Ga direct naar: Hoofdnavigatie
Ga direct naar: Inhoud
Deportaties 28 januari 2019 5 minuten leestijd

NSB fotografen leggen Jodenvervolging vast

Het wegvoeren van de Nederlandse Joden vindt midden in de samenleving plaats. Amsterdamse Joden moeten zich melden op verzamelplaatsen en worden naar Kamp Westerbork gevoerd. In opdracht van de Duitse bezetter leggen NSB fotografen dit, met een nationaalsocialistische invalshoek, vast. 

Deel dit artikel
-
-
Oorlogsbronnen | Bart de Kok | NIOD

Polderweg

Op 25 mei 1943 moeten 7.000 Joden zich melden op de Amsterdamse Polderweg in Oost. Vlakbij ligt het treinstation Muiderpoort. Hier zullen zij op een trein stappen die hen naar Kamp Westerbork brengt. Slechts een fractie geeft gehoor aan de oproep, tot grote irritatie van de Duitsers. Vijfhonderd Joden verzamelen zich op de Polderweg en wachten daar urenlang op de trein. Ze worden vastgelegd door fotograaf en NSB'er Bart de Kok.

Mens
Bart de Kok

Bart de Kok (Nijmegen, 6 september 1896 - 1972) was een fotograaf. Op de dag van de Nederlandse capitulatie, 15 mei 1940, werd hij lid van de NSB. De Kok maakte in Duitse opdracht foto's van zaken die andere fotografen niet mochten vastleggen. Zo fotografeerde hij de deportatie van Joden, een confrontatie tijdens de Februaristaking en inbeslagname van diamanten van Joden in de Diamantbeurs. Bron: WO2 Biografieën Netwerk Oorlogsbronnen.

Meer over Bart de Kok

Razzia's

Omdat het grootste deel van de 7.000 Joden geen gehoor heeft gegeven aan de oproep volgt de volgende dag een razzia. De Joodse wijk in het centrum wordt afgezet en huizen worden doorzocht opzoek naar degene die de oproep genegeerd hebben. Een van hen is Jules Schelvis. Hij wordt op 26 mei 1943 naar Kamp Westerbork gebracht. Hier verblijft hij kort. Op 1 juni 1943 wordt Jules getransporteerd naar vernietigingskamp Sobibor. 

Mens
Jules Schelvis

Jules Schelvis (Amsterdam, 7 januari 1921 – Amstelveen, 3 april 2016) was als drukker werkzaam bij drukkerij Lindenbaum in Amsterdam. Vanwege zijn Joodse afkomst werd hij in oktober 1941 ontslagen. Samen met zijn vrouw en schoonfamilie werd hij op 1 juni 1943 vanuit Kamp Westerbork naar vernietigingskamp Sobibor gedeporteerd. Hij sloot zich aan bij een groep mannen die tewerk werd gesteld in turfstekerskamp Dorohucza. Jules kwam als drukker door de werkkampen en overleefde de dodenmarsen. Na de bevrijding belandde hij met vlektyfus in het ziekenhuis en begon meteen zijn geschiedenis op te schrijven. In 1982 publiceerde hij de boeken 'Binnen de poorten' en het standaardwerk 'Vernietigingskamp Sobibor'. Voor zijn historisch onderzoek ontving Schelvis in 2008 een eredoctoraat van de Universiteit van Amsterdam. Bron: WO2 Biografieën Netwerk Oorlogsbronnen. Aantekening Stichting Sobibor: heeft de oorlog overleefd!. Bron: Stichting Sobibor.

Meer over Jules Schelvis
Jules Schelvis (95) vertelde wereld over Sobibor - RTL NIEUWSRTL Nieuws
Medewerkers van de kampadministratie van kamp Westerbork schrijven op het Olympiaplein in Amsterdam Joden in op 20 juni 1943

Een maand later is de Jodenbuurt in het centrum ontruimd en zijn de Joden gedwongen te verhuizen naar Amsterdam-Oost en Zuid. Op 20 juni 1943 volgt nog een grote razzia, dit keer volledig in het geheim voorbereid. De Joden worden opgeschrikt door het lawaai van luidsprekerwagens. Ze moeten zich verzamelen bij het Daniel Willinkplein, Sarphatipark of Olympiaplein. 

5542 Joden worden door de speciaal vanuit Kamp Westerbork overgekomen medewerkers van de kampadministratie geregistreerd. Vervolgens gaan ze met de tram naar het Muiderpoort station. Ook zij stappen gedwongen op de trein naar Kamp Westerbork en worden in de weken daarna vanuit Westerbork gedeporteerd naar de vernietigingskampen.

Mens
Herman Heukels

Herman Heukels ( Zwolle, 8 juni 1906 - Oldebroek, 26 april 1947) was een fotograaf en NSB'er. Heukels fotografeerde onder meer de razzia rond het Olympiaplein op 20 mei 1943. Deze foto’s werden gepubliceerd in Storm. Het blad der Nederlandsche SS. Na de bevrijding werd Heukels opgepakt en geïnterneerd. Op 26 april 1947 pleegde hij zelfmoord in Kamp Wezep. Bron: WO2 Biografieën Netwerk Oorlogsbronnen.

Meer over Herman Heukels
Amsterdamse joden op het Daniël Willinkplein in afwachting van deportatie naar kamp Westerbork op 20 juni 1943.
Amsterdamse joden op het Daniël Willinkplein in afwachting van deportatie naar kamp Westerbork op 20 juni 1943.
Amsterdamse joden op het Daniël Willinkplein in afwachting van deportatie naar kamp Westerbork op 20 juni 1943Oorlogsbronnen | Herman Heukels | NIOD
Persoon
Joachimsthal

Op de foto Abraham Meijer Joachimsthal en zijn vrouw Rebekka Sara Joachimsthal-Heijmans. Beide worden op 20 juli 1943 getransporteerd naar Sobibor en daar na aankomst direct vergast.

Meer over Joachimsthal

Het einde

Hierna zijn bijna alle Joden uit Amsterdam verdwenen. Alleen de leden van de Joodsche Raad en hun families zijn nog in de stad aanwezig. Maar niet lang meer. Tijdens de razzia op 29 september 1943 worden ook zij opgepakt en samen met de laatste overgebleven Joden naar Kamp Westerbork gebracht. De Duitsers verklaren Amsterdam 'Jodenvrij'.

Gebeurtenis
Laatste grote razzia in Amsterdam, 28-29 september 1943

In de nacht van 28 op 29 september 1943 vond de laatste grote razzia in Amsterdam plaats. Hierbij werden 5.000 personen, inclusief het bestuur en de medewerkers van de Joodsche Raad, opgepakt en via het Amstelstation naar kamp Westerbork getransporteerd. Onder de gedeporteerden bevonden zich Abraham Asscher, David Cohen en artiestenduo 'Johnny & Jones'. Het was het slotstuk van een serie van Duitse maatregelen om Nederland "judenrein" te maken.

Meer over Laatste grote razzia in Amsterdam, 28-29 september 1943
Ontvang onze nieuwsbrief
Tweewekelijks geven we je een overzicht van de meest interessante en relevante onderwerpen, artikelen en bronnen van dit moment.
Ministerie van volksgezondheid, welzijn en sportVFonds
Contact

Vijzelstraat 32
1017 HL Amsterdam

info@oorlogsbronnen.nlPers en media
Deze website is bekroond met:Deze website is bekroond met 3 DIA awardsDeze website is bekroond met 4 Lovie awards