Getuigen Verhalen, Reis van de Razzia, interview met Marius Leenheer

Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daarop volgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden. De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits Nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’. Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk". Marius Leenheer Marius Leenheer zat in de laatste klas van de HBS, toen hij mee moest voor de Arbeitseinsatz. Hij heeft nog geprobeerd zich te verstoppen, maar een buurvrouw dreigde hem te verraden, en toen is hij toch meegegaan. Via een kolenschip kwam hij terecht in Wuppertal, waar hij meewerkte met een mobiele eenheid die spoorrails herstelde na de geallieerde bombardementen die plaatsvonden aan het einde van de oorlog. Eerst werkte hij op de spoorbaan zelf, maar al vrij snel werd hij calefactor (huishoudelijke hulp) van de commandant van de eenheid. In het voorjaar vluchtte hij, en hij liep recht in de armen van de Amerikanen die hem bevrijd hebben. Na een week te hebben gewerkt als tolk-vertaler van de Amerikanen hoorde hij dat er een trein naar Nederland ging. Daarmee is hij richting Nederland vertrokken. Via Noord-Brabant kwam hij thuis in de zomer van 1945. Daar kreeg hij direct te horen dat zijn vader, die al geruime tijd gevangen zat, in een bijkamp van Neuengamme was overleden. Voor het gezin Leenheer brak een tijd van armoede aan. Meneer Leenheer heeft wel zijn school af kunnen maken, is niet in militaire dienst geweest en heeft later een eigen bedrijf opgebouwd dat zich bezighield met advisering rond (ver-)bouwzaken voor instellingen, overheden en particulieren.