Mevrouw H.M.C Laban-Vanger aan meneer E.L. Laban

Zestien briefkaarten met pen geschreven door mevrouw H.M.C Laban-Vanger: Mawarstraat 34 te Soerabaja gericht aan meneer E.L. Laban, nummer 555 in Kamar 31 van het kamp Benteng Ngawi. I. Briefkaart Soerabaja 15 maart 1943 transcriptie: Nj H.M.C Laban-Vanger Mawarstraat 34 Soerabaja . Kepada toean E.L. Laban No 555 Kamar 31 Kamp Ngawi. No 1. Soerabaja 15/3-43 (03) Doesje jang tertjinta sekali! Baroesan djam 6 soreh saja terima kartoe-posnja Doesje. Nos 1+2, dan saja begitoe senang!! Semoea baik sama Doesje? Lebih senang disitoe, ja. Senang sekali djoegas saja boleh toelis jada? Doesje! Saja belum kirim barang sebab, tida taoe kirim apa,semoea soedah ada. Kalau perloe, Doesje toelis ja? Bilang toean Lange saja tg 28/2 soedah toelis pada Njonja, tetapi belum ada kabar kembali. Lot dan saja baik, toenggoeh sadja Does poelang. Rinus djoega baik sekali, soedah gemoek dan koeat: adresnja: Ka Nj E de Fouw- Evers, C.O.Silosanen, Kalisat (dekat Djember) Dari Willy soedah lama tida dengar apa2 lagi, Sehabisnja? tg 1/1/-03. Dia doeloeh baik, tjoema tida dateng sini sebab tjapek dari kantor (soreh djam 5,30 NT). Adresnja: Tegalsari 57. Dia koempoel sama NJ Kruidenier+anak 3. Itoe toean jang biasa dateng disitoe soedah pigi bilangnja! W. Saja tida taoe kenapa (W) sama sekali tida dateng lagi di Boeboetan; djoega kenapa tida dateng tempo, Does brangkat dari sini. Kota sama sekali taoe itoe 3 hari lebih doeloeh, dan Loes v. Dam djoega dateng sama saja minta karangan lagi. Saja tida mengerti (W), Sebab tida apa2 sama saja (tida mara). Rika djoega baik sekali, Does dan soedara 2 nja djoega. Tg 2/3 saja pinda dari kantor. Semoea administrasie roemah 2 diambil over oleh Hudoosan Kanri Koodan(versluis). Dan saja musti toeroet sitoe (emb. Malang 5 doeloeh vd Pol) sama Anam, Jan dan Midi boeat likwidasinya. Sajang sekali saja soedah lebih tinggal di.kantor lama sebab soedah-16 ½ taoen disitoe – Di parviljoen sini misih ada toean dan Nj. Sassoon, tida soesah apa2 sama dia tetapi dia. Tetapi dia maoe pinda lain boelan, soedah lama tjari roemah lebih besar----apa kartoe pos ini boleh dikirim post atau Palang Merah? Tabeh Doesje, dari Lot dan saja. Banjak tjioem2 ja dan saja lekas maoe toelis lagi Tabeh dari D poenja. Erra Tabe dan tjioem dari Lot. vertaling: No 1. Soerabaja 15/3-43 (03) Mijn liefste Doesje , Ik heb zojuist om 6 uur in de middag je briefkaarten met nummer 1 en 2 ontvangen en ben daar zo blij mee. Gaat alles goed met je, Doesje? Veel geluk daar, ja. Ik ben blij dat ik mag schrijven, Doesje! Ik heb nog geen goederen gestuurd want ik weet niet wat ik moet sturen, je hebt alles daar al. Als je wat nodig hebt, schrijf je mij dan Doesje? Zeg tegen mijnheer Lange dat ik op de 28ste al geschreven heb naar z’n vrouw, maar dat ik nog geen bericht heb teruggekregen. Met Lot en ik gaat het goed en we wachtten alleen maar op je terugkeer naar huis. Met Rinus gaat het ook erg goed en hij is nu al weer dik en sterk. Zijn adres: Aan Mevrouw E de Fouw-Evers, CO Silosanen, Kalisat (vlakbij Djember). Van Willy heb ik niets gehoord, het laatste bericht is van 1/1/03. Het ging toen goed met hem, maar was niet gekomen omdat hij moe was van het kantoor (’s middags om 5:30 NT). Zijn adres is Tegalsari 57. Hij woont bij mevrouw Kruidenier en de drie kinderen. De mijnheer die toen daar vaak kwam, is nu al vertrokken. Dat zie W.(?) Ik weet niet waarom W nooit meer komt naar Boeboetan; en ook niet waarom W niet kwam toen je van hier vertrok. We wisten het al sinds drie dagen van tevoren. Loes v. Dam kwam ook naar mij om nog een keer informatie te vragen. Ik begrijp W niet, omdat er niets tussen ons (geen ruzie) waarom dat niet hetzelfde is (niet kwaad). Met Rika gaat het ook erg goed, Does, en ook met haar broers en zussen. Op 2/3 verhuisde ik van het kantoor. Alle administratie van de huizen wordt overgenomen door Hudoosan Kanri Koodan (Versluis) en ik moest voor de liquidatie van het kantoor deelnemen (?) emb. Malang 5 vroeger vd Pol samen met Anam, Jan en Midi. Jammer, ik vond er het er eigenlijk leuk omdat ik al 16 ½ jaar in dat kantoor ben. Hier in het pavilioen verblijven ook mijnheer en mevrouw Sassoon. Ik heb geen probleem met hen, maar over een maand gaan ze verhuizen. Ze zijn al lang op zoek naar een groter huis.--- Mag ik deze briefkaart gewoon via de post doen of moet die via het Rode Kruis verstuurd worden? De groeten Doesje van Lot en mij. Veel kusjes van mij en ik schrijf snel weer. Je moet de groeten van D. hebben. Erra. Groeten en kusjes van Lot. II. Briefkaart Soerabaja 19 maart 1943 transcriptie Nj H.M.C Laban-Vanger Mawarstraat 34 Soerabaja . Kepada toean E.L. Laban No 555 Kamar 31 Kamp Ngawi. (dekat Madioen) No.2. Soerabaja 19-3-03 Doesje jang tertjinta sekali, Tg 17/3 saja terima. Nr 3; senang sekali D. ada baik dan senang. Saja soedah kepingin pigi ke Ngawi.; belom bisa sebab misih kerdja sekarang D. toelis djangan datang sebab pertjoema, jaitoe saja tida dateng.Tetapi D. taoe saja selemanja inget sama D. dan pikir2 dari D. ja. Saja toenggoeh2 diam2 sadja sampeh D. poelang lagi ----. Itoe 2 pak jang D. kombalikan pada saja Palang Merah (Roode Kruis), saja tida terima pada sebab dikirim ke Ngawi, jaitoe D. musti terima kombali itoe!! Minta katrangan sadja. Saya harep D. betoel dapat lagi itoe barang, biar bisa main itoe permainan. Saja minta kabar dari itoe, ja ?---- Apa D. terima kartoe pos saja No.1.? Saja kirim dengan post. Tjoba D. tanjah betoel: Palang Merah disini bilang: toean2 tawanan Ngawi boleh toelis pada Njonja2, tetapi Njonja2 tida boleh balas! Djoega bilangnja barang2 tjoema 3x seboelan boleh dikirim dan tida boleh kirim boekoe2. Apa betoel ini?---- Djangan koeatir saja koeroes sedikit! Baroesan sekarang saja djadi bagoes! Saja makan tjoekoep, Does. Tjoema memang musti ada pikiran segala2, dan djoega sebab naik sepada dan berdiri2 berapa djam di Boeboetan. Tetapi itoe tida apa, Does. Kalau saja bisa liat Doesje sadja, saja senang saja selamaja maoe toelang sama. Doesje ja, sebab saja tjinta banjak sekali sama D. kita bisa toenggoeh lagi ja, Does. Soedah adjar dari doeloeh! --- Gadjeg2 saja misih oeroes. Memang saja tida bisa taoe apa bisa tinggal diroemah ini. Kalau disoeroeh pinda, misti pinda. Kalau orang2 taoe di roemah ini semoea orang2 selemanja sakit dysenterie (peroet) dan lain2 dan banjak tjelaka dan sial, saja harep dia tida maoe tinggal disini; djoega kampong dan slokan diblakang baoe terlaloe.Tetapi saja soeka tinggal disini sebab tempo sekarang terlaloe soesah dapet roemah lain, dan semoea mahal2 tida bisa bajar. Kalau saja brangkali toch misti pinda. Does minta adres saja sadja di pragollan2, atau dimana kita doeloeh soedah oeroes, inget? saja tida oesah masoek. Perlindoengan Njonja2 (vrouwenwijk) sebab misih kerdja dan djoega sebab terlahir disini dan saja satoe njonja Indo itam sekali (kassian si. Doesje!) Itoe perlindoengan sekarang ditoetoep Njonja2 tida boleh kloear?? lagi dan tida boleh pakeh boedjang2 …. Lain kali saja toelis dari semoea binatang2 semoea baik.Tabeh ja Doesje! Banjak tabeh dan Lot dan semoea orang2 disini. Banjak tjoemi2 dan tjinta boeat dari saja ,jang amat tertjinta, Erra. Vertaling: No.2. Soerabaja 19-3-03 Mijn Liefste Doesje, Op 17/3 heb ik Nr. 3 ontvangen; ben daar erg blij mee D. het gaat gelukkig goed! Ik verlang er naar om naar Ngawi te komen; nog niet kunnen komen omdat ik nog werk. Nu heb jij me geschreven dat ik er niet ga omdat het geen zin heeft(?). Maar D. je weet toch dat ik je altijd in gedachten hebt D, Ja. Ik wacht tot je weer thuiskomt. De twee pakjes D. die je terugzond via het Rode Kruis, ik heb ze niet ontvangen omdat ik(?) ze verzonden zijn naar Ngawi, dat wil zeggen D. dat jij ze moest ontvangen. Vraag de informatie maar. Ik hoop D. dat je de pakjes terugkrijgt zodat je met het spel kunt spelen. Ik wil dat je me hierover schrijft, ja? Heb je mijn postkaart No1 ontvangen D.? Ik heb deze met de post verzonden. D. je moet het Rode Kruis echt vragen: Het Rode Kruis hier zegt: dat geïnterneerden mannen vanuit Ngawi mogen schrijven naar de vrouwen, maar vrouwen het niet kunnen beantwoorden! Ook zegt men dat er slechts drie keer per maand goederen opgestuurd mogen worden, en dat er geen boeken mee gestuurd mogen worden. Is dit juist? Maak je geen zorgen maar ik ben een klein beetje mager! Zo ben ik juist mooi. Ik eet voldoende, Does. Ik heb zoveel aan mijn hoofd, en ook omdat ik uren moet fietsen en staan in Boeboetan. Maar dat maakt niet uit, Does. Als ik Doesje maar kan zien, dan ben ik blij. Ik wil je altijd helpen, Ja Doesje, Ik hou heel veel je D. We kunnen wel wachten ja, Does. We hebben geleerd van het verleden.--- ik heb nog steeds zorgen .Ik weet inderdaad niet of we in dit huis kunnen blijven wonen. Als we opdracht krijgen te verhuizen, moeten we verhuizen. Als mensen weten dat in dit huis altijd veel mensen dysenterie (buik) en dergelijk hebben en anderen vaak ongelukken en pech hebben, hoop ik dat zij hier niet willen wonen. Hier (in dit huis) en ook in het dorp en de goot er achter stinkt het heel erg. Maar ik vind het fijn om hier te wonen omdat de tijd nu erg slecht is om ander huis te vinden, en alles is zeer duur en dat kunnen we niet betalen. Als ik misschien toch moet verhuizen. Does vraag dan het adres in Pregolanstraat no 2, of waar we het in het verleden kregen, herinner je dat? Ik hoef niet naar het vrouwenkamp te gaan. Omdat ik werk en ook omdat ik hier geboren ben en ik een zwarte Indische vrouw ben (Zielig is dat voor jou, Doesje!) Het vrouwenkamp is nu gesloten. De vrouwen mogen niet meer naar buiten en ze mogen de bediendes ook niet gebruiken. --Volgende keer schrijf ik over alle dieren waar het goed mee gaat. Groetjes Ja Doesje ! Veel groeten van Lot en de andere mensen hier. Veel kusjes en heel veel liefs van mij. Erra III. Briefkaart Soerabaja 1 april 1943 transcriptie: Nj H.M.C Laban-Vanger Mawarstraat 34 Soerabaja . Kepada toean E.L. Laban No 555 Kamar 31 Benteng Ngawi. (dekat Madioen) 4. Doesje jang amat tertjinta! 1/4- 2603 Ini siang saja terima kartoe pos Doesje No.4 dan 6, jaitoe sekarang komplit. Djoega ini pagi saja kirim dengan Palang Merah 1 pakket (No.1) pada D.; didalamnja 1 mainan dan 2 sapoetangan . Kita tjoba kirim itoe dengan postpakket, tetapi tida boleh. Itoe mainan Lot dan saja doeloeh tjoba sendiri apa misih komplit dan sekarang kita kirim pada D. dengan komplit. Itoe sapoetangan tjoema boeat kasih liat D. kita poenja kerdjakan; D. boleh tahan atau boleh kirim kombali kalau maoe, ja. Saben boelan tg 1 saja kirim F25 pada Nj de Fouw boeat Rinus. Itoe berat sekali boeat tempo sekarang, tetapi misti begitoe, sebab ada 1 nona jang toeloeng itoe anak2. Saja harep sadja bisa tahan begitoe .---Telefoon moelai ini hari saja kasih brenti dan djoega toekang kebon Brantas. Tida perloe.--- Adresnja fam Arnold misih Cannalaan 2.- Piano soedah tida ada lagi, jaitoe kalau Lot atau saja maoe menjanji, misti njanji sendirian sadja, dan D.-taoe: koeping poesing kalau saja njanji, begitoe keras! Roemah (samakali sampeh gemeter (trillen). Kalau Does njanji tjoema peroetnja Doesje gemeter!! Saja tida bisa loepa, Snoet! Nakal saja, ja ?!-- Betoel itoe 2 blik Vim, botol carbol, blik2 dan botol2 kossong saja soedah terima dari Palang Merah. Tetapi tjoema 1 mainan dari 3. Dan ada didalem pak pakean2 dari toean Puts dan P.H. dan 1 blik koffie, djoega dari orang lain ---Kita semoea misih slamet, Doesje. Lietje S. dan soeaminja misih ada semoea baik. Kita misih sering2 pigi sitoe boeat omong2 separti tempo doeloeh, Doesje taoe; terlaloe sepi tempo sekarang – Apa doeloeh di Boeboekan D terima itoe portret2 dari roemah dan saja ?-- Rekang sadja 10 hari, sebeloemnja terima kartoepos balesan dari kita Does!Saja maoe inget R’s hari terlahiran. Kalau D. toelis , musti toelis +/- 10 hari lebih doeloeh. Tabeh Snoetje saja! Banjak tabeh dan tjoemi 2 dan tjinta dari isteritje. Erra. Vertaling: 4. 1/4-1943 Mijn zeer geliefde Doesje, Deze middag heb ik postkaart No 4 en 6 ontvangen, zodat het nu compleet is. Deze morgen heb ik ook een pakket naar het Rode Kruis gestuurd (No1) voor D; Hierin zit een spelletje en twee zakdoeken. Wij hebben geprobeerd dit met het postpakket mee te sturen, maar dat mocht niet. Het spelletje hebben Lot en ik geprobeerd of het nog compleet was en nu zenden we het compleet naar je D. De zakdoeken zijn slechts om te laten D. zien wat wij met liefde gedaan hebben. D. Je mag ze houden of terugsturen als je wilt, ja. Elke eerste dag van de maand stuur ik FL. 25,-- naar Mevrouw de Fouw voor Rinus. Ik kan het geld eigenlijk niet missen in deze zware tijd, maar het zij zo, want er is een juffrouw die de kinderen helpt. Ik hoop dat het zo blijft. ---- De telefoon ga ik vandaag afzeggen en ik moet ook de tuinman Brantas ontslaan, die hebben we niet nodig. Het adres van de fam. Arnold is nog steeds Cannalaan 2. De piano is er niet meer, wat betekent dat als Lot of ik wil zingen, ik alleen moet zingen, en D. weet je: je oren duizelen als ik zing, zo hard! Het huis staat enkele keren te trillen. Als Does zingt gaat slechts Doesje buik trillen. Ik vergeet je niet, Snoet! Ik ben ondeugend, ja?!---Inderdaad heb ik twee blikken Vim, een fles carbol, lege blikken en flessen gehad van het Rode Kruis. Maar slechts een spelletje van 3. En er is in de kast kleding, gekregen van mijnheer Puts en P.H en één blik koffie, ook wat van andere mensen gekregen .--- Wij zijn allemaal nog verzorgd, Doesje. Lietje S. en haar echtgenoot zijn alle nog wel (goed). Wij gaan nog vaak naar hun toe om over de oude tijd te kletsen, Doesje weet je ; een te eenzame tijd nu - anders dan toen In Boeboekan D. Heb je de foto’s van het huis en van mij gekregen? - Reken op 10 dagen, voordat je antwoordt terug krijgt van ons Does! Ik wil R’s geboortedag uitgebreid vieren. Als D. wil schrijven, moet je +/- 10 dagen eerder schrijven. Groetjes Mijn Snoetje ! Veel groetjes en kusjes en Liefs van je echtgenote. Erra. IV. Briefkaart Soerabaja 17 april 1943 transcriptie: Nj H.M.C Laban-Vanger Mawarstraat 34 Soerabaja . Kepada toean E.L. Laban No 555 Kamar 31 Benteng Ngawi. (dekat Madioen) No 5. Soerabaja, 17-4-03 Doesja jang saja amat tertjinta.Soedah 17 hari saja tida dapat kabar apa2 lagi dari Doesje, dan saja kwatir brankali sakit? Saja terima 6 kartoepos dari D.: apa brangkali tida boleh toelis sering2 kali?. Berapa kali seboelan D. boleh toelis? Saja djoega tida brani toelis lagi sehabisnja saja poenja no4, sebab saja tida taoe apa D. terima itoe. Ini hari saja denger, betoel kartoeposnja njonja2 diterima oleh toean2. Saja harep begitoe, dan dari itoe saja sekarang toelis lagi. Tg 1-4 saja soedah kirim itoe permainan “legkaart” dengan Palang Merah; D. soedah terima? Kalau bisa saja minta lekas boleh dapet kabar lagi, Doesje - Semoea baik sama D.? Apa ada tempat bernang disitoe dan toean2 boleh pakeh? --Disini Lot dan saja dan semoea orang2 dan binatang 2 diroemah baik.Hari minggoe jang laloe. Willy dateng sini, djoega baik. Misih kerdja. Dari Nj De Fouw saja terima kabar Rinus djoega baik sekali, dan R dan Nj de F. soedah toelis pada Does; apa soedah terima?-- Nanti tg 22/4 Doesje soedah 1 taoen tida poelang; kita bisa toenggoeh, ja Does?! Tjoema saja harep sekali Doesje tida lama lagi boleh poelang sebab tida senang begitoe sendirian- Apa ada senang2 jang perloe saja misti kirim? Kasih taoe, ja? Kalau perloe, saja maoe kirim.—Bobby/ Polly tg, 2/2/-03 ada anak3. Sekarang soedah besar; Nj Edisch ambil 1, dan kenalan. Nja dia lagi 1. Jang ketiga poetih bruin, seperti Bobby dan terlaloe loetjoe, dan Bobby tjinta kras sama anak ini. Saja tahan sendiri; boleh ja Doesje? Namanja “Toddy”.Dia main2 kras sama Papa dan mamanja beo djoega baik sekali , soedah bisa soeid (buiten) roepah2 njonja dia adjar dari Lot dan djoega bikin sendiri – Banjak tabeh dan banjak tjoemi dan tjinta dari Lot dan saja, Doesje poenja. Isteri ketjil. Vertaling: No 5. Soerabaja, 17-4-03 Mijn allerliefste Doesje. Al 17 dagen heb ik geen bericht van Doesje gehad en ik ben bezorgd dat je misschien ziek bent? Ik heb 6 briefkaarten van D. ontvangen; je hebt misschien niet vaker kunnen schrijven? Hoeveel keer per maand kun je schrijven D.? Ik durf ook niet weer te schrijven na dat ik No 4 heb geschreven. Omdat ik niet weet of D. die ontvangt. Vandaag hoorde ik, dat de postkaarten van de vrouwen door de mannen ontvangen worden. Ik hoop zo, en vanaf nu schrijf ik weer. Op 1/4 heb ik een spelletje “legkaart” verstuurd met het Rode Kruis; Heb je die al ontvangen D.? Als je kunt dan graag snel weer wat nieuws van je, Doesje --Alles goed met D.? Is er een plaats waar je kunt zwemmen en mogen jullie er gebruik van maken?---Lot en ik en andere mensen en dieren hier in huis maken het goed. Willy is afgelopen zondag hier geweest, en maakt het ook goed. Hij werkt nog. Van Mevrouw De Fouw heb ik bericht ontvangen dat het met Rinus nu ook goed gaat, en R. en Mevrouw de F. hebben geschreven naar je, Does. Heb je deze al ontvangen? Binnenkort (Straks) op 22/4 is Doesje al 1 jaar niet meer thuis; we kunnen wachten, ja Does?! Ik hoop echt Doesje dat het niet lang meer duurt voor je naar huis komt. Want ik ben niet gelukkig zo alleen.-Wat voor leuks kan ik je sturen? laat het me weten, ja? Als je iets nodig hebt, wil ik je het sturen. Bobby/Polly hebben op de 2/2/03 3 puppies gekregen. Ze zijn nu al groot; Mevrouw Edisch neemt er een en een kennis van haar neemt er ook een. De derde is wit bruin, zoals Bobby en erg grappig, en Bobby hield heel veel van hem. Ik houd deze pup maar voor mezelf. Mag dat toch Doesje? Zijn naam is Toddy. Hij speelt erg leuk vaak met zijn Papa en Mama. Het gaat ook goed met de beo. Hij kan nu fluiten naar de dames. Hij leert het van Lot en ook van zichzelf. Heel veel groeten en je moet veel kusjes en liefs van Lot en mij hebben, Doesje. Je vrouwtje, Erra V. Briefkaart Soerabaja 24 mei 1943 transcriptie: Nj H.M.C Laban-Vanger Mawarstraat 34 Soerabaja . Kepada toean E.L. Laban No 555 Kamar 31 Benteng Ngawi. (dekat Madioen) Soerabaja, 24/5-03. (7). Doesje jang terjinta sekali, Ini minggoe saja tida dapet kabar lagi dari Doesje. Saja harep sadja D. baik? Disini semoea baik. Tg 19/5 saja soedah bawak 1 paket pada Palang Merah, boeat D., terisi 1 stel sarong bantal-goeling dan 1 passang veter sepatoe poetih. Sebetoelnja itoe maoe dikirim ka Ngawi tg 20/5, tetapi tg 20 Palang Merah soedah ditoetoep, dan tida djadi dikirim. Sekarang saja maoe tjoba apa bisa terima kombali itoe barang –Tg 19/5 Clara dan Dina Sleebos dateng, bawak kembang. Lot djoega kasih kembang dari poehoen sendiri atas namanja Doesje; manis, ja? Itoe soreh Willy dateng djoega; dia baik, misih kerdja- Bobby, Polly, Toddy, Poeska dan Leo semoea baik. Jackie, andjingnja Mr J. djoega. Tjoema, Jackie dan Bobby sering kali maoe bakelai sadja; soesah sedikit. Lain kenalan2 disini djoega baik- Saben hari saja toenggoeh 2 Doesje sadja, dan liat di bus soerat apa ada kabar. Saja teroes Inget dan pikir dari Doesje , dan saja taoe Does djoega begitoe dari saja apa saja pikir betoel?Lain minggoe saja maoe toelis lagi, ja. Biar djoega kalau brangkali D. tida terima ini kartoe2 atau saja tida dapet kabar.Banjak tabeh dan tjinta dan tjoemi2 dari saja dan Lot; tabeh dari Doesje poenja isteri ketjil. Erra Vertaling Soerabaja , 24 mei 1943 (7) Mijn allerliefste Doesje, Deze week heb ik weer geen bericht van Doesje. Ik hoop dat het goed gaat met je, D.? Hier maken we het allen goed. Op 19/5 heb ik een pakket gebracht naar het Rode Kruis, voor je, D. Het is gevuld met één stel kussensloop en goelinghoes en één paar veters voor de witte schoenen. Eigenlijk zou het op 20/5 worden verzonden naar Ngawi, maar de 20ste is het Rode Kruis dicht en wordt het dus niet verzonden. Nu wil ik proberen wat van de goederen terug te krijgen. Op 19/5 kwamen Clara en Dina Sleebos en hebben bloemen meegebracht. Lot heeft ook bloemen gegeven van onze eigen tuin op jouw naam, Doesje; Lief, hè? Vanmiddag kwam Willy ook; Hij is goed, hij werkt nog. Bobby, Polly, Toddy, Poeska en Beo maken het allen goed. Jackie en haar hond Mr J. ook. Jackie en Bobby willen vaak alleen maar bakkeleien. Dat is een beetje moeilijk. De andere kennissen hier zijn ook goed.—Iedere dag wacht ik alleen maar op je, Doesje en kijk naar de brievenbus of er al een bericht is van je. Ik blijf je herinneren en denk aan je, Doesje, en ik weet, Does dat jij ook aan mij denkt . Een andere week wil ik weer schrijven, ja. Ook als je de brieven niet ontvangen en ik geen bericht van je krijg. Heel veel groetjes en liefde en kussen van mij en Lot; Doesje heeft de groeten van je vrouwtje. Erra VI. Briefkaart Soerabaja 7 juni 1943 transcriptie: Nj H.M.C Laban-Vanger Mawarstraat 34 Soerabaja . Kepada toean E.L. Laban No 555 Kamar 31 Benteng Ngawi. (dekat Madioen) Soerabaja, 7/6-03 (9) Doesje saja jang amat tertjinta! Soedah terima kartoenja Doesje dari 8/4 dan 8/5; saja senang sekali semoea kabar baik. Disini djoega semoea baik, tjoema saja misih ada pakansi (vacantie) besar, jaitoe misti himat2 (zuinig) sekali. Baik sekali semoea toko2 boekoe sekarang ditoetoep Ini ( Kolff, v, Ingen, vanDorp, Sluyter), jaitoe, saja tida bisa bikin habis oewang beli boekoe2. Does taoe saja doeloeh selamanja misti beli boekoe2 sadja! Jaitoe oentoeng sekarang ini tida bisa – 5/6/03 saja kirim dengan “bestelgoed”sepoor! besak ketjil pada Does; didalemnja djoega separoenja pakean toean Puts. Lain kali kalau Does soedah terima ini, saja kirim lagi Palang Merah tida diboeka lagi; itoe barang saja belom terima kombali--Saja senang taoe apa Doesje bikin sehari2, biar dalem pikiran saja saja bisa toeroet sama Does. Sajang terlaloe di Ngawi tida ada piano, ja. Apa Doesje soeka kalau saja kirim kertas moezik biar Does bisa pakeh boat adjar toelis moezik? Memang saja misti tjoba doeloeh apa bisa beli sekarang toko2 boekoe toetoep. Djoega Does bisa bikin toeroenan (copie) dari moezik boat blakang hari pakeh diroemah sini. ---Saja misih loepa toelis itoe lemari kita doeloeh beli dari Riet, saja sekarang taroh dikamar papiljoen; lebih baik diblakang sadja sebab soedah begitoe djelek, ja Does. - Itoe portet dari saja dan roemah Lot bikin sama itoe film jang toewa sekali dari Does; inget misih ada? Sekarang soedah tida bisa beli lagi film, dan djoega terlaloe mahal. Itoe peneraan (afdruk) saja soedah misti bajar fl0,25 satoe bidji!Semoea barang2 Doesje misti kimat2 sekali.ja, sebab banjak soedah tida bisa dapet lagi atau, kalau ada, terlaloe mahal! – Andjing ketjil Toddy terlaloe loetjoe! Dia soedah bisa dansa dan berdiri kalau dapet sepotong daging . Bisa kasih tangan djoega tjoema slamanja dia kasih tangan kiri jaitoe dia kidal (linkshandig) Dia djoega terlaloe soeka roti;tetapi tida ada banjak roti diroemah ini sekarang; saja poenja rekening ketjil seperti doeloeh di Celebes straat. Doesje ketawa? Saja soedah ganti toko roti Stolk di overkan pada Nippon dan kasih over langanannja pada toko de Ruyter. Does soedah taoe semoea andjing2 misti kloear dari perlindoengan Njonja2? Kita +/- 2 boelan kombali pigi kesitoe boeat ambil kombali anak Polly dari Njonja van Haperen, tetapi dia soedah kasih pada orang lain dari Njonja lain lagi kita denger itoe andjing ketjil soedah mati, tida taoe apa betoel; Nj v H tida bilang apa2. Tabeh Doesje ! Banjak tjoemi2 dan Lot dan saja. Banjak tjinta dari isteri ketjil. Vertaling: Soerabaja, 7 juni 1943 (9) Mijn erg geliefde Doesje! Doesje, ik heb je kaarten van 8/4 en 8/5 ontvangen; Ik ben erg gelukkig dat het met alles goed is. Hier is ook alles goed, maar ik heb nog steeds een grote vakantie, dat wil zeggen dat ik nu zuinig moet zijn. Het is goed dat alle boekwinkels gesloten zijn ( Kolff, v. Ingen, van Dorp, Sluyter), dat wil zeggen dat ik geen geld hiervoor hoef uit te geven. Does, je wist toch dat ik vroeger altijd boeken moest kopen! Dat wil zeggen dat ik het nu gelukkig niet kan. Op 5/6/03 heb ik “bestelgoed” per trein verzonden! Een kleine zak voor Does. In de zak zit de helft van de kleren van mijnheer Puts. Een andere keer als je het ontvangen hebt, stuur ik je weer wat. Het Rode Kruis is nu dicht: ik heb de goederen nog niet terug gekregen. Ik zou blij zijn om te weten wat je van dag tot dag doet zodat ik in mij gedachten dan met je mee kan doen, Does. Erg jammer dat er geen piano is in Ngawi, ja. Is het leuk als ik muziek papier stuur zodat je muziek kunt leren schrijven? Inderdaad moet ik proberen dit eerst te kunnen kopen nu de boekwinkels gesloten zijn. Ook kan je een kopie van muziek maken om ze later te kunnen gebruiken, hier in dit huis.--Ik vergeet te schrijven: De kast die wij van Riet gekocht hebben, heb ik nu neergezet in de kamer van het paviljoen; het is beter achteraan omdat hij al zo lelijk, ja Does. Het portret van mij en het huis heeft Lot gemaakt van een zeer oude film van je, Does. Herinner je dat nog? Nu kun je al geen film meer kopen, en het is ook erg duur. Voor de afdruk moet ik al FL 0,25 betalen per foto. Ik moet zuinig zijn met je spullen, Doesje, want veel ervan kan je niet meer krijgen en als het er is, is het erg duur! Het kleine hondje: Toddy is erg grappig! Hij kan al dansen en staan als je hem een stukje vlees geeft. Hij kan ook altijd een pootje geven en hij geeft die links omdat hij links potig is. Hij houdt ook erg graag van brood; maar er is niet veel brood meer in huis; Ik heb een kleine rekening zoals eerst in de Celebesstraat. Lach je nu Doesje? Ik heb de broodwinkel (bakker) van Stolk aan de overkant bij Nippon veranderd en ga nu als klant bij de winkel van de Ruyter. Weet je al Does dat alle honden buiten het vrouwenkamp moeten? +/- 2 maanden geleden gingen we naar Mevr. van Haperen toe om de pup van Polly op te halen. Maar ze heeft de pup al aan een ander gegeven. Van een ander mevrouw hoorden we dat het kleine hondje al dood is. Ik weet niet wat waar is; Mevr v H. zei niets. De Groeten Doesje! Veel kusjes van Lot en mij. Veel liefs van je kleine echtgenote. Erra VII. Briefkaart Soerabaja 14 juni 1943 transcriptie: Nj H.M.C Laban-Vanger Mawarstraat 34, Soerabaja . Kepada toean E.L. Laban No 555 Kamar 31 Benteng Ngawi. (dekat Madioen) (10) Soerabaja, 14/6-2603 Saja poenja Doesje jang saja tertjinta sekali. Kemaren saja terima kartoe Doesje no 11, dan saja kaged sekali Doesje sakit. Betoel Does soedah baik lagi, dan memang saja pertjaja itoe, tetapi kalau malaria itoe brankali bisa kombali sering 2 kali! Dari sebab itoe Doesje misti teroes pakeh itoe obat kinine lagi, ja. Apa Does misih ada kinine? Inget kalau misih ada pakeh sendiri atau simpan boeat pakeh sendiri, sebab di roemah2 obat sama sekali tida bisa beli lagi, djoega lain2 obat dan pelester (pleister). Lagi Rathkamp soedah ditoetoep. Inget saja poenja Doesje misti djaga betoel badanja biar koeat dan sehat kalau nanti poelang sama saja, ja. Terlaloe kassian saja tida bisa ada disitoe boeat toeloeng Doesje tempo. Does sakit. Dan banjak terima kasih pada temen2 dan sobad2 dari Boeboedan dia kasih toelong begitoe bagoes sama Doesje- saja. Apa klamboe misih, baik? Ada obat njamoek? Djaga betoel itoe njamoek tida gigit lagi, biar tida sakit teroes, ja Does! Djaga betoel saja poenja Doesje!! Inget, kalau Doesje tida ada, saja djoega tida ada tinggal apa2 boeat soedah hidoep lagi!- Bagoes betoel itoe 83 kg, terlaloe berat! Apa habis sakit misih begitoe? Lot dan saja dan semoea diroemah baik. Saja terima semoea kartoe2 Doesje (11). Kassian Does begitu lama tida dapet kabar dari saja, tetapi saja harep sekarang saben minggoe saja toelis, Does djoega saben minggu terima katoe saja- Dari Nj de Fouw sehabisnja 10/5 belom ada kabar lagi.- Lot bilang kalau bisa dapet, Does misti minoem obat temoelawak! Baik sekali boat malaria. Kalau tida bisa dapet disitoe saja maoe kirim, Does.Pakeh djoega ketjap kalau ada--- Tg 19/5 betoel hari tjelaka, sebab itoe soreh saja digigit oleh jackie, diatas dengkoel ( knie) . Sebetoelnja Jack maoe gigit Bobby; Jack dan Bobby terlaloe tjemboeroean (jaloersch) dan sebentar2 bikin soesah. Lantas saja maoe angkat Bobby, dan Jack kenah saja.Tida sakit, tida sakit panas djoega tjoema .Tg 10/6 soedah baik lagi- Betoel saja marasa Doesje panggil saja tempo sakit sebab moelai +/- tempo itoe saja djoega teroes panggil2, Doesje didalam hati saja dan saja terlaloe keras kap ingin Doesje poelang sama saja sadja soedah Does, kita misti toenggoeh doeloeh lagi, ja. Harep katinja Does dan saja boleh koeat lagi! Djangan poetoes harep, Doesje –saja; blakang hari semoea maoe djadi senang lagi!!Banjak tabeh dari Lot. Lot soedah lama maoe toelis sendiri pada Does! Dan banjak tabeh dan tjioemi2 dan tjinta boeat Doesje ketjil dari dia poenja / Isteri ketjil. Vertaling: (10) Soerabaja, 14 juni 1943 Mijn allerliefste Doesje . Gisteren heb ik postkaart No 11 ontvangen, en ben er erg van geschrokken dat je ziek bent. Ben je al weer beter, en het is inderdaad ongelofelijk, maar als het malaria is komt het misschien vaker terug. Je moet weer verder gaan met de kinine. Heb je nog kinine? Vergeet niet het te gebruiken voor jezelf of op te bergen, omdat thuismiddelen gewoon niet meer te koop zijn, ook andere medicijnen en pleisters. Rathkamp is al weer gesloten. (apotheek in Soerabaja) Onthoud dat ik je in de gaten moet houden zodat je lichaam sterk en gezond is als je straks weer thuiskomt bij mij. Erg jammer dat ik je daar niet kan helpen voor een tijdje. Mijn zieke Doesje. En je vrienden en kameraden van Boeboedan erg bedanken voor de hulp die zij aan je gegeven hebben – Is de klamboe nog goed? Zijn er middelen tegen muggen? Kijk uit dat de muggen niet weer steken, zodat je niet weer ziek wordt. Ik waak over je. Onthoud maar dat als je er niet meer bent, ik ook niets meer heb om voor te leven. Echt goed dat je 83 kg bent, dat is veel te zwaar! Dat put je zo uit. Lot en ik en alle anderen in het huis maken het goed. Ik heb alle kaarten van je ontvangen (11). Does, het is jammer om zo lang geen nieuws van mij te krijgen, maar ik hoop nu elke week te schrijven, Ik hoop ook elke week postkaarten van je te ontvangen.- Lot zei dat als je kan, je het medicijn Temulawak moet drinken. Erg goed tegen malaria. Als je het daar niet kan krijgen dan zal ik het je opsturen. Gebruik ook soja saus als het er is.—De 19/5 was een ellendige dag, omdat ik die middag door Jackie ben gebeten, boven de knie. Eigenlijk wilde Jack Bobby bijten; Jack en Bobby zijn erg jaloers en maakten eventjes ruzie. Ik tilde Bobby direct op en Jack raakte me. Ik heb geen pijn, alleen koorts. Op 10/6 ging het al weer beter -Ik heb het gevoel dat ik ziekteverlof moet aanvragen en ik zal ze even bellen. Does je bent in mij hart en ik heb er een hard hoofd in dat je al naar huis komt. We wachten maar weer af . Hoop doet leven is ons doel en ik moet sterk blijven. Geef de hoop niet op, mijn Doesje; Op een dag zullen we alle weer gelukkig zijn. Veel groetjes van Lot. Lot wil al lang graag een brief naar je schrijven! Veel groetjes, kusjes en liefs voor mijn kleine Doesje van je vrouwtje. VIII. Briefkaart Soerabaja 21 juni 1943 transcriptie: Nj H.M.C Laban-Vanger Mawarstraat 34, Soerabaja . Kepada toean E.L. Laban No 555 Kamar 31 Benteng Ngawi. (dekat Madioen) 11. Soerabaja, 21/6-2603 Doesje –saja, jang amat tertjinta! Soedah 1 minggoe lagi laloe. Baik sadja tempo lekas hilang, ja. Harep djoega boeat Doesje tempo djalan lekas. Ini taoen baroe sekarang soedah 6 boelan laloe! Apa Doesje baik? Tida sakit lagi? Kemaren Lot soedah kirim 1 kartoe pada Does; soedah terima? Disini semoea baik; minggoe ini ada, banjak oedjar. Willy djoega baik. Moelai dari tg 4/6 dia pakansi (vacantie) besar dari sebab toean Heinenoord dan toean Stannaland. Dia misih tinggal di roemah jang Does soedah taoe.- Dari Njonja de Fouw dan Rinus sehabisnja 10/5 belom dapet kabar lagi. Saja 1 minggoe kombali soedah toelis lagi pada dia, belom ada balesan.- Apa Does soedah terima pakket No 3 dan 4 jang saja kirim? Saja belom brani kirim lagi kalau tida taoe apa Does terima – Kemaren itoe toean Archibalt jang toea dateng disini lagi; sering2 dateng. Dia sekarang soedah 80 taoen, misih koead, ja. Sering2 djoega dia tanja Doesje begimana. Itoe cactus jang doeloeh kita dapet dari dia, sekarang ada knop kembang soedah +/- 4 cm besarnja. Sajang sadja Does tida bisa liat poehoen kates ada 5 sekarang jang soedah kasih boea djoega; roepah aloes. 4 ada ditemboh blakang,1 di samping dari kamar makan. Tempo Does misih ada di Boeboetan itoe 2 ananas djoega kasih boea, saben ada! Roepah djoega aloes betoel. Lot dan saja bawah ka Boeboetan itoe boeat kasih liat Does,tetapi itoe hari pintoe tida boeka – Kembang Canna misih ada; tinggihnja korang-adjar; kembang besar dan bagoes sekali. Lot sekarang djoega soedah tanam tomaat dan lombok di tempat blakang. Mangga djoega ada boea3 , tetapi tida baik, banjak oerat (vezelig) Roempoet bagoes oleander jang merah moeda sekarang moelai berkambang manis, banjak. Jang sebelah lain doeloeh ada kembang merah toea. Does misih liat; sebarang ada kembang poetih!! Haming itoe dikoempoel petetan2 (planten) doea; tetapi saja tida bisa pertjaja mata saja! Soka dan kembang sepatoe dimuka kamar paviljoen besar sekali dan banjak kembang2. Lain kali saja toelis lagi pada Does dari roemah kita, ja. Banjak tabeh 2 dari Lot dan saja .Banjak tjioemi2 dan tjinta dari isteri ketjil. Vertaling: 11. Soerabaja, 21 juni 1943 Mijn liefste Doesje , Al weer een week voorbij. Die is mooi snel verdwenen, ja. Ik hoop ook dat die voor jou snel verdwenen is. Het nieuwe jaar is alweer 6 maanden oud. Gaat het goed met je? Niet meer ziek? Gisteren heeft Lot een postkaart naar je gestuurd; heb je die al ontvangen. Hier gaat het met allen goed; deze week is er veel gebeurt. Met Willy gaat het ook goed. Vanaf deze week op 4/6 heeft hij grote vakantie gekregen van mijnheer Heineoord en Mijnheer Stannaland. Hij woont nog thuis zoals je al weet. Van Mevrouw de Fouw en Rinus is laatste bericht van 10/5 daarna is er geen nieuws meer. Ik heb een week geleden naar hen geschreven, maar heb nog geen antwoord. Heb je pakket No 3 en 4 al gekregen, welke ik je gestuurd hebt. Ik heb nog geen ander durven sturen omdat ik niet weet of je het krijgt. Gisteren was de oude mijnheer Archibalt hier weer. Hij komt vaker. Hij is nu al 80 jaar en nog steeds sterk. Vaak vraagt hij hoe het met je gaat. De cactus die we van hem gekregen hebben heeft nu al een bloemknop van ongeveer 4 cm groot. Jammer dat het je het niet kan zien, de vijf papaja bomen geven nu ook vruchten. Een prachtig gezicht. Deze tijd, zijn er in Boeboetan nog twee ananasbomen (?: ananas groeit niet aan bomen!) die regelmatig fruit geven! Ook een prachtig gezicht. Lot en ik gingen naar Boeboetan om te kijken maar de deur was die dag gesloten. Er zijn nog Cannabloemen in de tuin; met hoge stelen; grote bloemen en erg mooi. Lot heeft nu ook tomaat en lombok geplant op de achterplaats. Er is ook Mango fruit, maar die zijn niet lekker, heel vezelig. Het gazon is mooi en de oleanders zijn rood en beginnen nu mooi te groeien, prachtig. Eerst waren het donker rode bloemen. Dit moet je je zien Does; er zijn nu witte bloemen!! Er staan nu twee planten samen; maar ik kan mijn ogen niet geloven! De bloemenboom en de schoenbloem (Chinese Roos) staan vooraan het paviljoen en zijn erg groot met veel bloemen. Een andere keer schrijf ik je over onze kamer. Veel groetjes van Lot en mij. Veel kusjes en liefs van je kleine vrouwtje. Erra. IX. Briefkaart Soerabaja 21 juni 1943 transcriptie: Nj H.M.C Laban-Vanger Mawarstraat 34, Soerabaja . Kepada toean E.L. Laban No 555 Kamar 31 Benteng Ngawi. (dekat Madioen) Soerabaja, 5/7-03 (13) Doesje-saja, jang saja amat tertjinta, soedah lama sekali saja tida termina kartoe dari Does. Dari Doesje ‘s poswesel tg. 22/6 saja taoe Does tempo-itoe baik, tetapi memang saja kepingin dapet kabar lebih lagi. Saben hari saja toenggoeh2. Apa Does soedah terima itoe 2 paket, dari Palang Merah tg. 20/5 dan dengan spoor tg. 5/6? Saja tida brani kirim lagi kalau tida taoe apa terima.—Diroemah semoea misih biasa sadja, sepi dan toenggoeh2 Doesje. Tempo sekarang saja pilek dan sakit kapala sedikit, memang tida senang, tetapi sedikit hari lagi itoe maoe baik lagi, djadi Doesje tida oesah pikir2, ja.- Lot baik, dia kerdja banjak toeloeng andjing2 dan poes, kasih adjar Beo menjanji, dan tanem2 petetan.- Anak2 poes (4) soedah dikasih pada orang lain; Njonja dari paviljoen (roemah sisir) tg .30/6 dapet anak noni ketjil (baby); besok maoe poelang dari roemah sakit. Njonja Leedekerken habis pigi 1 taoen, sekarang poelang. Djoega itoe njonja di Juliana – Boulevard, jang semanja ada didjalanan sama andjingnja, habis 6 boelan kombali disini.- Waktoe sekarang itoe malem 2 dingin betoel disini, dan djoega itoe hari sama sekali kaki dan tangan tinggal dingin, tida enak. Boeat petetan 2 di kebon memang itoe bagoes. Itoe pohon setjang merah koening dekat Beo sekarang soedah lebih tinggih dari gentang; penoeh kembang koening. Soka merah diblakang besar sekali. Dimuka kita poenja kamar-tidoer saja tarem pohon Ketjil, roepah melati, kembanh koening moeda sekali jang wangi enak. Sekarang misih ketjil tetapi kalau rebih besar itoe bisa pamoek kembang dimoeka kamar papiljoen Lot dan Saja tanam 2 bougan ville merah moeda, ikat ditembok besar. Itoe soedah moelai besar, dan nanti bisa bagoes kalau kloear kembang, Djoega sekarang ada canna dan merah2 ketjil disebelah sitoe.- Tabeh saja poenja Doesje! Lain minggoe saja toelis lagi, ja. Banjak tabeh dan tjioem2 dari Lot, dan banjak sekali tjioem2 dan tjinta dari Doesje poenja isteri –ketjil. Vertaling: Soerabaja, 5 juli 1943 (13) Mijn liefste Doesje, al weer een lange tijd geleden dat ik een kaart van je heb gehad. Van de kaart op 22/6 weet ik dat het nog goed met je gaat, maar ik verlang weer naar wat nieuws. Elke dag wacht ik er op. Heb je het pakket 2 d.d. 22/6 al ontvangen van het Rode Kruis, die is gestuurd met de trein op 5/6? Ik durf geen ander te sturen als ik niet weet of het aankomt. In het huis gaat alles nog zijn gang, het is eenzaam en ik wacht op je. Ik ben al een tijdje verkouden en heb een beetje hoofdpijn ook voel ik me niet goed, maar over enkele dagen zal het wel weer beter gaan, dus je moet je geen zorgen maken.– Met Lot gaat het goed, zij helpt veel met de honden en poezen. Zij leert de Beo zingen en is bloemen aan het planten. De kitten van de poes (vier) zijn aan andere mensen gegeven. Een mevrouw van het paviljoen (kapsalon) kreeg op 30/6 een baby; morgen komt ze thuis uit het ziekenhuis. Mevrouw Leedekerken gaat weg na één jaar, ze gaat nu naar huis. Ook de mevrouw van de Julianaboulevard, die daar loopt met haar hondje, gaat na zes maanden terug. De tijd is gekomen dat de avonden kouder worden, ook vandaag zit ik met heel koude voeten en handen, wat niet lekker aanvoelt. De plantanen in de tuin zijn heel mooi gegroeid. De setjang boom met de geel rode knop in de buurt van de Beo is nu hoger dan daarvoor en zit vol met gele bloemen. De Soka (boom) aan de achterkant is erg groot. Aan de voorkant staat de kleine Taram boom vlakbij mijn slaapkamer, net jasmijn, de jonge gele bloemen ruiken erg lekker. Ze zijn nu nog klein maar als ze groter worden staan ze vol bloemen aan de voorkant van de paviljoen kamer. Lot en ik hebben een rode jonge Bougainville geplant, vlakbij de grote muur. Die begint al groter te groeien, en wordt straks mooi als de bloemen uitlopen. Ook staat er nu een Canna en een rode kleine ernaast. Doesje, de groeten van mij. De andere week schrijf ik weer. Veel groetjes en kusjes van Lot , en erg veel liefs van je kleine vrouwtje. X. Briefkaart Soerabaja 12 juli 1943 transcriptie: Nj H.M.C Laban-Vanger Mawarstraat 34, Soerabaja . Kepada toean E.L. Laban No 555 Kamar 31 Benteng Ngawi. (dekat Madioen) Soerabaja, 12/7-03 (14): Doesje-saja, jang saja amat tertjinta, ini minggoe djoega saja belom dapet kabar dari Doesje.Apa brangkali Does tida boleh toelis lagi? Lain2 njonja djoega soedah lama tida terima kartoe. Tetapi saja maoe toelis teroes pada Doesje –saja, ja.- Disini semoea baik.Saja soedah tida pilek lagi, soedah baik samasekali. Andjing2 poes dan beo djoega baik. Toddy –ketjil soedah bisa berdiri dan dansa sekali; saja menjanji lagoe “Patertje langs den kant” dan dia bisa dansa lama sampeh (penghabisannja); tadi pagi 3x. Bobby djoega bisa berdiri kalau dikasih daging, tetapi terlaloe males, tida maoe. Tjoema kalau Jack dekat dan dia takoet Jack ambil dia poenja daging, dia lantas berdiri! Terlaloe jaloes itoe doea; soedah. Dan, Polly selemanja doedoek bagoes seperti doeloeh, Jack soedah koeat dan bisa djalan dan lari betoel sekarang. Semoea orang jang maoe masoek di pakarangan sini takoet kalau liat Jack dan giginja. Baik sadja begitoe, sebab tempo sekarang banjak maling.- Itoe (pandilie??) dari roemah. Sisir, jang soedah 8 boelan tjari roemah lain,sekarang dapet satoe dan soedah pinda. Itoe roemah sekarang dikasih sewah pada isterinja Jaap de Vries, Does taoe? Besok maoe masoek; tinggal sini sama mamanja, Njonja Hok, dan1 anak dari Jaap (dari isterinja kasatoe) + 1 anak dari dia sendiri, oemoer 3 boelan. Jaap dalem boelan H/2602 pigi, sekarang tinggal di Tjipinang. Toean Hok sekarang berkoempoel sama Andre dan Kick; dia sekarang koeroes sekali seperti kajoe .Kemerin Annie Hesselink datang sini. Sedikit minggoe kombali Lot + saja bertamoe diroemah nja dia, (dan djoega liat Bobby (anaknja kita poenja Bobby/Polly) dan Toddy??…)… Itoe Bobby Jr bagoes betoel, Does roepahnja Polly banjak boeloeh, boentoet besar, tetapi lebih bagoes dan djoega banjak seperti Bobby Sr.- Njonja Verboom +anak2nja soedah pinda kaper lindoengam?? Njonja2, djoega Nj Hoogstraten ; Nj de Graaff ( dari Emb Mawal) soedah doeloeh,- Tabeh ja, Doesje saja. Banjak tjioem2 dan tjinta dari Lot dan Doesjes’s Isteri – ketjil. Vertaling: Soerabaja, 12 juli 1943 (14) Mijn liefste Doesje, ook deze week heb ik nog geen nieuws van je ontvangen. Misschien heb je niet kunnen schrijven? Anderen vrouwen hebben ook al lang geen postkaart ontvangen. Maar ik wil je blijven schrijven. Hier gaat alles goed. Ik heb het al niet koud meer en ben al helemaal beter. De honden, poes en beo zijn ook goed. Kleine Toddy kan al staan en springt erg; Als ik het liedje, “Patertje langs den kant” zing springt hij tot hij moe is; vanochtend 3x. Bobby kan staan als je vlees geeft, maar als hij lui is wil hij niet. Alleen als Jack in de buurt is, is hij bang dat Jack het vlees pakt en dan gaat hij staan. De twee zijn te jaloers geworden. Polly zat vroeger altijd mooi, Jack is al sterk en kan nu al lopen en rennen. Alle mensen die hier willen binnenkomen op het voorplein worden bang als ze Jack zijn tanden zien. Dat is goed zo, want in deze tijd zijn er veel dieven. Een inwoonster van het huis probeert al acht maanden een ander huis te vinden. Zij heeft er nu een en gaat verhuizen. Die kamer wordt nu verhuurd aan de echtgenote van Jaap de Vries. Dan weet je dat. Morgen wil ze komen; dan woon ik hier met mijn moeder, mevrouw Hok, en een kind van Jaap (van zijn eerste echtgenote) en één eigen kind dat drie maanden is. Jaap is op 11/2602 weggegaan en verblijft nu in Tjipinang. Mijnheer Hok is nu samen met Andre en Kick; Ze zijn nu zo mager als een lat. Gisteren is Annie Hesselink hier geweest. Een kleine week terug hebben Lot en ik haar ontmoet ik mijn huis en zij kwam Bobby laten zien (het pupje van Bobby/Polly) en Toddy. Die Jonge Bobby is heel mooi, blijkbaar heeft Polly veel dons, en een grote staart, maar is mooier en heeft ook veel (?) zoals Bobby sr.- Mevrouw Verboom en haar twee kinderen zijn verhuist naar het vrouwenkamp, Ook mevrouw Hoogstraten; mevrouw de Graaff (van emb Mawal) zitten er al. Groetjes Doesje. Veel kusjes en liefs van Lot en je kleine vrouwtje. XI. Briefkaart Soerabaja 21 juni 1943 transcriptie: Nj H.M.C Laban-Vanger Mawarstraat 34, Soerabaja . Kepada toean E.L. Laban No 555 Kamar 31 Benteng Ngawi. (dekat Madioen) Soerabaja, 19/7-2603 (15) Doesje –saya, jang saja amat tertjinta. Ini minggoe lagi belom ada kabar saja poenja Doesje, tetapi saja teroes saben hari senen toelis pada Does. Apa soedah terima? Saja belom brani kirim barang, sebab belom taoe apa Does terima. Apa ada jang perloe saja misti kirim? Njonja2 Edisa dan Abell (polisi) djoega sehabisnja 25/5 tida terima kabar dari soeaminnja.-Saja ketemoe Njonja Edisa + Truus itoe hari pendaftaran baroe lagi di Hop biro Poelisi: semoea baik, dan Spanky (anaknja Bobby/Polly djadi bagoes sekali. Itoe hari pendaftaran Lot dan saja terlaloe tjapeh, berdiri disitoe dari djam 8.45- 4.15! Njonja Smit (dari toean Heerekarel) djoega ada disitoe sama soedaranja; saja djoega liat isterinja si- Joannes dan Njonja Arnold; memang ada banjak kenalan2 lain lagi. F-.Diroemah semoea baik. Ada banjak oedjan; saja belom taoe begitoe banjak oedjan di boelan Juli! T.g. 12 Lies ( soeaminja si-Lietje ) pigi dari roemah. Djoega Spoel dan lain2.- Toean2 jang oemoernja lebih dari 60 taoen sekarang maoe dikasih toeloeng, dan dia misti masoek didalem perlindoengan Njonja2 Toean 2 Versluis dan Pasteur djoega begitoe, dan dia tida oesah koeatir soesah apa2 lagi. Massa tida senang kalau dia boleh tjampoer sama semoea itoe njonja2 semoea anak2 dari njonja. F djoega saja poenja (Tibor??)! (Kenau?) Simons, jang Does djoega misih kenal. Lot dan saja kerdja keras (bordes??) itoe hari samasekali; saja sekarang soedah banjak itoe sebab itoe bikin diam saja poenja senuwen dan tempo djalan lekas! Kita kemarin bikin mainan anak: satoe koetjing ketjil, dari sepotong ketjil kain poetih, mata blauw, idoeng dan moeloet merah moeddah koemis koening moedah. Terlaoe loetjoe! --- Tabeh saja poenja Doesje-ketjil! Banjak tabeh dari Lot dan saja. Banjak tjioem2 dan tjinta dari Doesje’s Isteri- Ketjil. Vertaling: Soerabaja, 19 juli 1943 (15) Mijn zeer geliefde Doesje, deze week heb ik weer geen nieuws van mijn Doesje, maar ik blijf op elke maandag naar je schrijven, Does. Heb je al wat ontvangen? Ik durf nog geen goederen te zenden, omdat ik niet weet of Does het ontvangt. Wat moet ik naar je toe sturen? Mevrouw Edisa en Abell (politie) hebben het laatste bericht op 25/5 gehad van hun echtgenoot. Ik ontmoette weer mevrouw Edisa en Truus tijdens een nieuwe registratie op het hoofdkantoor van de politie; het gaat goed met iedereen en Spanky (de jonge van Bobby/Polly ) is zo erg leuk. Op die registratiedag waren Lot en ik heel erg moe, we hebben daar gestaan van 8:45 tot 4:15. Mevrouw Smit (van mijnheer Heerekarel) was daar ook met haar broers; ik heb ook de echtgenote van Joannes en Mevrouw Arnold gezien; Inderdaad zijn er weer veel andere kennissen. F- In huis gaat het met allen goed. Er is veel regen: ik wist nog niet dat er zoveel regen kan zijn in de maand Juli! De 12de vertrekt Lies (echtgenoot van Lietje) uit het huis. Ook Spoel en anderen.- De heren wiens leeftijd meer dan 60 jaar wilden nu geholpen worden, ze moesten in een beschermd gebied (kamp) wonen. Mevrouw en meneer Versluis en ook mevrouw en meneer Pasteur moesten er wonen en zij hoeven zich geen zorgen meer te maken. Ze zouden toch gelukkig zijn als zij samen mochten wonen met hun vrouwen en kinderen. F. ook ik heb Tibor (misschien een naam van een hondje??) Kenau Simons(Hasselaer), jou ook nog bekend Does!! Lot en ik hebben de gehele dag hard gewerkt aan het maken van de bordes; ik heb er nu al veel gedaan omdat dit mijn zenuwen rustiger maakt en de tijd tikt door. We hebben gisteren speelgoed voor de kinderen gemaakt: een kleine kat, gemaakt van een klein stuk witte lap, de ogen blauw, de neus en de bek roze en een licht gele snor. Erg leuk!— Groetjes mijn Doesje! Heel veel groeten van Lot en mij. Veel kusjes en liefs van je vrouwtje. XII. Briefkaart Soerabaja 9 augustus 1943 transcriptie: Nj H.M.C Laban-Vanger Mawarstraat 34, Soerabaja . Kepada toean E.L. Laban No 555 Kamar 31 Benteng Ngawi. (dekat Madioen) Soerabaja, 9/8-2603 (18) Doesje –saja jang saja amat tertjinta, Tg 1/8 saja baroe terima Doesje’s kartoe dari 9/6, terlaloe laat!7/8 saja soedah terima Doesje’s kabar dari 6/8, itoe lekas sekali, ja?! Saja senang sekali, djoega sebab Does soedah terima itoe pak bestelan begitoe lekas dan dengan complit, itoe bagoes sekali. Senang Doesje baik dan koeat. Disini djoega semoea baik, seperti biasa sadja. Soedah 2 malem ada banjak oedjan; begimana bisa ja, di boelan Agoestoes!?--- Kassian , saja baroesan sekarang bisa kirim itoe barang2 jang Doesje minta , tetapi itoe sebab baroesan sekarang saja dapet itoe kartoe Nr 12. Sedikit hari lagi saja maoe kirim bestelan lagi, sama 1 sarong bantal+ 1 sarong goeling dari itoe kain kembang. Satoe stel saja soedah kirim 19/5 dengan Palang Merah, Does tida terima; sekarang saja maoe tjoba lagi.Tg 31/7 saja pesan soesoeh boeat Doesje; tjoba lihat apa Does terima, ja. Saja soedah bajar disini boeat 31 hari,1/2 bottel saf(i) ari. Baroe sekarang saja dengar itoe bisa. Kalau saja taoe lebih doeloeh, memang soedah lebih doeloeh saja pesan begitoe boeat Doesje- saja. Brangkali habis 1 boelan itoe misti brenti, biar toean2 lain bisa dapet; tida ada tjoekoep soesoeh boeat semoea toean2 jaitoe misti ganti2 (om beurten) - Jacky kita soedah kasih pada toean Voigt, jang djoega soedah piara itoe andjing lain dari Si- Andre. Kita tida bisa tahan Jack, sebab tempo- kawin Polly, Jack dan Bobby teroes bakelai2 sadja, dan Bobby soedah digigit koepingnja. Kita takoet kalau teroes begitoe, Bobby dibikin mati oleh Jack. Kassian Jack, sebab betoel dia andjing manis sekali, dan djoega dia senang disini.- SI- Andre djadi sep ( chef) loods2, pangkat tinggih bettoel disitoe, dan Si-Kiek kerdja didapoer potong kajoe.Saja soekah lebih saja poenja Doesje, jang djadi “opera-zanger”- (jang menjanji di-opera) -- Banjak tabeh2 dari Lot dan orang2 semoea disini, dan banjak tjioemi2 dan tjinta dari Doesjes Isteri – ketjil. Vertaling: Soerabaja, 9 augustus 1943 (18) Mijn zeer geliefde Doesje, Ik heb net op 1/8 je kaart van 9/6 ontvangen, erg laat! Op 7/8 heb ik al je bericht van 6/8 ontvangen, dat is nu snel, ja?! Ik nu gelukkig, ook omdat je het pakje al zo snel en compleet geleverd hebt gekregen, dat is geweldig. Gelukkig ben je goed en sterk. Hier gaat ook alles goed, zoals gewoonlijk. Het regende nu al twee avonden veel; hoe kan dit, in de maand augustus!? Sorry, ik kon pas nu de goederen sturen die je gevraagd hebt, maar het komt omdat ik zojuist kaart Nr 12 heb ontvangen. Over enkele dagen kan ik weer een bestelling sturen, bestaande uit één kussensloop (hoes) + één hoes voor het rolkussen van bloemenstof. Ik heb één stel al verzonden op 19/5 met het Rode Kruis, maar die heb je niet ontvangen. Nu ga ik het opnieuw proberen. Op 31/7 bestelde ik melk voor je; ik kijk wel of je het ontvangt, ja. Ik heb hier op de 31st al een ½ fles safari gekocht. Ik heb net gehoord dat het kan. Had ik maar eerder geweten dat het kon, dan zou ik hem al eerder voor je bestellen. Misschien moet het na één maand weer stoppen, zodat andere mannen het ook kunnen krijgen. Er is niet genoeg melk voor alle mannen. Ze krijgen het namelijk om de beurt. Jacky hebben wij aan mijnheer Voigt gegeven, die ook al een andere hond verzorgt, die van Andre. We kunnen Jack niet houden, omdat tijdens de loopsheid Polly, Jack en Bobby alleen maar aan het bakkeleien waren en Bobby is al gebeten in zijn oor. We zijn bang als het zo zal blijven, Bobby dood gemaakt wordt door Jack. Jammer van Jack, omdat hij hier een erg zoete hond is. Die Andre is dus chef van de loodsen, dat is er een hoge rang, en Die Kiek werkt voor de keuken als houthakker. Ik heb meer aan mijn Doesje, als “opera zanger”- zingen in de opera- veel groetjes van Lot en alle mensen hier, en veel kusjes en liefs van je vrouwtje. XIII. Briefkaart Soerabaja 16 augustus 1943 transcriptie: Nj H.M.C Laban-Vanger Mawarstraat 34, Soerabaja . Kepada toean E.L. Laban No 555 Kamar 31 Benteng Ngawi. (dekat Madioen) Soerabaja, 16/8-2603 (19) Doesje –saja jang saja amat tertjinta, Ini minggoe tida ada kabar dari Doesje. Saja harep saja lekas boleh trima lagi kartoe; saja selamanja kepingin trima kabar dari saja poenja Doesje. Disini semoea baik, seperti biasa sadja. Dari Willy dan Rinus JR. soedah lama saja tida denger apa2.—Saja belom djadi kirim bestelan lagi pada Doesje. Kalau Does trima itoe, Does taoe kita baik, ja.- Does, tg 5/8 saja bikin bresih (bersih?) boekoe2nja Rinus dan saja ketemoe itoe boekoe ketjil dari “psalm2”. Dari loear ada kertas poetih dan saja tida bisa liat boekoe apa. Dari sebab itoe saja boeka itoe boekoe dan troes batja “Gezang 93.1” Apa Does bisa tjari disitoe dan batja djoega? Saja kira itoe gezang boeat kita doea.--- Ini minggoe Njonja Edinhoven dateng bertamoe disini. Semoea baik sekali dan dia djoega terima wissel dari toean. Djoega Njonja Rosenberg dateng; dia baik dan gemoek sekali dan dia bilang saja misti toelis pada Does: Does bilang pada toean Rosenberg isterinja soeroeh dia lantas misti moelai piara peroet gendoet lagi; Njonja soekah begitoe---Kemaren di roemahnja Clara Hakkers saja ketemoe Njonja Abel (soeaminja dari kantor Does). Dia djoega baik, tjoema ampir tida terima kabar dari toean dan toean djoega baroe terima 3 dari 11 kartoe jang Njonja soedah kirim. Kenapa, ja? Bilang tabeh dari saja, ja.---- Toddy soedah lebih besar dan lebih berat dari Bobby; terlaloe ja! Tabeh ja Doesje, dari Lot,orang2 lain diroemah sini, Bobby, Polly, Todje , Beo, Poelala, dan banjak tjioemi2 dan tjinta dari Doesjes Isteri – Ketjil. Vertaling: Soerabaja, 16 augustus 1943 (19) Mijn zeer geliefde Doesje, deze week geen nieuws gehad van je. Ik hoop dat ik binnenkort weer een postkaart van je krijg; Ik zou altijd wel nieuws van je willen ontvangen, Doesje. Hier is alles goed, zoals gewoonlijk. Van Willy en Rinus jr. heb ik lang niets gehoord. Ik heb ook nog geen pakketje gestuurd voor je. Als je die ontvangt, Does, dan weet je dat het goed is met ons, ja.- Does, op 5/8 heb ik de boeken van Rinus schoongemaakt en ik vond een boekje met “psalmen”. Aan de buitenkant is het papier wit en ik kon niet zien wat voor boek het was. Daarom opende ik het boek en toen las ik “gezang 93.1“. Does, kan je het ook vinden en lezen? Ik denk dat het gezang voor ons tweeën is.—Deze week is mevrouw Edinhoven hier gekomen voor een bezoek. Alles is erg goed en zij heeft ook een wissel van haar man ontvangen. Ook Mevrouw Rosenberg kwam langs; het gaat goed met haar en is erg dik en ik moet van haar aan je zeggen: dat mijnheer Rosenberg z’n vrouw vraagt dat hij moet beginnen te zorgen dat z’n buik weer tonnetje rond is. Zo vond zijn vrouw hem leuk—Gisteren heb ik bij Clara Hakkers mevrouw Abel (haar echtgenoot werkte ook in je kantoor) ontmoet. Het gaat ook mgoed met haar, maar ze heeft bijna geen nieuws van haar man ontvangen en haar man heeft ook slechts drie van de elf kaarten die zijn vrouw gestuurd heeft ontvangen. waarrdoor, ja? Doe de groeten van mij voor hem, ja----Toddy is groter en zwaarder dan Bobby; erg, hè! Groeten, ja Doesje, van Lot, de mensen hier in huis, Bobby,Polly, Todje, Beo, Poelala, en veel kusjes en liefs van je vrouwtje. XIV. Briefkaart Soerabaja 6 september 1943 transcriptie: Nj H.M.C Laban-Vanger Mawarstraat 34, Soerabaja . Kepada toean E.L. Laban No 555 Kamar 31 Benteng Ngawi. (dekat Madioen) Soerabaja, 6/9-03 (22) Doesje –saja jang saja amat tertjinta, Tg 3/9 saja soedah terima Doesje’s kiriman dari 30/8; terima –kasih ja, Doesje –saja. Saja taoe Doesje inget saja tanggal 30/8, dan mengerti tida bisa kirim kabar dengan tempo. Senang Does terima itoe bestelan begitoe lekas. Does tidoer enak, pakeh itoe sarung bantal blauw?- Tg 30 soreh, Willy dateng sini, bawah kembang "gerbera” boeat Does dan saja; manis ja. Dia sekarang tinggal diroemahnja Njonja Koning, Karimatastraat 6, dan senang disitoe. Ada sama sekali 5 njonja dan 3 toean. Semoea toean2 dari itoe njonja2 soedah pigi, dan njonja2 dari itoe toean2 ada di Belanda. Kemaren Lot dan saja pigi bertamoe kasitoe. Tg 30 saja soedah kasih Doesjes’s adres pada Willy.—Itoe perkara soesoeh, saja tg 30/8 djoega denger Does belom bisa dapet, sebab soesoehnja korang. Lantas saja toelis sendiri lagi pada itoe njonja di Ngawi dan saja minta apa dia bisa oeroes biar Does selekasnja bisa terima itoe soesoeh, sebab Does soedah segala kali sakit malaria dan djoega (brangkali) sakit boewah pinggang (nieren). Saja belom dapet kabar dari itoe njonja Gerber; saja harep sadja Does bisa dapet itoe soesoeh. Apa tida bisa beli didalem kamp atau bagi2 sama temen2? Disini semoea baik. Malem2 dan pagi2 dingin sekali. Andjing 2, poeska dan beo djoega baik. Poeska baroesan kawin sama satoe koetjing itam. Samasekali boentoet pandjang dan boeloeh pandjang, setengah “angora” roepahnja bagoes sekali. Itoe cactus ada knop lagi +/- 7c.m.; soedah 4 kali ada knop tetapi djatoh. Ini brangkali maoe djadi. -- Banjak tabeh dan tjioem2 dari Lot dan saja, ja Doesje. Banjak tjinta dari Doesjes Isteri – ketjil. Vertaling: Soerabaja, 6 september 1943 (22) Mijn lieve Doesje, Op 3/9 heb ik je zending van 30/8 ontvangen; Heel veel dank ja, mijn Doesje- Ik weet dat je mij herinnert op 30/8 en begrijpt dat het sturen van nieuws niet snel gaat. Vond je het leuk dat je het pakje snel ontving. Je kan nu lekker slapen, op die blauwe kussensloop? Op de 30ste ’s avonds kwam Willy hier op bezoek, hij bracht bloemen mee “gerbera’s” voor jou en mij; Lief ja. Hij woont nu in het huis van mevrouw Koning aan de Karimatastraat 6 en is gelukkig daar. Hij woonde daar eerst samen met vijf vrouwen en drie heren. Alle mannen van de vrouwen zijn nu al weg, en de vrouwen van de heren zijn nu in Nederland. Gisteren zijn Lot en ik daar op bezoek geweest. Op de 30ste heb ik je adres aan Willy gegeven. Betreffende de zaak rond de melk, hoorde ik op 30/8 dat ik het nog kan krijgen,omdat er minder melk is. Dus heb direct weer geschreven aan de vrouw uit Ngawi, en ik heb gevraagd of ze wat kunnen doen zodat je zo snel mogelijk melk kan ontvangen, omdat je al een keer malaria heeft gehad en je ook (waarschijnlijk) iets aan je nieren hebt. Ik heb nog geen nieuws van mevrouw Gerber; Ik hoop alleen maar dat je de melk krijgt. Kan je geen melk in het kamp kopen of melk met elkaar (je andere vrienden) delen? Hier gaat alles goed. De avonden en dagen zijn erg koud. Met de honden, poes en beo gaat het ook goed. Poeska is net gedekt door een zwart katje. De zwarte kat heeft een heel lange staart en dons, een halve “angora”. Hij ziet er mooi uit. Die cactus heeft weer een knop van +/- 7 cm; hij heeft al 4 x knoppen gehad, maar ze vielen toen vroegtijdig af. Het lijkt dat de nieuwe knop goed gaat. – Heel veel groetjes en kusjes van Lot en mij, ja Doesje. Veel liefs van je kleine vrouwtje. XV. Briefkaart Soerabaja 6 september 1943 transcriptie: Nj H.M.C Laban-Vanger Mawarstraat 34, Soerabaja . Kepada toean E.L. Laban No 555 Kamar 31 Benteng Ngawi. (dekat Madioen) Soerabaja, 20/9-2603 (24) Doesje –saja jang saja amat tertjinta, Ini minggoe djoega saja belom dapet kabar dari Doesje lagi, dan djoega saja belom dapet katerangan apa Euft soedah pigi atau tida. Saja harep sadja saja lekas terima kabar lagi. Kemaren doeloeh Lot dan saja pigi pada Njonja Edisa, tetapi dia djoega tida taoe apa2.; Tg. 11 dia terima poswissel dari soeaminja. Harep Doesje tida sakit? Disini semoea baik. Sekarang soedah moelai djadi panas, seperti saben taoen, sebab soedah boelan september. Kalau teroes panas lagi, nanti boelan october/november tida senang ; Does inget ja, dari taoen 2 doeloeh. Apa di tempat Doesje djoega begitoe? Tempo sekarang kita diam2 diroemah sadja, tida pigi kalau tida perloe sekali.Beo baik dan girang, dan soeit2 (fluit) banjak; Bobby dan Toddy main2 kras sekali, dan Polly terlaloe gemoek dan djoega banjak boeloe2. Poelala djoega baik, tangkap tikoes2 sadja.- Itoe malem tg 14/9 satoe knop-cactus besar boeka kembang, Does. Moelai boeka +/- djam 8 soreh, sampeh lain pagi djam +/- 9 . Begitoe besar dan bagoes! Sajang Doesje tida bisa lihat. Dalemnja merah moeda.- Poehoen kates diblakang doea2 boesoek dan mati; sajang ja. Kita maoe tanam jang baroe lagi. Tomaat 2 soedah ada jang mateng, Lombok2 djoega. Poehoen oleander jang merah-moeda penoeh kembang sekarang; manis sekali.- Tabeh saja poenja Doesje; saja poenja hati toenggoeh2 Doesje! Banjak tabeh dan tjioem2 dan Lot dan saja; banjak tjinta dari Doesje’s isteri- ketjil. Vertaling: Soerabaja, 20 september 1943 (24) Mijn liefste Doesje, Deze week heb ik ook weer geen nieuws gehad van je, en ik ben ook niet in staat geweest om te informeren of Euft al weg is of niet. Ik hoop slechts dat ik snel weer nieuws krijg. Eergisteren zijn Lot en ik naar mevrouw Edisa gegaan, maar zij wist ook niets. De 11de heeft zij een postwissel van haar man gekregen. Ik hoop dat je niet ziek ben? Hier gaat alles goed. Het begint nu dus al warm te worden, zoals elk jaar, omdat het al september is. Als het weer steeds maar warmer wordt, later in oktober/november voel ik me niet prettig: dat weet je nog wel Does, van de jaren terug. Is het in het kamp ook zo? Nu blijven we vaak thuis en gaan niet ergens heen als het niet nodig is. De beo is goed en vrolijk, en fluit veel; Bobby en Toddy spelen erg veel, en Polly is te dik en heeft ook een dikke vacht. Met Poelala gaat het ook goed; en vangt vaak muizen.- In de avond van 14/9 is de grote knop van de cactusbloem uitgekomen, Does. Hij opende zich rond 8 in de avond tot de andere ochtend rond 09:00. Zo groot en mooi! Jammer dat je het niet hebt kunnen zien, Doesje. Binnenin roze.- De twee papajabomen aan de achterkant zijn verrot en dood. Jammer he. We willen weer nieuwe planten. De tomaten zijn al rijp, de rode pepers ook. De oleander is nu volle bloei. Hij heeft heel veel roze bloemen, erg schattig.- De Groetjes mijn Doesje; Ik wacht met mijn hart op je! Veel groetjes en kusjes van Lot en mij; Veel liefs van je vrouwtje. XVI. Briefkaart Soerabaja 6 september 1943 transcriptie: Nj H.M.C Laban-Vanger Mawarstraat 34, Soerabaja . Kepada toean E.L. Laban No 555 Kamar 31 Benteng Ngawi. (dekat Madioen) Soerabaja, 27/9-2603 (25) Doesje –saja jang saja amat tertjinta, Menoeroet kabar dari Njonja Edisi Euft, misih ada diadres doeloeh –Tg 25/9 saja kirim satoe wissel pada Doesje; apa soedah terima? Kalau perloe pakean atau lain2, Doesje toelis pada saja, ja. Saja maoe kirim. Apa kous belom korang, dan kemedja, pijama?Apa betoel djoega saja boleh kirim koppi, thee, mentega, goela, choclat? Does doeloeh toelis barang makanan tida boleh dikirim; dari sebab itoe saja belom kirim; tetapi lain2 njonja kirim dan soeaminja terima. Saja sakit –hati saja tida kirim pada Doesje-saja, sebab saja maoe kasih sebanjaknja bisa pada soeami-saja.--- Tempo sekarang banjak njonja2 misti pinda ka perlindoengan njonja2. Njonja Edisi djoega nanti tg 30/9; dan Njionja Molijn (76 taoen); toean Molijn tida, sebab mamanja orang- Batak! Dari Willy belom ada kabar ; tjoema saja taoe dia pinda lagi, ka van Hoogendorplaan 54, sama 2 toean dari roemah Nj Koning. Dari Rinus soedah lama tida ada kabar.- Diroemah sini semoea misih samadjoega. Lot dan saja baik, tjoema panas tempo sekarang. Beo soeit bagoes betoel, dan andjing2 poes baik djoega. Toddy main2 kras sama Poeska! Toddy soedah lebih besar dari Bobby dan Polly, gemoek dan berat sekali. Moeka dan matanja begitoe manis.- Saja harep Doesje misih teroes koeat dan sehat, dan koeat-hati betoel, ja Snoet! Djangan poetoes-harep, Doesje saja!! Blakang-hari kita ketenmoe lagi. Kalau brangkali adres saja ganti, saja maoe kasih taoe di kantor Does doeloeh dan seksi II, dan dikantor saja doeloeh, Versluis, Toko Piet. Does djoega begitoe, ja. Tabeh Doesje- ketjil; banjak tabeh2 dari Lot dan saja , dan banjak tjioem2 dan tjinta dari Doesje’s Isteri ketjil. Vertaling: Soerabaja, 27 september 1943 (25) Mijn liefste Doesje, volgens het nieuws van mevrouw Edisi Euft, woont zij nog steeds op het eerste adres. Op 25/9 heb ik een wissel aan je gestuurd; heb je die al gehad? Als je kleren of andere zaken nodig hebt, schrijf je me dan, als je wilt. Dan zal ik het sturen. Heb je nog sokken, overhemden en pyjama’s? Moet ik ook koffie, thee,boter, suiker,chocolade sturen? Je schreef eerder dat voedsel niet mag worden verzonden; vandaar dat ik het nog niet gestuurd heb; maar andere vrouwen versturen het naar de mannen die het ontvangen. Ik heb verdriet- Ik houd zoveel van je en ik wil je alles geven.--- De tijd is aangekomen dat er veel vrouwen moeten verhuizen naar het vrouwenkamp. Mevrouw Edisi gaat straks op 30/9; en ook mevrouw Molijn (76 jaar); mijnheer Molijn gaat niet, omdat z’n moeder een Batak is! Van Willy nog geen nieuws; ik weet alleen dat hij weer verhuist is naar de van Hoogendorplaan 54, met twee andere mannen vanuit het huis van mevrouw Koning. Van Rinus heb ik al lang geen nieuws gehad.- Hier in huis is alles nog hetzelfde. Met Lot en ik gaat het goed, het wordt nu erg warm. De beo zingt mooi , en met de honden en de poes gaat het ook goed. Toddy speelt veel met Poeska! Toddy is al groter dan Bobby en Polly, zowel in gewicht als omvang. Haar snoet en ogen zijn zo lief.- Ik hoop dat je nog steeds sterk en gezond bent en je hart op de juiste plaats hebt, klopt dat Snoet? Geef de hoop niet op, Mijn liefje!! Als mijn adres misschien verandert, zal ik dat als eerste geven aan het kantoor van sectie II, en op mijn kantoor aan Versluis en Toko Piet. Jij krijgt het natuurlijk ook. Tot ziens Doesje en heel veel groeten van Lot en mij, en veel kusjes en liefs van je kleine vrouwtje.