Archief van de Commissie van advies voor de oorlogs- of vredesgedenkteekens in de provincie Utrecht

Archief van de Commissie van advies voor de oorlogs- of vredesgedenkteekens in de provincie Utrecht, (1945) 1946-1961 Na de bevrijding in 1945 werden overal in Nederland spontaan gedenktekens opgericht voor slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. De Grote Advies Commissie der Illegaliteit en de Kring van Beeldhouwers maakten bezwaar tegen wat zij zagen als wildgroei van niet steeds waardige monumenten. Zij vroegen de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen om vaststelling van regels op dit gebied. De Kring gaf al advies aan plaatselijke oprichtingscomités bij het kiezen van een ontwerper. Ook streefde de Kring naar eenheid in stijl van de monumenten. <br/>Het Besluit Oorlogs- of Vredesgedenkteekens (K.B. van 15 oktober 1945, Stb. F 231) stelde regels vast voor plaatsing en esthetische vormgeving van deze gedenktekens. Bij dit K.B. werden een centrale commissie ingesteld en de instelling van provinciale adviescommissies voorgeschreven. Een van de openbare weg af zichtbaar oorlogs- of vredesmonument kon eerst worden opgericht na goedkeuring van het ontwerp door de minister. <br/>Bij besluit van de minister van Onderwijs d.d. 21 maart 1946 is de commissie ingesteld. Voorzitter werd dr.ir. G.W. van Heukelom, oud-architect van de Nederlandsche Spoorwegen. Tevens namen zitting een beeldhouwer, een architect en een tuinarchitect. Het secretariaat werd gevoerd ter provinciale griffie. <br/>Na 1950 kwam het werk van de commissie vrijwel stil te liggen. Een besluit tot opheffing van de commissie is echter niet aangetroffen. <br/>Het archief is onvolledig overgeleverd. Stukken zijn doorgezonden aan de centrale commissie zonder achterhouding van kopieën; andere stukken zijn bij commissieleden achtergebleven. <br/>Voor literatuur zie Ingrid van Beuzekom, Roland Blijdenstijn, Rob van Olderen, Oorlogsmonumenten (Utrecht, Stichting Matrijs, 1995; Stichtse Monumenten Reeks 5).