Het gedenkraam in het gemeentehuis te IJlst (gemeente Súdwest-Fryslân) is opgericht ter nagedachtenis aan vier stadsgenoten en twee Canadese officieren, die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen zijn omgekomen. De namen van de vier omgekomen stadsgenoten luiden: Rinnert Gerrit Anema, Jurjen Hoomans, Hendrik Huizinga en Jan Nooitgedagt. De namen van de twee omgekomen Canadese officieren luiden: Piloot Flying Officer J.E. Leach en navigator Flying Officer R.M. Bull. Rinnert Gerrit Anema werd geboren op 24 februari 1921 in Witmarsum. Hij woonde in Nijezijl bij IJlst en was stoffeerder van beroep. Hij werd begraven op de R.K. begraafplaats te Sneek. Tevens is in deze stad een straat naar hem genoemd. Jurjen Hoomans werd geboren op 5 april 1913 in Eppinghoven (Duitsland). Hij was landarbeider in IJlst. Hendrik Huizinga werd geboren op 26 november 1909 in IJlst. De visser was medewerker (schuilnaam 'Taeke') van de Landelijke Organisatie voor hulp aan Onderduikers. Door verraad werden beide mannen op 5 april 1945 gearresteerd, omdat ze voor de Knokploeg wapens vervoerden. De volgende dag werden ze tegelijk met Herre Winia, Durk Dijkstra en Gerrit Vlietstra op de Zandvoorderhoek bij het IJsselmeer onder Nijemirdum gefusilleerd. Hoomans en Huizinga werden herbegraven op de Algemene begraafplaats te IJlst. In deze stad zijn straten naar hen genoemd. Jan Nooitgedagt werd geboren op 5 juli 1921 in IJlst. Hij was stoker 3e klasse op de kanonneerboot Hare Majesteit 'Johan Maurits van Nassau'. Nadat het schip de Duitse artillerie bij de Afsluitdijk had beschoten, werd er opdracht gegeven om uit te wijken naar Engeland. Op 14 mei 1940 werd het schip ter hoogte van Callantsoog door Duitse bommenwerpers tot zinken gebracht. Jan Nooitgedagt werd als vermist opgegeven. In IJlst is een straat naar hem genoemd. Op 10 april 1943 patrouilleerde een Canadese Mosquito nachtjager van 410 Squadron van de Royal Canadian Air Force met het serienummer DZ 743, boven de Zuidwesthoek van Friesland. De piloot, Flying Officer J.E. Leach en de navigator, Flying Officer R.M. Bull kregen bij het station van de Nederlandse Spoorwegen te IJlst een trein in het vizier, die zij beschoten. De tweede vuurstoot volgde in omgekeerde richting. De Mosquito maakte toen een zeer korte wending en vloog laag uit de richting Oosthem op IJlst aan. Vurend met de boordwapens raakte het toestel met de rechtervleugel een boomtop, zwenkte naar rechts en vloog brandend op de stad aan. De piloot heeft nog kans gezien zijn machine naar links te sturen, waardoor de bomen van de Stadslaan werden geraakt en het toestel neerstortte. Beide bemanningsleden kwamen hierbij om het leven. Onthulling Het monument is onthuld in de herfst van 1948.

Het verzetsmonument in Makkum (gemeente Súdwest-Fryslân) is opgericht ter nagedachtenis aan elf leden van District I-VI van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten die in de strijd tegen de bezetter zijn omgekomen. De namen van de elf slachtoffers luiden: Sjoerd Adema, Rinnert G. Anema, Schelte Bruinsma, Hobbes Dijkstra, Fetze Elgersma, Jan Emmens, Jacobus P. Keller, Hendrik Th. Lemson, Roelof van der Meer, Hendrik Postma en Simon K. Sipma. Op zaterdag morgen 7 april 1945 deed de Sicherheitsdienst uit Sneek en Groningen in samenwerking met de Landwacht een grootscheeps opgezette aanval op de Marechausseekazerne in Makkum. Zij waren in de veronderstelling dat dit het hoofdkwartier van de verzetsbeweging was. Er werd echter niets gevonden. Vervolgens werd een razzia uitgevoerd in de plaatselijke conservenfabriek van Van den Berg. De bezetter had een lijst met namen die door een verrader was samengesteld. In de fabriek en in het dorp werden verscheidene arrestaties verricht, terwijl in de fabriek ook wapens werden gevonden. Nadat uit Schraard de veehouder Fetze Elgersma en zijn onderduikers Jan Emmens uit Zuidbroek en Hermanus Falkena uit Hilversum waren opgehaald, werden zes mannen, na zwaar te zijn mishandeld, om vier uur achter de inmiddels in brand gestoken kazerne doodgeschoten: Hobbes Dijkstra, Hendrik Lemson, Sjoerd Adema, Jacobus Keller, Fetze Elgersma en Hermanus Falkena. De naam Falkena komt niet op het monument voor, omdat hij geen lid van de NBS was. Jan Emmens werd met de andere arrestanten naar Sneek gebracht. Op 15 april 1945 werd zijn stoffelijke overschot, doorzeefd met kogels in de sloot bij Anna Paulowna gevonden. Op maandag 16 april 1945 was een sectie van de NBS van het district Bolsward geconcentreerd in Kievitshorne. Samen met de Canadezen werd Wons bezet en in de loop van de middag werd met een tweede groep een hooggelegen boerderij bij Makkum aangevallen, waarin de bezetter zich had verschanst. Het open terrein bood vrijwel geen dekking. Schelte Bruinsma en Simon Sipma raakten bij dit vuurgevecht zo zwaar gewond dat ze aan de gevolgen overleden. Op 17 april kreeg een groep van de NBS opdracht om op te rukken naar de brug bij boerderij Laanzigt onder Makkum om deze te bezetten of zo nodig op te blazen. De groep ging iets te ver vooruit en kwam in het schootsveld van de bezetter terecht. Rinnert Anema en Roelof van der Meer sneuvelden bij deze actie. Om de rest van de groep de gelegenheid te geven zich terug te trekken, hield de brenschutter Hendrik Postma de bezetter onder vuur. Deze heldhaftige poging kostte hem echter wel het leven. Sjoerd Adema werd geboren op 18 maart 1920 in Makkum. Hij was machinist in de conservenfabriek. Adema werd begraven op de N.H. begraafplaats in Makkum. Rinnert Gerrit Anema werd geboren op 24 februari 1921 in Witmarsum. Hij woonde in Nijezijl bij IJlst en was stoffeerder van beroep. Hij werd begraven op de R.K. begraafplaats te Sneek. In deze stad is ook een straat naar hem genoemd. Schelte Bruinsma werd geboren op 8 september 1912 in Pingjum. Hij was aardappelhandelaar en werd begraven op de N.H. begraafplaats in zijn geboorteplaats. Hobbes (Bob) Dijkstra werd geboren op 4 september 1923 in Rotterdam. Hij was student in de chemie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Tijdens de bezetting was hij in Makkum ondergedoken. Dijkstra werd begraven op de N.H. begraafplaats te Makkum. Fetze Elgersma werd geboren op 22 april 1900 in Wons. Hij was veehouder in Schraard. Toen op 7 april 1945 de overvalwagen van de SD binnenreed, was het de bedoeling om Willem (de zoon van de familie Elgersma) te arresteren. Deze was echter niet thuis, maar na een grondig onderzoek in de boerderij werden wel enkele wapens gevonden. Fetze en zijn twee onderduikers Jan Emmens en Hermanus Falkena werden meegenomen en bij de kazerne gefusilleerd. Elgersma werd begraven op de N.H. begraafplaats in Makkum. Jan Emmens werd geboren op 2 augustus 1916 in Anlo. Hij was chauffeur in Zuidbroek en werd begraven op het Ereveld Loenen. Hermanus Falkena werd geboren op 29 april 1920 in het voormalige Nederlands-Indië. Hij was student aan de Technische Hogeschool in Delft en had geweigerd de loyaliteitsverklaring te tekenen. Falkena werd begraven op de N.H. begraafplaats in Makkum. Jacobus Pieter Keller werd geboren op 7 november 1921 in Zeist. Hij was ondergedoken in Makkum en werd begraven op de N.H. begraafplaats van Makkum. Hendrik Theodorus Lemson werd geboren op 15 april 1924 in Maastricht. Hij was belastingambtenaar. Hij was ondergedoken in Makkum en werd begraven op de N.H. begraafplaats van Makkum. Roelof van der Meer werd geboren op 28 november 1918 in Parrega. Deze 26-jarige winkelier werd begraven op de N.H. begraafplaats in Parrega. Hendrik Postma werd geboren op 15 september 1918 in Bolsward. Hij was landarbeider in Exmorra en werd begraven op de N.H. begraafplaats in dit dorp. Simon Klaas Sipma werd geboren op 19 december 1905 in Vrouwenparochie. Hij was kweker in Kimswerd en werd begraven op de N.H. begraafplaats in dit dorp. Onthulling Het monument is onthuld op 3 mei 1952.