Relletjes op Koninginnedag
De Molenstraat in Nijmegen wordt op 31 augustus 1941 door de politie ontruimd. Die dag viert Koningin Wilhelmina haar 61ste verjaardag, de tweede Koninginnedag sinds de bezetting. Uit angst voor demonstraties en rellen tussen Koningsgezinden en NSB'ers treedt de politie op.
Koningshuis in de ban
Tijdens de oorlog probeert de bezetter de zichtbaarheid van het koningshuis in het openbare leven zoveel mogelijk weg te nemen. De titel ‘koninklijk’ verdwijnt uit namen van overheidsinstellingen, leden van het koninklijk huis mogen niet meer in de pers genoemd worden en straten die vernoemd zijn naar Oranjetelgen krijgen andere namen. Onder de Nederlandse bevolking groeit het betuigen van steun aan het koningshuis juist uit tot een verzetsdaad.
Gebeurtenis
Vertrek Koningin Wilhelmina
Vertrek van koningin Wilhelmina op 13 mei 1940 met HMS Hereward vanuit Hoek van Holland naar Engeland.
Meer over Vertrek Koningin WilhelminaKoningsgezindheid
Mensen verzinnen allerlei creatieve manieren om hun koningsgezindheid te tonen, zoals het dragen van lucifers - met het oranje kopje boven - in de knoop van een kledingstuk. Of het dragen van rood-wit-blauwe speldjes. Bepaalde woorden of letters worden verzetssymbolen, zoals de letter ‘W’ van ‘Wilhelmina’ en de afkorting ‘ozo’, voor ‘Oranje zal overwinnen’.
Thema
Koningsgezindheid
Koningsgezindheid is de genegenheid en trouw aan de koning en/of het vorstenhuis.
Meer over Koningsgezindheid
Oranje
Op 31 augustus 1941 probeert men in Nederland de verjaardag van koningin Wilhelmina te vieren door, hoewel dit verboden is, oranje kleding en accessoires te dragen of door stiekem oranje decoraties op te hangen. De NSB ziet op 31 augustus juist een nieuwe mogelijkheid om te protesteren tegen het koningshuis. Uit angst voor rellen en demonstraties neemt de bezetter voorzorgsmaatregelen. In alle steden patrouilleert extra politie - ook in Nijmegen.
Die dag arresteert de politie door het hele land burgers die illegale versieringen of rood-wit-blauwe vlaggen opgehangen hebben. Niet alle uitingen van verzet zijn echter tegen te houden. In de nacht van 30 op 31 augustus droppen geallieerde vliegtuigen tienduizenden oranjegekleurde pakjes sigaretten uit de lucht met daarop de letters ‘W’ en ‘V’ (voor ‘Victorie’) en teksten als ‘Nederland zal herrijzen!’ en ‘Oranje zal overwinnen!’.
Thema
NSB
De Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland (NSB), opgericht op 14 december 1931 en geleid door ir. A.A. Mussert, streefde naar een nationaalsocialistisch bewind. Een ander doel was de totstandkoming van een Groot-Nederlands rijk, waartoe ook Vlaanderen en Zuid-Afrika zouden behoren. Onder invloed van de nazi's kreeg de partij in de tweede helft van de jaren dertig een uitgesproken antisemitisch karakter. Na de Duitse inval in mei 1940 koos de NSB voor collaboratie met de bezetter. Haar doel was een zelfstandig Nederlandse staat onder leiding van Mussert binnen een door nazi-Duitsland gedomineerde Germaanse Statenbond.
Meer over NSBVerjaardag
Terwijl in Nederland een onrustige Koninginnedag voorbijgaat, viert de koningin haar verjaardag in Londen, waar de Nederlandse regering en de koninklijke familie zich op dat moment bevinden. Ook in Nederlands-Indie wordt Koninginnedag (nog) in vrijheid gevierd.
Thema
Regering in ballingschap
Een Regering in ballingschap is een politieke entiteit die beweert de wettelijke regering te zijn van een land, maar deze macht door omstandigheden niet kan uitvoeren. Een Regering in Ballingschap verblijft in een ander land. Tijdens de Tweede Wereldoorlog weken Koningin Wilhelmina en het Nederlandse kabinet uit naar het Verenigd Koninkrijk, in plaats van zich over te geven aan de bezetter.
Meer over Regering in ballingschapMilitaire parade in Batavia op 31 augustus 1941 ter ere van Koninginnedag.NIMH
