
Thema's Tweede Wereldoorlog

Vormaanduiding
Vormaanduiding
Vormaanduiding is de verzamelnaam voor de uiterlijke gedaanten van objecten; hoe inhoud of idee uitgedrukt is. NB: Gebruik de term Vormaanduiding als zodanig NIET, maar kies een specifieke term uit de vormaanduidingenlijst. Veel vormaanduidingstermen zijn zowel vormaanduiding als onderwerpsaanduiding, bijvoorbeeld: Cartoons (een boek gaat over cartoons, of een boek ìs een cartoon), Kinderboeken (een boek gaat over kinderboeken, of ìs een kinderboek). In dit onderscheid wordt hier niet voorzien.

Vergelijkende studies

Miniatuurboekjes

Encyclopedieën

Clandestiene uitgaven

Egodocumenten

Telefoonboeken

Spellen

Overheidspublicaties

Luisterrapporten

Kookboeken

Bronnenuitgaven

Adreslijsten

Essays

Congresverslagen

Atlassen

Chronologieën

Bidprentjes

Archiefinventarissen

Reisverslagen

Recensies

Naslagwerken

Inventarissen

Grammofoonplaten

Kinderboeken

Beeldmateriaal

Catalogi

Bibliografieën

Krantenknipsels

Preken

Plaquettes

Kruisen

Zuilen

Bestuur
Bestuur
Bestuur is het besturen, het leiden en regelen van zaken en personen. Hier vooral in de context van (gemeentelijk) overheid.

Referenda

Sultanaten

Commissarissen der provincie

Bezettingsbestuur

Algemene Rekenkamer

Sociale politiek

Koninklijke besluiten

Defensiepolitiek

Volksraad

Secretarissen-generaal

Economische politiek

Cultuurpolitiek

Regering in ballingschap

Overheidsinstellingen

Accomodatie

Binnenlandse politiek

Bestuursorganen

Vichy

Ministers

Organisaties

Belastingen

Benoemingen

Regering

Proclamaties

Parlement

Overheden

Ministeries

Kabinetten

Ambtenaren

Corruptie

Commissies

Burgemeesters

Cultuur
Cultuur
De term Cultuur wordt hier gebruikt in twee betekenissen: 1) het geheel van manifestaties van kunst, ontspanning en vermaak; 2) het geheel van normen, waarden, omgangsvormen e.d.

Miniatuurboekjes

Lichaamscultuur

Bellettrie

Modernisme

Entartete Kunst

Masculiniteit

Kunstroof

Algemeen Nederlandsch Verbond

Cultuurkritiek

Variété

Volkskunde

Kunstgeschiedenis

Vormgeving

Kleinkunst

Verzuiling

Beeldende kunst

Astrologie

Cultuurgeschiedenis

Cultuurpolitiek

Cabaret

Folklore

Intellectuelen

Symboliek

Taalgebruik

Landschappen

Muziek

Mode

Foto's

Fotografie

Film

Reclame

Kunsthandel

Strijdkrachten
Strijdkrachten
Strijdkrachten zijn de gezamenlijke manschappen waarover voor een strijd kan worden beschikt.

Nieuw-Zeelandse strijdkrachten

Birmese strijdkrachten

Franse strijdkrachten

Zwitserse strijdkrachten

Zweedse strijdkrachten

Zuid-Afrikaanse strijdkrachten

Turkse strijdkrachten

Tunesische strijdkrachten

Tsjechische strijdkrachten

Thaise strijdkrachten

Surinaamse strijdkrachten

Spaanse strijdkrachten

Slowaakse strijdkrachten

Roemeense strijdkrachten

Portugese strijdkrachten

Poolse strijdkrachten

Oostenrijkse strijdkrachten

Nieuw Zeelandse strijdkrachten

Mongoolse strijdkrachten

Litouwse strijdkrachten

Libische strijdkrachten

Letse strijdkrachten

Kroatische strijdkrachten

Joegoslavische strijdkrachten

Jewish Brigade

Italiaanse strijdkrachten

Indische strijdkrachten

Indiase strijdkrachten

Hongaarse strijdkrachten

Griekse strijdkrachten

Finse strijdkrachten

Filippijnse strijdkrachten

Ideologieën
Ideologieën
Een Ideologie is een geheel van ideeën over de mens, menselijke relaties en de inrichting van de maatschappij, dat leeft binnen een maatschappelijke groep, met name een politieke partij, een denkstroming of een sociale klasse.

Rechts-extremisme

Pangermanisme

Anti-Communisme

Conservatisme

Antifascisme

Vrijdenkersvereniging De Dageraad

Action Française

Radicalisme

Neofascisme

Humanisme

Groot-Nederlandse gedachte

Extremisme

Sociaal Democraten

Liberalisme

Kolonialisme

Vrijmetselarij

Neonazisme

Militarisme

Anarchisme

Dictaturen

Zionisme

Stalinisme

Imperialisme

Totalitarisme

Racisme

Pacifisme

Nationalisme

Nationaalsocialisme

Marxisme

Fascisme

Democratie

Communisme

Evacuaties
Evacuaties
Evacuaties zijn het wegtrekken of verplaatsen van groepen personen van een gevaarlijke of omstreden plaats naar een veiligere plaats. Grote evacuaties tijdens de Tweede Wereldoorlog waren die uit het westelijk kustgebied vanwege de bouw van de Atlantikwall en die uit Arnhem en omgeving vanwege Operatie Market Garden.

Evacuatie van Millingen

Evacuatie van Zaltbommel

Evacuatie van Roermond

Evacuatie van Arnhem

Kinderlandverschickung

Evacuatie van het kustgebied

Bureau Afvoer Burgerbevolking

Noodwoningen

Hulp

Spergebieden

Oorlogsslachtoffers
Oorlogsslachtoffers
Oorlogsslachtoffers zijn personen die tengevolge van een oorlog gedood zijn of fysieke (door bijvoorbeeld gewond te zijn geraakt), psychische en/of materiële schade hebben geleden.

Troostmeisjes

Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis

Kindsoldaten

Oorlogsinvaliden

Drenkelingen

Burgerslachtoffers

Lijken

Graven

Zelfmoorden

Weduwen

Vermisten

Oorlogsgetroffenen

Namenlijsten

Gewonden

Gevangenen

Koninklijk Huis
Koninklijk Huis
Het Koninklijk Huis is dat deel van de Nederlandse koninklijke familie dat gerechtigd is tot de troon én onder de ministeriële verantwoordelijkheid valt. Daarnaast zijn ook de afgetreden monarch en de echtgenoten van bovengenoemde personen leden van het Koninklijk Huis. Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog bestond het Koninklijk Huis uit: koningin Wilhelmina, prinses Juliana en prins Bernhard en de prinsesjes Beatrix, Irene en Margriet. Gebruik voor koninklijke huizen in andere landen de term Koningshuizen.

Terugkeer Prinses Juliana

Terugkeer Koningin Wilhelmina

Confiscatie Bezittingen Koninklijk Huis

Vertrek Prinses Juliana

Vertrek Koningin Wilhelmina

Koningskwestie

Koningsgezindheid

Koningshuizen

Vervolging
Vervolging
Vervolging is het vervolgen of vervolgd worden, aantasting in vrijheid en persoon (vrijheidsberoving, mishandeling, vernedering, levensbedreiging).

Etnische zuiveringen

Castratie

Lichamelijk gehandicapten

Homoseksuelen

Entartete Kunst

Eugenetica

Rassenpolitiek

Afscheidsbrieven

Sterilisatie

Sinti en Roma

Verkrachtingen

Genocide

Vluchtroutes

Psychiatrische inrichtingen

Geestelijk gehandicapten

Jehova's Getuigen

Moordpartijen

Vrijmetselarij

Psychiatrische patiënten

Woonwagenbewoners

Politieke gevangenen

Ontvluchtingen

Asocialen

Euthanasie

Mishandeling

Executies

Razzia's

Arrestaties

Jodenvervolging

Huiszoekingen

Geweldpleging

Deportaties

Economie
Economie
Economie is het geheel van de financiële middelen, de handel en de industrie van een land, stad, regio e.d.

Oorlogsschulden

Deutsche Revisions- und Treuhandgesellschaft A.G.

Wirtschaftsprüfstelle

Oorlogswinst

Kartelvorming

Corporatisme

Zwarthandel

Verwalters

Bankwezen

Mijnbouw

Economische politiek

Werkgeversorganisaties

Beroepsgroepen

Onteigening

Fondsen

Boycot

Bosbouw

Visserij

Schadevergoedingen

Ruimtelijke ordening

Omnia-Treuhandgesellschaft m.b.H.

Verzekeringen

Statistieken

Postverkeer

Papier

Bedrijven

Opslag

Oorlogsschade

Oorlogseconomie

Levensonderhoud

Landbouw

Jacht

Lokale geschiedenis
Lokale geschiedenis
Lokale geschiedenis is de geschiedenis van een bepaalde stad of een bepaald dorp.

Paleizen

Gedenkplaatsen

Forten

Woningen

Regionale geschiedenis

Parken

Molens

Kustgebied

Kerken

Huizen

Gebouwen

Dorpen

Steden

Standbeelden

Stadhuizen

Oorlogvoering
Oorlogvoering
Oorlogvoering is het voeren van oorlog. Hier gebruikt als verzamelnaam voor alles wat met voeren van oorlog te maken heeft, met name de militaire zaken.

Bevrijding Nederland door Geallieerde strijdkrachten

Achttiendaagse Veldtocht

Fall Rot

Fall Weiss

Fall Gelb

Gedwongen prostitutie

Schemeroorlog

Kamikaze

Bruggenhoofden

Winteroorlog

Bacteriologische oorlogvoering

Duitse invasie

Bevoorradingen

Oorlogvoorbereiding

Pacific-Oorlog

Eindstrijd

Decodering

Meidagen 1940

Blokkades

Chemische oorlogvoering

Burgerdoelen

Militaire operaties

Verkrachtingen

Militaire oefeningen

Interventies

Terrorisme

Aanval Pearl Harbor

Oorlogsverklaringen

Strategie

Oerwouden

Forten

Patrouilles
Tewerkstelling
Tewerkstelling
Tewerkstelling is de verplichting opgedragen arbeidsprestaties te leveren.

Kamp Schaarshoek

Kamp Kloosterhaar

Kamp Het Wijde Gat

Kamp Schut

Kamp De Witte Peal

Kamp De Vecht

Werkkamp Linde

Kamp Het Overbroek

Kamp De Wittebrink

Kamp Beenderribben

Kamp De Fledders

Kamp De Slikken

Verplichte tewerkstelling van werklozen

Invoering van Arbeidsinzet

Werkkamp Mantinge

Kamp Arriën

Werkkamp Diever B

Werkkamp Diever A

Twilhaar

De Zomp

Kamp Balderhaar

Kamp Vledder

Kamp Molengoot

Kamp De Beetse

Kamp Bruinhorst

Kamp Kremboong

Arbeitserziehungslager

Arbeidsinzet

Dwangarbeiders

Dwangarbeid

Arbeidsdienst

Pers
Pers
Pers is hier het middel tot overdracht en verspreiding van kennis en informatie. Gebruik voor naoorlogse perskanalen (televisie, internet) de term Media.

Persvrijheid

Bioscoopjournaals

Algemeen Nederlandsch Persbureau

Persgilde

Perszuivering

Publicatieverboden

Nieuwsvoorziening

Radio

Persberichten

Periodieken

Omroep

Nieuwsberichten

Kranten

Journalistiek

Illegale pers

Fotografie

Film

Drukkerijen

Bioscopen

Radiozenders

Voorlichting

Verordeningenbladen

Luchtfotografie

Censuur

Onderwijs
Onderwijs
Onderwijs is het systematisch, volgens aangenomen beginselen, georganiseerd overbrengen van elementaire en uitgebreide kennis en kunde door daartoe aangestelde, bevoegde leerkrachten, aan afzonderlijke of daarvoor bijeenzijnde personen, m.n. onderricht dat op scholen wordt gegeven. Ook gebruikt in de betekenis van de instellingen waaraan onderricht gegeven wordt.

Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen

Hogescholen

Opleidingen

Lesmateriaal

Hoogleraren

Wetenschappen

Universiteiten

Studenten

Scholen

Gevallenen
Gevallenen
Met Gevallenen worden hier bedoeld personen die als militair of ten gevolge van verzet zijn omgekomen door inwerking van directe oorlogshandelingen of maatregelen van de bezetters in Nederland, Nederlands-Indië of elders.

Erelijst der Gevallenen

Lijken

Graven

Politiek
Politiek
Politiek is 1) het geheel van staatkundige beginselen en regels volgens welke een staat, gewest etc., wordt of moet worden geregeerd, en 2) de handelswijze, gedragslijn van een regering ten aanzien van bepaalde objecten.

Persatuan Bangsa Indonesia

GERINDO

Sociale politiek

Defensiepolitiek

Politieke partijen

Politieke geschiedenis

Buitenlandse politiek

Economische politiek

Cultuurpolitiek

Accomodatie

Binnenlandse politiek

Revoluties

Bijeenkomsten

Ambtenaren

Derde Rijk
Derde Rijk
Het Derde Rijk is Duitsland in de periode van 1933 tot 1945.

Führerstaat

Nacht van de Lange Messen

Reichssicherheitshauptamt

Kraft durch Freude

Nazificatie

Lebensborn

Führerprincipe

Arisering

Winterhilfswerk

Reichsarbeitsdienst

Ordnungspolizei

Nationalsozialistische Volkswohlfahrt

Deutsche Arbeitsfront

Hitlergroet

Hakenkruis

Rijkskanselarij

Nationaalsocialisme

Bevrijding
Bevrijding
De Bevrijding is de bevrijding van de Duitse resp. Japanse bezetting/overheersing. In stricte zin vond dat op Nederlands grondgebied plaats op 5 mei resp. 15 augustus 1945. Zuidelijk Nederland werd echter al in het najaar van 1944 (12 september- 3 december) bevrijd. Hier niet alleen gebruikt voor de bevrijdingsdag maar ook voor de dagen/weken direct daarna.

Intocht Koningin Wilhelmina in Den Haag

Terugkeer Prinses Juliana

Terugkeer Koningin Wilhelmina

Twentol-drama

Bevrijding Nederland door Geallieerde strijdkrachten

Bevrijdingskinderen

Hotel De Wereld

Overgangsbewind

Dam-incident

Dolle Dinsdag

Binnenlandse Strijdkrachten

Nationale feestrokken

Feesten

Aftocht

Bijltjesdag

Intochten

Arrestaties

Religie
Religie
Religie is (een bepaald systeem van) godsdienst.

Antroposofie

Shinto

Occultisme

Boeddhisme

Kloosterorden

Mystiek

Hindoes

Protestantisme

Jehova's Getuigen

Islam

Rooms-Katholicisme

Preken

Kloosters

Jodendom

Geestelijken

Erediensten

Aalmoezeniers

Christendom

Theologie

Kerken

Propaganda
Propaganda
Propaganda is een vorm van communicatie waarbij door de belanghebbende partij wordt getracht aanhangers voor haar gedachtengoed te winnen door het bespelen van de publieke opinie. Dit wordt bewerkstelligd door het bewust verspreiden van eenzijdige en/of verzonnen informatie.

Sinar Matahari

Tiga A

Jawa Hokokai

PUTERA

Massapsychologie

V-acties

Anti-geallieerd

Mr. Prikkeldraad

Political Warfare Executive

Psychological Warfare Division

Psychologische oorlogvoering

Publieke opinie

Psychologie

Werving

Taalgebruik

Office of War Information

Kantor Oeroesan Peranakan

Straatpropaganda

Recht
Recht
Recht wordt hier gebruikt als verzamelbegrip voor alles wat met recht te maken heeft: rechten, rechtspraak, wetten en andere juridische zaken. Gebruik waar mogelijk alleen de specifieke rechtstermen zoals hier aangegeven.

Transitional justice

Vrederechtspraak

Oorlogsrecht

Uitleveringen

Adatrecht

Ereraden

Hoogverraad

Mensenrechten

Amnestie

Criminologie

Volkenrecht

Rechtswetenschap

Reclassering

Rechtspraak

Rechtspositie

Opsporing

Onteigening

Notariaat

Grondwet

Burgerrechten

Advocatuur

Wetgeving

Verjaring

Straffen

Rechtsherstel

Daders

Vreemdelingen

Rechterlijke macht

Processen

Oorlogsmisdaden

Nalatenschappen

Asielrecht
Verzet
Verzet
Verzet is de verzamelnaam voor alle personen en groepen die weerstand boden aan de Duitse bezetting.

V-vrouwen

Conseil National de la Résistance

Overakker-complot

Contact-Commissie der Illegaliteit

Bekennende Kirche

Onafhankelijkheidsfront

Opstand van Warschau

Herderlijk schrijven van 21 februari 1943

Anti-Duitse houding

Vermommingen

Studentenverzet

Schoolverzet

Hooglerarenverzet

Dissidenten

Vluchtroutes

College van Vertrouwensmannen

Nationaal Comité

Kunstenaarsverzet

V-mannen

Raad van Verzet

Groote Advies-Commissie der Illegaliteit

Engelandvaarders

Vaderlandsch Comité

Fédération Internationale des Résistants

Verzetsgroepen

Verzetsstrijders

Knokploegen

Demonstraties

Pilotenhulp

Onderduik

Artsenverzet

Koeriers

Dagelijks leven
Dagelijks leven
Dagelijks leven is het leven van alledag, het 'gewone' leven. Hier vooral gebruikt voor de zaken die bij burgers plaats of effect hadden, zowel in het openbare leven als in huiselijke kring.

Invoering Midden-Europese Tijd

Vrijheidsinperkingen

Gezinshereniging

Omstanders

Emoties

Moraal

Familieleven

Verzuiling

Sociale voorzieningen

Publieke opinie

Armoede

Recreatie

Ontruimingen

Mantelorganisaties

Lichaamsverzorging

Folklore

Bevolkingsgroepen

Volksgezondheid

Symboliek

Seksualiteit

Taalgebruik

Watervoorziening

Accomodatie

Aandenkens

Welzijnszorg

Sieraden

Begrafenissen

Huwelijk

Plechtigheden

Organisaties

Opvoeding

Ontmoetingen
Vluchtelingen
Vluchtelingen
Vluchtelingen zijn mensen die uit hun land of woonplaats vluchten of gevlucht zijn voor lijfsgevaar of geweld, of voor dreiging daarvan of bedreiging daarmee.

Heimatvertriebenen

Kindertehuis Bingo

Statenlozen

Exil

Asiel

Displaced Persons

Migratie

Vreemdelingen

Uitzetting

Ballingschap

Vluchtelingenkampen

Volksverhuizingen

Collaboratie
Collaboratie
Collaboratie is samenwerking met een (buitenlandse) vijand waarbij men zich keert tegen eigen bevolking en overheid.

Technische Nothilfe

Oostinzet

Nederlandsche Volksdienst

Vichy

Landstorm

Knokploegen

Winterhulp

Verraad

Opleidingskampen

Oostkolonisatie

Collaborateurs

NSB

Oorlogsvrijwilligers

Naoorlogse periode
Naoorlogse periode
Naoorlogse periode is de periode na afloop van de Tweede Wereldoorlog tot heden.

Limburgs Thuisfront

Vergangenheitsbewältigung

Stunde Null

Nationaal Holocaust Museum

Operatie Black Tulip

Republikeinse kampen

Derde generatie

Negationisme

Transitional justice

Historikerstreit

Nederlandse Volks-Unie

Bevrijdingskinderen

Re-enactment

Oorlogsschulden

Annexatie-kwestie

Velser Affaire

Geallieerde herbezetting

Bond van Oud-Illegale Werkers Haarlem

Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Revisionisme

Overgangsbewind

Opvangkampen

Oorlogsweeskinderen

Herbezetting

Tweede generatie

Nationale Federatieve Raad van het Voormalig Verzet Nederland

Besluit Vijandelijk Vermogen

Molukse woonoorden

Vereinigung der Verfolgten des Naziregimes

Parlementaire Enquetecommissie Regeringsbeleid 1940-1945

Geldzuivering

Politionele acties

Internationale betrekkingen
Internationale betrekkingen
Internationale betrekkingen zijn de relaties tussen landen. Hier vooral gebruikt voor de relaties op politiek en economisch gebied.

Oorlogsschulden

Isolationisme

Appeasement

Geopolitiek

Asmogendheden

Atlantic Charter

Lend-Lease Act

Neutraliteit

Koloniale geschiedenis

Demilitarisering

Veiligheidsbeleid

Uitleveringen

Koude Oorlog

Kolonialisme

Ambassades

Buitenlandse politiek

Interventies

Gebiedsverdeling

Delegaties

Staatsbezoeken

Dekolonisatie

Gemenebest

Expansie

Nationaliteiten

Onderhandelingen

Grenzen

Gebiedsuitbreiding

Diplomatie

Consulaten

Conferenties

Verdragen

Wapenstilstanden

Vooroorlogse periode
Vooroorlogse periode
Met Vooroorlogse periode wordt bedoeld de periode vóór het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.

Poolse Corridor

Juliputsch

Rijnlandbezetting

Venlo-incident

Jordaanoproer

Nacht van de Lange Messen

Anti-Kominternpact

Zaak-Oss

Neutraliteit

Weimar Republiek

Interbellum

Kolonialisme

Ambtenarenverbod

Spaanse Burgeroorlog

Keizerrijk

Volkenbond

Eerste Wereldoorlog

Openbare orde
Openbare orde
Openbare orde is (het ordentelijk verloop van) het maatschappelijk verkeer in de openbare ruimte.

Vechtpartijen

Burgerwacht

Misdrijven

Knokploegen

Rampen

Politie

Ordediensten

Opstanden

Marechaussee

Luchtbescherming

Grensbewaking

Diefstal

Demonstraties

Criminaliteit

Burgerbescherming

Brandweer

Branden

Kampen
Kampen
Kampen is het verzamelbegrip voor de verblijfplaatsen, meestal in de vorm van barakken, die worden gebruikt om mensen (gedwongen) te verzamelen.

Interneringskampen (Europese)

Republikeinse kampen

Buitenkampers

Appèlplaatsen

Werkkampen (Tewerkstelling)

Opvangkampen

Kampadministratie

Kampkranten

Goelags

Tuchthuizen

Bewarings- en verblijfskampen

Ontvluchtingen

Vernietigingskampen

Gijzelaarskampen

Arbeitserziehungslager

Strafkampen

Barakken

Dwangarbeiders

Doorgangskampen

Concentratiekampen

Transporten

Krijgsgevangenkampen

Kampgeld

Kampcommandanten

Interneringskampen

Gevangenissen

Geïnterneerden

Werkkampen (Buitenkampen)

Vluchtelingenkampen

Bewaking