Deventer, 'Het Verstoorde Leven'

Het monument 'Het Verstoorde Leven' in Deventer is opgericht ter nagedachtenis aan alle joodse medeburgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog door oorlogshandelingen om het leven zijn gekomen, waaronder Etty Hillesum, die op 30 november 1943 in Auschwitz door de bezetter om het leven is gebracht. Daarnaast dient het gedenkteken als waarschuwing tegen hedendaagse vormen van discriminatie. Etty Hillesum werd geboren op 15 januari 1914 in Middelburg. In 1932 ging ze rechten en Slavische talen studeren in Amsterdam. In die jaren begon ze met het bijhouden van een dagboek en was ze actief in de linkse en anti-fascistische beweging. In 1942 ging Etty bij de afdeling culturele zaken van de Joodse Raad werken. Ze hield het twee weken vol, een tijd die ze in haar dagboek omschreef als 'de hel'. In augustus 1942 werd Etty gedeporteerd naar Kamp Westerbork. Door haar lidmaatschap van de Joodse Raad was ze in het bezit van een speciaal reisvisum waarmee ze vele malen naar Amsterdam reisde, waar ze haar sociale activiteiten voortzette. Op 7 september 1943 werd Etty Hillesum, samen met haar familie, op transport gesteld naar Auschwitz. Op 30 november van dat jaar is Etty daar om het leven gebracht. Haar dagboek is, conform Etty's wens, in 1981 uitgegeven onder de titel Het verstoorde leven: dagboek van Etty Hillesum, 1941-1943. Het dagboek geeft een indrukwekkende kijk op het leven tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 1986 verscheen een uitgave van het volledige nagelaten werk van Etty Hillesum, onder de titel Etty: de nagelaten geschriften van Etty Hillesum 1941-1943. De originele dagboekcahiers en brieven zijn precies vijftig jaar na Etty's dood door de Etty Hillesum Stichting aan het Joods Historisch Museum in Amsterdam geschonken. In de voormalige Oude Synagoge aan de Roggestraat 3 in Deventer is sinds 1996 het Etty Hillesum Centrum gevestigd, waar aandacht wordt besteed aan Etty Hillesum en haar gedachtegoed. Onthulling Het monument is onthuld op 3 mei 1985.