Aanplakbiljet, Programma

Op 22 en 23 september vond een opvoering plaats van “Repos ailleurs. Aldegonde’s leven in toneeltrant verbeeld” door het Leids Studenten Corps. Het was al voor de oorlog geschreven door Eduard Veterman en was bedoeld voor het 73e lustrum in 1940, wat toen echter niet werd gevierd. Dit toneelstuk van Veterman is weinig bekend en komt ook niet vaak voor in overzichten van zijn werk. Meestal wordt zijn toneelstuk ‘Oranjehotel’ genoemd als eerste werk van na de oorlog. Dat ging op 19 november 1945 in première. "Repos ailleurs" gaat over het leven van Marnix van St. Aldegonde, een van de bekende personen uit de tijd van de Opstand tegen de Spaanse overheersing. Hij overleed in 1598 in Leiden en ligt begraven in de Pieterskerk. Ongetwijfeld bekeek Veterman na vijf jaar oorlog de figuur van Aldegonde met heel andere ogen. Hij schreef erover: “Nu, na vijf jaren van apocalyptische waanzin, staat Aldegonde ons nog dichterbij dan voordien”. Aldegonde had namelijk zijn rug recht gehouden en bijvoorbeeld onderduikers geholpen. Ook had hij Spaanse brieven vervalst. Veterman was voor de oorlog een redelijk bekend schrijver van romans en toneelstukken en theaterproducent. Vanwege zijn Joodse komaf was hij ondergedoken. Van uit het pand Keizersgracht 763 in Amsterdam leidde hij een vervalsingscentrale, waar persoonsbewijzen en buitenlandse geboorteaktes werden vervalst. In oktober 1943 werd hij gearresteerd, maar hij overleefde de oorlog in Duitse gevangenissen op zijn valse identiteit. Hij schreef er een boek over. Veterman kon dus bogen op indrukwekkende oorlogservaringen. Mogelijk is Veterman in Leiden in contact gekomen met Prins Bernhard, die erg in verzetslieden was geïnteresseerd. Bernhard heeft Veterman opdracht gegeven een boek te schrijven over de Binnenlandse Strijdkrachten. Aangezien Veterman openlijk aangaf ook over de schaduwzijden van de BS te willen schrijven werd hem de opdracht ontnomen. In 1946 werd zijn auto aangereden door een militaire truck, wat Veterman en zijn echtgenote het leven kostten. Speculaties over een liquidatie staken vrijwel direct de kop op, maar bewijs is nooit gevonden. Nog een ander nieuw aspect was hem aan Aldegonde opgevallen: “En wij, illegalen, begrijpen ook zijn verbittering, als het felst van den strijd gestreden is, en de laatdunkende heeren op het kussen de teugels van het bewind hernemen, alsof de bloedig verworven vrijheid hun geschenk aan de natie was. “ Had Veterman zijn boek kunnen voltooien, dan was dat ongetwijfeld een Leitmotiv geweest. Programma van de viering van de feestelijkheden ter gelegenheid van het 74e lustrum en van de heropening van de Leidse Universiteit van 15 tot en met 23 september 1945.