Archief van Stichting De Grebbecommissie

6BC6FB462823270BE053CA00A8C047CD Op 20 mei 1940 is het Grebbe-comité opgericht op initiatief van de Commissaris der Koningin. Per 10 augustus 1940 is dit comité omgezet in de stichting De Grebbecommissie. Het doel van de stichting was "het lenigen van den nood ontstaan tengevolge van den oorlogstoestand sinds tien Mei negentienhonderd veertig, binnen de provincie Utrecht". Hierbij ging het om charitatieve hulpverlening. De Grebbecommissie verzorgde de voorziening in de dagelijks nodige levensbehoeften, zoals kleding en huisraad en de tijdelijke huisvesting van burgers die dakloos waren geraakt. Zij trad daarbij op als bemiddelaarster tussen het rijk en charitatieve instellingen enerzijds en oorlogsgetroffenen anderzijds. Voorzitter werd jhr.dr. M.L. van Holthe tot Echten, oud-burgemeester van Rhenen en Zeist. Secretariaat en bureau waren gevestigd in een door de gemeente Zeist om niet afgestane lokaliteit. Het werkterrein was hoofdzakelijk het Grebbegebied. Later in 1940 werden de gemeente Scherpenzeel (Gld.) en Gelders Veenendaal toegevoegd. Voor de distributie van goederen wees de stichting in alle getroffen plaatsen een vertegenwoordiger aan. Op 31 juli 1941 stelde de stichting als uitvoerend orgaan de Centrale commissie voor herbevoorrading van het Grebbegebied in. Hierin traden drie bestuursleden van de Grebbecommissie op als het dagelijks bestuur. De Centrale commissie hield bureau bij de Kamer van Koophandel te Amersfoort. In 1941 werd de stichting door het rijk ingeschakeld als instantie voor het verstrekken van voorschotten op de uit te keren schadevergoedingen (herstelfondskredieten). Ook kreeg de stichting de beschikking over een rijkskrediet voor de verbetering van noodwoningen. Archief van Stichting De Grebbecommissie, 1940-1948 (1959) 6BC6FB462824270BE053CA00A8C047CD Omdat na 1 oktober 1941 geen kredieten meer door het rijk werden verstrekt en de uitbetaling van de overbruggingssteun door de gemeentebesturen werd overgenomen zijn de werkzaamheden van de stichting in 1942 gereduceerd. Het bureau in Zeist werd april 1942 gesloten. De Centrale commissie voor herbevoorrading van het Grebbegebied bleef actief tot in 1946. De archiefbescheiden van deze commissie werden in 1946 overgedragen aan de stichting, het saldo van de commissie is in 1954 overgemaakt aan het ministerie van Financiën. Met ingang van 5 april 1948 is de stichting opgeheven. Het archief en de saldi van de eindrekening zijn aan het provinciaal bestuur overgedragen in 1958 en 1959, met de bedoeling ze te bestemmen voor een beschrijving van het werk van de stichting. Door het plotseling overlijden van de voor de beschrijving beoogde auteur in 1959 is deze voorwaarde niet ingelost. Voor literatuur zie M.L. van Holthe tot Echten, 'Van Heuven Goedhart en de Grebbecommissie', S. Carmiggelt, J. Winkler (red.), Gerrit Jan van Heuven Goedhart. Bijdragen tot een biografie (Amsterdam, Het Parool, 1959), p. 37-48.