Verslag deelnemersvergadering Oorlogsbronnen 2019
28 maart 2019 · Nieuws
1. Inleiding door Puck Huitsing
Netwerk Oorlogsbronnen (NOB)
Het netwerk bestaat uit organisaties die WO2 collecties beheren en die bronnen zichtbaar en bruikbaar willen maken door ze met het netwerk te delen. Het programma NOB wordt inhoudelijk aangestuurd door een stuurgroep die de erfgoedsector vertegenwoordigt. Het programmateam voert het programma uit. Deelnemers aan het netwerk geven aan wat ze belangrijk vinden en de stuurgroep bepaalt vervolgens de koers. Het programma van 2 x 3 jaar (2016-2018 en 2019-2021) wordt volledig gesubsidieerd door het ministerie van VWS en een aantal fondsen, maar omdat NOB geen juridische entiteit is wordt zij gefaciliteerd door het NIOD/KNAW.
De eerste periode heeft NOB zich gericht op het creëren van het netwerk (B2B) en het ontwikkelen van de collectieportal, de tweede periode wordt gebruikt om de bronnen naar het publiek te brengen (B2C) en de collectieportal uit te breiden.
Manifest Netwerk Digitaal Erfgoed
Het Netwerk Digitaal Erfgoed (NDE) wil digitale erfgoedinformatie beter zichtbaar, bruikbaar en houdbaar maken volgens de uitgangspunten van de Nationale Strategie Digitaal Erfgoed. NOB is gevraagd het manifest van NDE te ondertekenen. De stuurgroep vraagt de deelnemers of zij hiermee in kunnen stemmen. Ondertekening betekent dat NOB-projecten de uitgangspunten van het manifest zullen steunen, maar individuele organisaties kunnen zelf bepalen of zij volgens de uitgangspunten van het manifest gaan werken. De deelnemersvergadering gaat hiermee akkoord.
2. NOB diensten & producten
a) Oorlogslevens door Lizzy Jongma
Er zijn al heel veel data van verschillende organisaties in oorlogslevens.nl verzameld. Het gaat om nationale en internationale bronnen. Er zijn ongeveer 22 gebeurtenissen gedefinieerd en aan de hand daarvan worden de levens ingedeeld. Over de bronnen wordt meer informatie toegevoegd zodat je kan zien wat je daar nog meer in kunt vinden.
Ook in de collectieportal worden steeds meer gebeurtenissen benoemd die op tijdlijnen worden gezet. Termen krijgen een tijdlijn met bronnen. Mensen, plaatsen, gebeurtenissen worden op een tijdlijn met elkaar verbonden en vervolgens kan je door naar de bronnen. De contextslider wordt de eerste ingang en daarna komt de verdieping met bronnen.
Oorlogslevens wordt begrensd door de privacywetgeving. De projectgroep gaat in samenwerking met een externe adviseur op zoek naar de mogelijkheden om de portal voor het publiek toegankelijk te maken.
Lizzy Jongma.
b) Aan- en ontsluiten van collecties van het netwerk door Edwin Klijn en Federica Fantone
In het collectieplan van NOB staat beschreven wat we willen verzamelen. NOB is begonnen met de periode 1940-1945 maar omdat er ook thematisch verzameld wordt zal deze periode worden opgerekt. De scope zal worden verbreed en er worden nieuwe collecties aangesloten.
De kwaliteit van metadata is belangrijk voor een goede aan- en ontsluiting. NOB gaat contact met deelnemers opnemen om die kwaliteit te verbeteren. Het is de bedoeling om hierover rapportages te maken zodat deelnemers kunnen zien wat wel en niet goed werkt. Iedereen wordt uitgenodigd om zich als demo-partner op te geven.
NOB is in gesprek met NDE om ervoor te zorgen dat de firma De Ree endpoints aan gaat bieden.
Presentatie Aan- en ontsluiten van collecties
c) Project TRIADO (Tribunaalarchieven als digitale onderzoeksfaciliteit) door Edwin Klijn
De dossiers in het CABR staan op naam van de verdachte, maar je hebt geen idee wat er in zit. Dit pilot project laat zien hoe het CABR op documentniveau toegankelijk gemaakt kan worden. Het wordt doorzoekbaar op documentniveau en kan aan andere collecties worden gekoppeld. Aangezien het CABR over regionale geschiedenis gaat wordt het op deze manier teruggebracht naar de plaatsen waar het is gebeurd. Deze pilot heeft naar 13 meter archief gekeken en er wordt nu verkend hoe het gehele CABR ontsloten zou kunnen worden.
De resultaten van dit pilot project worden op een conferentie op vrijdag 13 september in Amsterdam gepresenteerd en iedereen is daar welkom.
3. Projecten van de deelnemers
a) Het digitaliseren van de muziekmanuscripten van vervolgde componisten door Carine Alders, Leo Smit Stichting
De Leo Smit Stichting is een kennismakelaar. Zij richt zich op muziekmanuscripten van over de hele wereld. Aangezien er geen OCR gebruikt kan worden is het handwerk om de partituren weer toegankelijk te maken. De database bevat inmiddels ongeveer 2000 manuscripten. Voor het digitaliseren zijn verschillende sponsors gevonden en er wordt gebruik gemaakt van de infrastructuur van Donemus publishing. Muziekschatten, het bladmuziekarchief van de stichting Omroep Muziek digitaliseert ook en is al een stuk verder.
Carine Alders aan het woord.
b) De interviewcollectie Nederlandse Veteranen (ICNV) door Jeoffrey van Woensel, Veteraneninstituut
De ICNV begint vanaf de meidagen in 1940 en loopt door tot heden. De interviews worden gebruikt voor o.a. boeken en exposities. Er zijn ongeveer 1200 interviews met Nederlandse veteranen. De interviews hebben samenvattingen van 10 minuten die fulltext doorzoekbaar zijn, maar geen volledige transcripties. 171 interviews zijn inmiddels te volgen in oorlogsbronnen.nl. De collectie wordt gefinancierd door het ministerie van Defensie.
Jeoffrey van Woensel.
c) De eerste regiohub wo2gld.nl: opbrengsten, lessons-learned en doorontwikkeling door Wouter Daemen, WO2GLD
In deze regiohub werken wetenschap, erfgoed en toerisme samen. De Waar en Wanneer staan centraal. De datasets zijn gemaakt door onderzoekers. Alles wat er tijdens de Tweede Wereldoorlog in Gelderland is gebeurd is verbonden met bronnen. Al die bronnen zitten ook in oorlogsbronnen.nl. De uitdagingen voor de komende periode zijn: 1) hoe brengen we dit naar de gebruikers; 2) handmatig versus automatisch koppelen.
Wouter Daemen.
d) De wet van de remmende voorsprong (2009-2019). Aansluiting webportaal Indië in Oorlog op Netwerk Oorlogsbronnen door Margaret Leidelmeijer, Indisch Herinneringscentrum
Indië in Oorlog is eigenlijk het oudere zusje van oorlogsbronnen.nl. Dit webportaal is in 2009 ontstaan en dat was in die tijd revolutionair. Het bevatte toen ook al een kaart, tijdlijn en bronnen. Omdat er veel problemen waren is het portaal in 2014 vernieuwd, maar de functie van bronnenportaal was toen nagenoeg verdwenen. Dit voldeed voor het IHC, maar niet voor het portaal. Daarom is besloten de presentatie en techniek te scheiden: NOB zorgt voor de ontsluiting en het beheer van de bronnen en het IHC beheert de website. Eind april vindt de lancering van dit themaportaal plaats.
Margaret Leidelmeijer.
e) Digitale les ‘Verzet’ door Teun Pelleboer, Nationaal Comité 4 en 5 mei
Binnen het onderwijs was behoefte aan direct bruikbaar bronnenmateriaal. In het kader van het themajaar ‘Het jaar van Verzet’ is deze les ontwikkeld. Het bleek nog lastig om bij dit thema primaire bronnen te vinden. Er zal een nieuwe les worden ontwikkeld voor het themajaar ’75 jaar Vrijheid’, maar docenten hebben vooral behoefte aan bruikbare bronnen en niet zozeer aan uitgewerkte lessen.
Teun Pelleboer.
4. Programmaplan NOB 2019-2021
Het programma voor de periode 2019-2021 is niet in beton gegoten. Laat weten wat je als deelnemer zou willen of belangrijk vindt.
a) Het collectieplan door Janneke Jorna
In dit plan wordt beschreven wat er nog mist en wat nog te weinig wordt vertegenwoordigd. Ook wordt gekeken naar het soort materiaal (welk type materiaal is ondervertegenwoordigd) en de inhoud. De periode ’40-’45 zal breder worden getrokken. Er worden 10 thema’s benoemd in een bepaalde rangorde en er zullen datasets voor oorlogslevens.nl worden gezocht. De deelnemers worden uitgenodigd om aan te geven wat ze nog missen of onderbelicht vinden in de collectieportal.
b) Het communicatieplan door Tessa Free
In deze tweede periode van NOB zal het hergebruik van bronnen worden gestimuleerd. Het netwerk zal hier met elkaar aan gaan werken. NOB is als merk nog onbekend bij het brede publiek en daar gaan we met z’n allen iets aan doen. In de portal zal de context naar voren worden gehaald en geven bronnen een verdieping. Ook zal de portal meer gepersonaliseerd worden door bijvoorbeeld het aanbieden van bronnensets. Er staan advertentie- en reclamecampagnes op het programma. Zodra de stuurgroep dit plan heeft goedgekeurd zal het met het netwerk worden gedeeld.
