Stichting Ex-Krijgsgevangenen en Nabestaanden Japan

In 1986 werd de Stichting Ex-Krijgsgevangenen en Nabestaanden Japan (EKNJ) opgericht door Adolf (Dolf) Winkler. Deze stichting was het resultaat van een werkgroep die een jaar ervoor was opgericht. Winkler was tijdens de Tweede Wereldoorlog als krijgsgevangene tewerkgesteld bij de Birma/Siam spoorweg en in de mijnen van Mizumaki, in Japan. In de jaren 1980 ging Winkler op zoek naar zijn oorlogsverleden en kwam bij die zoektocht terug in Mizumaki, waar hij gevangen had gezeten. Hij vond de oude mijn terug, waar een kleine plaquette herinnerde aan wat er in de oorlog had plaatsgevonden. Dit monument voor de gevallenen was volledig overwoekerd en leek te zijn vergeten. Winkler nam dan ook het initiatief om een nieuw monument op te richtten, in samenwerking met de lokale autoriteiten. Op het uiteindelijk gerealiseerde monument staan de 871 namen van hen die zijn omgekomen. In samenwerking met het 'Comité ter Bevordering van Vrede en Cultuur' in Mizumaki werden jarenlang herdenkingen georganiseerd. Binnen de EKNJ zijn door de jaren heen twee ontwikkelingen te constateren. Ten eerste organiseerde de stichting zogenaamde 'verwerkings- en verzoeningsreizen', waarbij ex-krijgsgevangenen en hun nabestaanden konden terugkeren naar Japan om hun verleden een plaats te geven. Van 1997 tot 2004 konden die reizen georganiseerd worden met behulp van geld van de Japanse regering. Ten tweede vond de EKNJ het belangrijk dat de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in Azië verteld werd aan de jongere generaties. Daartoe organiseerden zij onder andere een tentoonstelling getiteld: 'Nederlands-Indië in de Tweede Wereldoorlog'. Ook heeft er een uitwisseling plaatsgevonden tussen de gemeente Noordoostpolder, waar dhr. Winkler woonde, en de gemeente Mizumaki in Japan. Een groep Japanse kinderen is naar Nederland gekomen en een groep Nederlanders is naar Japan gegaan. Dit alles in het kader van de culturele uitwisseling en wederzijds begrip.

Natuurlijk was het onderlinge contact tussen de ex-krijgsgevangenen en hun nabestaanden ook zeer belangrijk. Zo werd, naast de Japanreizen, elk jaar een reünie georganiseerd. Nadat in 2004 de subsidie van de Japanse regering stopgezet was, besloot de EKNJ zichzelf op te heffen. Het animo om de reizen zelf te financieren was niet groot, en veel leden waren te oud om een dergelijke reis te ondernemen. Omdat het bestaansrecht van de EKNJ toch vooral rustte op de verwerkings- en verzoeningsreizen, is het besluit genomen om te stoppen. Uiteindelijk is dit officieel op de jaarreünie in 2005 gebeurd.

Het monument voor de gevallen ex-krijgsgevangenen te Mizumaki, Japan.

De aanvulling op het archief is afkomstig van Adolf (Dolf) Winkler (geboren 6 april 1917, overleden 22 maart 2009). Hij was ridder in de Orde van Oranje-Nassau.