Ga direct naar: Hoofdnavigatie
Ga direct naar: Inhoud
Alle bronnen

Historisch overzicht : Overgang van dorp naar gemeente In 1813 werd Vierlingsbeek een Nederlandse gemeente. De kernen Groeningen en Vortum bleven tot Vierlingsbeek behoren. Overloon werd bij Maashees en Holthees gevoegd tot de gemeente Maashees en Overloon. Het wapen is een combinatie van de patroonheilige van de parochiekerk, de H. Laurentius (in blauw op een gouden veld), en het wapen van het land van Cuijk met de acht merletten. Dit wapen komt al voor op het oudst bewaarde schependomszegel van Vierlingsbeek uit 1392. Het gemeentewapen is verleend op 16 jul 1817. Bijlage: burgemeesters : De functie van burgemeester is ingesteld na de inlijving van Nederland bij Frankrijk in 1810. Tot 1813 heette de burgemeester dan ook op zijn Frans maire, van 1813 tot 1820 droeg hij de (oude) titel schout. Vierlingsbeek heeft vanaf 1810 tot aan de gemeentelijke herindeling van 1942 zeven burgemeesters gehad: 1811-1813M. van Bon 1813-1814 J. van den Bosch 1814-1832Chr. Van Langen 1832-1860P.F. van den Bosch 1860-1900 Pieter Jenniskens 1900-1940Ant. Jos. Jenniskens 1940-1952A. Jans Gemeentehuizen Door het verlies van gemeentelijke archivalia is in het gemeentearchief niet meer na te gaan wanneer het eerste raadhuis van Vierlingsbeek in gebruik is genomen. In de begroting 1854 worden kosten opgevoerd voor een nieuw gebouwde raadkamer. Bij de begroting 1857 wordt vermeld op de lijst van gemeentelijke eigendommen, een schoollokaal met raadhuis op perceel C 368. Een voorlopige gissing kan zijn dat het raadhuis met daaronder school dateert van 1852-1853. Het raadhuis is grondig verbouwd in 1913. Het bevond zich op de bovenverdieping van de openbare lagere jongensschool op het Vrijthof. Op 28 nov 1914 vond de officiële opening met de eerste raadsvergadering plaats. In 1923 werd een nieuwe jongensschool tussen Vierlingsbeek en Groeningen aan de Grotestraat betrokken. Nog een korte tijd waren de meisjes daar nog waren gehuisvest, wegens verbouwing van hun meisjesschool. Daarna werden de schoollokalen onder het raadhuis omgebouwd tot verenigingslokaal, waar vergaderingen werden gehouden, films getoond en toneel opgevoerd, kortom een gemeenschapshuis min of meer. Midden in de nacht van 20 op 21 mei 1928 begint plotseling de brandklok in Vierlingsbeek te luiden. Het raadhuis, nog geen veertien jaar oud, staat in lichterlaaie. Het halve dorp stroomt toe om te zien hoe het complete gebouw in vlammen opgaat. De waarschijnlijke oorzaak is een schoorsteenbrand. Persoonlijke ongelukken doen zich niet voor. Het nieuwe raadhuis wordt op dezelfde plaats opgebouwd o.l.v. architect J. van Weegen en komt gereed in het volgende jaar. Op dinsdag 11 jun 1929 wordt het nieuwe raadhuis officieel geopend en met de nodige feestelijkheden in gebruik genomen. Het archief : In de nacht van 20 op 21 mei 1928 werd het gemeentehuis van Vierlingsbeek een prooi van de vlammen. Uit de brand kon van het archief niets worden gered. Alleen de recente stukken, die bij de ontvanger berustten, bleven gespaard. Gelukkig was men op de Provinciale Griffie bereid de opgezonden dubbelen van de gemeentelijke begrotingen en de gemeentelijke jaarverslagen over te dragen. Ook de registers van de Burgerlijke Stand bleven behouden. Het merendeel van de archiefstukken van vóór 1920 ging verloren. Na dit rampjaar volgde de administratie het stelsel Gouverneur als archiefsysteem. De stukken werden per jaar chronologisch opgeborgen volgens een alfabetisch rubriekenstelsel. Per rubriek werd op een omslag de agenda bijgehouden. In wezen is dit stelsel gehandhaafd. De in aanmerking komende stukken zijn vernietigd onder aantekening op de agenda-omslagen. Wel zijn de rubrieken meer systematisch geordend. Voor geïnteresseerden zit onder inv.nr. 196 een register met code gouverneur zoals de secretarie destijds de stukken placht te ordenden. In 1937 sloot de gemeente zich aan bij het registratuurstelsel van de vereniging van Nederlandse Gemeenten en gebruikte daarvoor de meer bekende code VNG. Bij de nieuwe beschrijving van het archief in 2013 zijn nieuwe inventarisnummers gebruikt en wordt naar deze oude coderingen en rubriceringen verwezen. Opheffing Bij beschikking van de Secretaris-Generaal van het Departement van BiZa van 29 apr 1942, no. 10511 BB (Bureau Staats- en Administratief Recht) zijn met ingang van 1 mei 1942 de gemeenten Maashees c.a. en Vierlingsbeek opgeheven en is de nieuwe gemeente Vierlingsbeek gevormd. Vierlingsbeek, Maashees en Overloon werden dus samengevoegd, tegelijk met het zuidelijk gedeelte van de voormalige gemeente Sambeek, waardoor de nieuwe gemeente Vierlingsbeek meteen twee keer zo groot werd. Ook Mullem kwam bij Vierlingsbeek. Voor het archief van de gemeente Vierlingsbeek van na 1942 zie archiefblok 1416. Brabants Historisch Informatie Centrum Aanwijzingen voor de gebruiker : Verwijzing naar archiefstukken uit dit archief geschiedt door (volledig): Brabants Historisch Informatie Centrum, toegangsnummer 7038 Gemeentebestuur Vierlingsbeek, (1819) 1851-1942 , inv.nr. ... (verkort): BHIC, 7038 Gemeentebestuur Vierlingsbeek 1851-1942 , inv.nr. ... Bevolking "Harde" cijfers van de bevolkingsomvang hebben we vanaf 1813: in dat jaar waren er 1.012 inwoners. Halverwege de negentiende eeuw stonden er 216 huizen in Vierlingsbeek, waarin 260 gezinnen woonden. In minstens één op de vijf huizen woonden dus twee gezinnen. Bij elkaar waren dat 1.424 inwoners. Terwijl in de meeste dorpen de bevolking in de tweede helft van de negentiende eeuw groeide, nam die in Vierlingsbeek juist af: in 1900 waren er 1.364 inwoners. In het jaar voor de samenvoeging met Maashees en Overloon (1941) telde Vierlingsbeek 1.881 inwoners.

Collectie
  • Archieven BHIC
Type
  • Archief
Identificatienummer van Brabants Historisch Informatie Centrum
  • 7038
Trefwoorden
  • Algemeen bestuur en Politiek
Disclaimer over kwetsend taalgebruik

Bij bronnen vindt u soms teksten met termen die we tegenwoordig niet meer zouden gebruiken, omdat ze als kwetsend of uitsluitend worden ervaren.Lees meer

Ontvang onze nieuwsbrief
Tweewekelijks geven we je een overzicht van de meest interessante en relevante onderwerpen, artikelen en bronnen van dit moment.
Ministerie van volksgezondheid, welzijn en sportVFonds
Contact

Vijzelstraat 32
1017 HL Amsterdam

info@oorlogsbronnen.nlPers en media
Deze website is bekroond met:Deze website is bekroond met 3 DIA awardsDeze website is bekroond met 4 Lovie awards