Ga direct naar: Hoofdnavigatie
Ga direct naar: Inhoud
Alle bronnen

Verantwoording van de inventarisatie : Uit beheersoogpunt was het noodzakelijk dat zo spoedig mogelijk een aanvang werd gemaakt met de inventarisatie van het archief van de secretarie van de gemeente Oss vanaf, 1929. Daarnaast deed zich de gelukkige omstandigheid voor dat deze inventarisatie ter hand kon worden genomen in het kader van de cursus Voortgezette Vorming Archiefbeheer. Daarbij is op de eerste plaats gekeken naar de voorwaarden die aan het te bewerken archief worden gesteld. Vervolgens is bekeken of er een logische afbakening van de periode kon worden gemaakt. Voor wat betreft het aanvangsjaar was dit vrij eenvoudig aan te geven. Het door archivaris Jan Cunen, geïnventariseerde oud- en nieuw archief van de gemeente Oss over de periode 1599-1929, eindigt met het jaar, 1929, zodat voor deze inventarisatie als aanvangsjaar, 1930 is genomen. Als eindjaar is voor, 1960 gekozen enerzijds om de omvang van het te bewerken archief in redelijkheid te beperken (142 m1) en anderzijds gezien de beschikbare tijd. Het secretarie-archief dat sinds 1929 met behulp van de Code Archiefordening en documentatie voor de overheidsadministratie van de VNG is geordend, is nooit in blokken onderverdeeld, vandaar dat hier dossiers in voorkwamen die aanvingen in 1912 en eindigden in 1985. Voordat met de beschrijving van archiefblok, 1930-1960 kon worden begonnen, moest eerst het hele archief worden doorlopen, in totaal ongeveer 500 m1 administratief en financieel archief. De toegankelijkheid van het archief wordt als moeilijk ervaren. Na het bezoek van Noordenbos in 1930 is de archiefverzorging dus behoorlijk in het ongerede geraakt! De oorzaak hiervoor moet worden gezocht in het nijpende tekort aan vakbekwaam archiefpersoneel. Als mogelijke oplossing werd destijds gedacht om in het kader van de werkverruimende maatregelen een werkloos hoofdarbeider tijdelijk aan te stellen om zodoende de achterstand in te lopen. Gelet op de benodigde deskundigheid en vanwege andere prioriteiten heeft dit plan geen doorgang gevonden. Wat de huisvesting van het archief betreft, kan het volgende worden vermeld. In 1930 was de afdeling Registratuur gehuisvest in de serre van het gemeentehuis. Deze houten aanbouw was geen prettige werkruimte, het platte dak vertoonde regelmatig lekkages en de verwarming was ook niet al te best. Het oudere archief was opgeslagen in een kelder onder de trap. In 1931 werd op aandringen van de archiefinspectie een brandvrije archiefruimte in het souterrain gerealiseerd die later veel te vochtig bleek. Vochtschade op de stukken was dan ook duidelijk te constateren, en zorgde ervoor dat in materiële zin vele dozen en omslagen dienden te worden vernieuwd. Hoewel al snel bleek dat deze archiefbewaarplaats te klein was, heeft men toch vele jaren moeten woekeren met de ruimte. In 1955 werd geconstateerd dat de archiefbewaarplaats overvol was en de archiefinspectie drong er bij het college van B. en W. dan ook op aan om haast te maken met nieuwbouwplannen. Ook het dynamisch archief op de afdeling Registratuur puilde in dat jaar letterlijk uit de kasten: het had een omvang van maar liefst 64, 50 m1. In 1963 ontstaan definitieve plannen voor de nieuwbouw van een stadhuis met een aparte archiefruimte. Pas in 1974 zou aan de veel te krappe huisvesting van het archief een einde komen door de opening van het nieuwe gemeentehuis. Het archief : In 1928 besloot de raad van de gemeente Oss om een bedrag van fl. 135, -- beschikbaar te stellen voor de ordening van het archief onder begeleiding van het Registratuurbureau van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Bij brief van 30 oktober 1929 ontving de gemeente van genoemd Registratuurbureau de archiefcode met wegwijzer, een lijst houdende opgaaf van vernietigbare stukken, en als bijlage "Enkele wenken bij de inrichting en verdere toepassing van het registratuurstelsel". Vanaf deze datum werd dan ook de code archiefordening en documentatie voor de overheidsadministratie van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten gehanteerd bij de ordening en opberging van archivalia. In 1930 bezocht de heer P. Noordenbos van het Registratuurbureau de gemeente Oss en hij was vol lof over de verzorging van het bewerkte archief, voor zover het betrof het secretariearchief. De seriematig gevormde stukken zoals de persoonsdossiers, bouw- en hinderwetvergunningen vielen hier buiten en zijn tot op de dag van vandaag als aparte bestanden naast het secretarie-archief bijgehouden, reden waarom ze niet in deze inventaris zijn opgenomen. Zeventien jaren later bleek het niet zo best te gaan met de archiefverzorging. In een intern rondschrijven van 1 augustus 1947 vraagt de gemeente-secretaris om de postbehandeling centraal te doen verlopen omdat het steeds vaker voorkomt dat stukken in het ongerede raken en de archiefverzorging mede daardoor te wensen overlaat. In 1952 rapporteert de chef van de afdeling Registratuur aan het college van burgemeester en wethouders dat het archief uit de jaren, 1930-1947 grondig dient te worden aangepakt, naar schatting komt 50 % voor vernietiging in aanmerking. Deze archieven bevonden zich in de kelderruimten van het gemeentehuis en in de kelder van het tegenover het gemeentehuis liggende stadskantoor. De werkzaamheden kwamen in het kort gezegd hierop neer: - terugplaatsing van stukken daterende uit de periode 1912-1929 in het door J. Cunen geïnventariseerde archief; - terugplaatsing gemeenterekeningen met bijlagen, 1930-1948, welke in de jaren, 1952 tot, 1956 wegens ruimtegebrek bij het door Jan Cunen geïnventariseerde archief waren gevoegd, in het archiefblok, 1930-1960; - splitsen van de dossiers voor wat betreft de periodes, 1930-1960 en 1961-1985; - het vormen van nieuwe dossiers in verband met de noodzakelijke splitsing in tijdsblokken; - het selecteren van voor vernietiging in aanmerking komende stukken; - het onderbrengen van kranteartikelen, foto's, belangrijke publikaties en dergelijke in de documentatiecollectie; - het corrigeren van dossieromschrijvingen; - het correct afstellen van de onderlinge dossiers. Deze dossiers zijn alsnog opgenomen, door middel van het gebruik van zogenaamde A- en B-nummers. Voor het realiseren van deze inventaris ben ik speciale dank verschuldigd aan: - De gemeente Oss voor het beschikbaarstellen van de benodigde faciliteiten ten behoeve van het realiseren van deze inventaris; - de heer J.A.C.M. van Heel, plaatsvervangend rayonarchivaris, werkzaam bij de Streekarchiefdienst Brabant-Noordoost, die als mentor bij de V.V.A.-cursus mede heeft gezorgd voor de noodzakelijke begeleiding en daadwerkelijke hulp. G. Valk, april 1995 Bijlage: lijst van geraadpleegde bronnen : De nieuwste geschiedenis van Oss, door J. Cunen, gemeente-archivaris, Oss, 1939 Rapport inzake de economisch-structurele toestand en hare ontwikkelingstendentie in de gemeente Oss, opgemaakt door het Economisch Technologisch Instituut, Tilburg, 1947 De criminaliteit van Oss in de periode 1924-1935, door dr. W.H. Nagel, 's-Gravenhage, 1949 Het jongste verleden, parlementaire geschiedenis van Nederland, 1918-1940, door P.J. Oud, Assen, 1951 Verslag gemeente Oss, 1946-1963, samengesteld door het Economisch Technologisch Instituut, Tilburg, 1963 Vierduizend jaar Oss door drs. F.J.M. van de Ven, Berlicum, 1975 Oss in de twintigste eeuw, in opdracht van de Rabobank Oss ter gelegenheid van haar 75ste verjaardag, geschreven en samengesteld door buro AD, Ede, 1975 Burgemeesters schrijven geschiedenis, een overzicht van alle Osse burgemeesters sinds 1813, uitgave Jan Cunencentrum/ gemeente Oss, 1980 Opdat zij niet vergeten worden door G. Hes en J. Bader, Oss, 1993 Foto's: fotocollectie gemeentelijk museum Jan Cunen, Oss - De stukken betreffende aan- en verkopen van onroerend goed zijn per sector ingedeeld en toegankelijk via een aparte index op naam. De gemeente was destijds, wat betreft het grondgebied voor de administratieve organisatie, onderverdeeld in vier sectoren. Op de in deze inventaris op pagina 27 opgenomen plattegrond van Oss is te zien hoe de indeling in sectoren er uitzag. De grondruilingen zijn terug te vinden onder de aankopen en eveneens per sector gerangschikt. - De dossiers inzake hinderwet- en bouwvergunningen zijn niet in de inventaris opgenomen, omdat deze stukken, sinds 1929, als aparte series zijn bijgehouden naast het secretariearchief. De gebruikte ordeningssystematiek is tot op de dag van vandaag voortgezet. Wèl zijn de series hinderwet- en bouwvergunningen toegankelijk via een kaartjesinventaris. - Het hoofdstuk Burgerlijke Stand en Bevolkingsboekhouding dat aanvankelijk bij Openbare Orde was ondergebracht, werd later toch als apart hoofdstuk opgenomen, gezien het belang van dit onderdeel. De definitieve inventarisnummers waren echter al toebedeeld; dit is door gebruikmaking van N.B.'s verduidelijkt. - Daar waar nodig, zijn verwijzingen geplaatst naar andere van belang zijnde dossiers in deze inventaris, of is met een N.B. verduidelijkt. -Daarnaast zijn opgenomen de registers afkomstig uit de administratie van de afdeling Bevolking over de periode 1931-1966; de registers vormen één geheel tot en met het jaar 1966. Ook is opgenomen een door de afdeling Bevolking bijgehouden register van ontvangen kennisgevingen van overlijden van in Duitse en Poolse concentratiekampen omgekomen gedeporteerde inwoners van Oss. Deze kennisgevingen werden ontvangen via het Nederlandse Rode Kruis en het ministerie van Justitie en omvatten de periode 1945-1988. Daar, waar dit nodig was, zijn verwijzingen geplaatst, of is in een N.B. verduidelijkt. De stukken zijn per hoofdstuk zoveel mogelijk chronologisch gerangschikt. Bij de aanvang van de inventarisatie was de grootte van het archief 142 m1; na bewerking wordt hiervan nog 45 m1 bewaard. Vernietiging vond plaats op grond van de in 1983 in de Staatscourant gepubliceerde 'Algemene Lijst van voor vernietiging in aanmerking komende stukken in gemeente-archieven'. Hierbij werd de Handleiding opbouw bestuursarchief gemeente van de ODRP/VNG uit 1991 en de Leidraad voor de selectie op vernietiging van archiefbescheiden van gemeentelijke organen, samengesteld door de Kring van Archivarissen uit Noord-Brabant uit 1987, geraadpleegd. Op te merken valt nog dat een aantal dossiers, dat aanvankelijk voor vernietiging in aanmerking kwam, toch in deze inventaris is opgenomen, daar in de desbetreffende notulen van de raad, ten aanzien van de besluitvorming, alleen het onderwerp wordt genoemd en verder wordt verwezen naar het voorstel van het college van burgemeester en wethouders dienaangaande. Voorts bleek na indiening van de concept-inventaris bij de examencommissie van de opleiding Voortgezette Vorming Archiefbeheer (V.V.A.) dat er nog verschillende dossiers in het archiefblok, 1961-1985 aanwezig waren, welke in de onderhavige inventaris dienden te worden opgenomen. Aanwijzingen voor de gebruiker : Verwijzing naar archiefstukken uit dit archief geschiedt door (volledig): Brabants Historisch Informatie Centrum, toegangsnummer 7364 Gemeentebestuur Oss, 1930-1960 , inv.nr. ... (verkort): BHIC, 7364 Gemeentebestuur Oss 1930-1960 , inv.nr. ...

Collectie
  • Archieven BHIC
Type
  • Archief
Identificatienummer van Brabants Historisch Informatie Centrum
  • 7364
Trefwoorden
  • Algemeen bestuur en Politiek
Disclaimer over kwetsend taalgebruik

Bij bronnen vindt u soms teksten met termen die we tegenwoordig niet meer zouden gebruiken, omdat ze als kwetsend of uitsluitend worden ervaren.Lees meer

Ontvang onze nieuwsbrief
Tweewekelijks geven we je een overzicht van de meest interessante en relevante onderwerpen, artikelen en bronnen van dit moment.
Ministerie van volksgezondheid, welzijn en sportVFonds
Contact

Vijzelstraat 32
1017 HL Amsterdam

info@oorlogsbronnen.nlPers en media
Deze website is bekroond met:Deze website is bekroond met 3 DIA awardsDeze website is bekroond met 4 Lovie awards