Geschiedenis

In juli 1957 werd in West-Duitsland het Bundesrückerstattungsgesetz (BRüG) van kracht dat joodse particulieren de mogelijkheid bood schadeclaims in te dienen voor tijdens de Tweede Wereldoorlog geroofde eigendommen

De betekenis die het BRüG had voor Nederlandse slachtoffers is beschreven in Karlsberg, "Enige aantekeningen..." blz. 3-16.

. In Nederland werden de individuele claims door verschillende instanties verzameld en als collectieve claim aangemeld in Berlijn. Zo konden claims voor inboedels worden ingediend bij de Stichting Jokos en claims voor waardepapieren en effecten bij de Commissie Rechtsherstel Buitenlandse Effecten. Voor de indiening en afwikkeling van claims met betrekking tot diamanten en andere edelstenen werd het Sieradencomité in het leven geroepen.

Het initiatief tot oprichting van het Sieradencomité kwam van de Amsterdamse diamantair Solomon Roet. Hij nam zijn drie collega-diamantairs L. Asscher, J. Parsser en J. Elion op in het bestuur, evenals de Amsterdamse notaris T. Heimans. Het Sieradencomité hield kantoor aan de Keizersgracht 105.

Dat de claims in de zogeheten S-zaken terecht waren gedaan, bleek vooral uit het "Gutachten" van A.J. van der Leeuw, medewerker van het RIOD. Hij baseerde zijn onderzoek op de archieven van E.A.P. Puttkammer (181 h) en het archief van de Zentralstelle für jüdische Auswanderung in het archief van de Höhere SS-und Polizeiführer, Generalkommissar für das Sicherheitswesen (77).

Hoewel het Comité in eerste instantie in het leven was geroepen voor het aanmelden van deze claims, trad het ook nog in een aantal andere zaken op. Het was gevolmachtigde voor het D-Sammelverfahren, dat betrekking had op geroofde diamanten uit de diamantindustrie waarbij in de meeste gevallen het Devisenschutzkommando betrokken was. Later maakte het gebruik van de mogelijkheid om op grond van een hardheidsclausule (art. 44a van het BrüG) alsnog een claim in te dienen. Dit is de zgn HF-Actie. Ook slaagde het Comité er in aanvragen te doen op grond van de Cadsu-Lippmann aanmeldingen, waarbij het om sieraden ging die door arrestaties in Duitse handen terecht waren gekomen (LV-zaken). Zonder succes probeerde het echter aan te haken bij het Möbel-Sammelverfahren. Door een rechterlijke uitspraak werd namelijk vastgesteld dat dat niet mogelijk was.

De Duitsers voeren de inboedel van paleis Noordeinde weg

Gerelateerde bronnen