Nederlandsche Arbeidsdienst

'Assen 13/9/42. Arbeitsleider Van Raam.' De Nederlandsche Arbeidsdienst (NAD) werd door de Duitse bezetter op 23 mei 1941 opgericht. De organisatie vertoonde sterke overeenkomsten met de Duitse Reichsarbeitsdienst en was een voortzetting van de Nederlandsche Opbouwdienst (NOD). Het bewerken van het land was één van de voornaamste werkzaamheden. Aanvankelijk nam de bezetter genoegen met vrijwilligers. Maar vanaf 1942 werden bepaalde categorieën jongeren verplicht opgeroepen. Al snel raakte de NAD steeds meer onder nationaal-socialistische invloed. Vast onderdeel was het onderricht in het nationaal-socialistische gedachtegoed en daarnaast had de opleiding een sterk militair karakter. Symbool van de NAD was de spade die werd gedragen als een geweer.