Illegale pers. Het nieuws werd door onderduikers opgevangen en verwerkt voor illegale pers.

Illegale pers. Het nieuws werd door onderduikers opgevangen en verwerkt voor illegale pers. De onderduiker Felix Halverstad aan het werk op het onderduikadres van Sibbelee, Kriomme Waal 31. Achter hem Petertje Bronkhorst. Hans Sibbelee, 1915 - 2003 Sibbelee volgde tussen 1933 en 1935 een elektrotechnische opleiding te Tiel en trad daarna in dienst van Philips. Na enkele maanden werd hij echter ontslagen omdat hij communistische geschriften las. Hij verhuisde naar Voorburg waar hij deel uitmaakte van een groep links geëngageerde kunstenaars. Na het uitbreken van de Spaanse Burgeroorlog in 1936 sloot hij zich aan bij de Internationale Brigade en vocht tegen de Francisten. In 1937 ging hij naar Spanje en nam zijn Leica camera mee om tijdens zijn verblijf te gaan fotograferen. Gedurende de Duitse bezetting volgde hij lessen kunstgeschiedenis en kreeg van het Ministerie van Onderwijs Kunsten en Wetenschappen de opdracht de belangrijkste monumenten in Nederland te fotograferen. Hij zou het fotograferen van kunst en architectuur zijn gehele leven voortzetten. Hij sloot zich in de loop van 1944 aan bij 'De Ondergedoken Camera', een groep Amsterdamse fotografen die illegaal de bezettingstijd vastlegden. Ook speelde hij als elektrotechnicus een belangrijke rol in het verzet door radio-ontvangers te bouwen en documenteerde hij illegale activiteiten, onder meer op zijn onderduikadres aan de Kromme Waal 31 te Amsterdam. Ook legde hij wapenoefeningen en -instructies vast. Deze negatieven zijn waarschijnlijk verloren gegaan. De oprichters van de eerste illegale bladen kwamen tot hun initiatief uit verontwaardiging over de Duitse inval en ergernis over hetgeen de gelijkgeschakelde kranten schreven. Voorts bestond er de behoefte om de bevolking te waarschuwen voor het nationaal-socialisme en op te roepen tot eensgezind verzet tegen de Duitse maatregelen. In 1940 waren er ongeveer 62 ondergrondse bladen en binnen een jaar steeg dit aantal tot 120. Enkele bladen waren er in geslaagd drukkers te vinden en konden daardoor afstappen van het tijdrovende stencilen. Eind 1942 daalde het aantal bladen tot 96 omdat veel redacteuren van kleinere bladen hun activiteiten overbodig achtten toen er grotere en betere uitgaven verschenen. In 1943 schoten nieuwe illegale krantjes als paddestoelen uit de grond. Deze hielden zich vooral bezig met het vertalen en verspreiden van het via verborgen radio's opgevangen oorlogsnieuws. In totaal hebben tijdens de bezettingsjaren ongeveer 1300 verschillende bladen bestaan, die tezamen een oplage hadden van miljoenen exemplaren.