Archief van Herman Samuel Menco (Winterswijk, ‎17 september 1925 - Amsterdam, ‎24 december 2002).

Archief van Herman Samuel Menco (Winterswijk, ‎17 september 1925 - Amsterdam, ‎24 december 2002). Verzetsdeelnemer en Holocaustoverlevende. Herman Menco groeide op in Winterswijk als enig kind van Harri Menco (1896-1945) en Hildegard Stern (1904-1975). In de herfst van 1941 moesten Joodse leerlingen verplicht naar een Joodse school. Die was er niet in Winterswijk, dus ging Herman bij kennissen in Den Haag wonen, waar hij de HBS kon blijven volgen. In 1942, na zijn eindexamen, regelde zijn vader voor Herman een onderduikadres in Rotterdam, bij de familie van Henk de Bruin in de Klaverstraat in Rotterdam. Als enig uitje mocht Herman mee met de familie, hartstochtelijke voetbalfans, naar de thuiswedstrijden van Feyenoord. Daarvoor werd speciaal zijn haar blond geverfd. Harri Menco zelf en zijn vrouw zaten ondergedoken bij Bas de Bruin, de broer van Henk. Toen eind 1943 het huis van De Bruin gevorderd werd door de Wehrmacht, moest Herman op zoek naar een ander onderduikadres. Hij kwam terecht in Huize Johanna in Dordrecht, een door de Gereformeerde Kerk bestierd bejaardentehuis. Er zaten daar meer onderduikers, waarschijnlijk mannen die aan de tewerkstelling wilden ontkomen. In juni 1944 werd bij een inval iedereen opgepakt. Herman had een vals persoonsbewijs, maar werd herkend. Zijn ouders waren al eerder opgepakt en via Westerbork naar Bergen-Belsen gedeporteerd, waar Harri Menco zou omkomen. Herman werd naar Kamp Westerbork overgebracht en ging daarvandaan op 3 september 1944 mee met het laatste transport naar Auschwitz. Daar kwam hij op 7 september aan en kreeg nummer B 9225 in zijn arm getatoeëerd. Met Kerstmis 1944 raakte hij aan zijn voet gewond bij het lossen van wagon chloorkalk. Op de weg terug naar het kamp werd hij achterop de fiets genomen door een SS-er, die ervoor zorgde dat hij op tijd terug was voor het appel. Toen het kamp ontruimd werd, verstopte Herman zich in een stapelbed en wachtte de bevrijding door het Rode leger af op 27 januari 1945. Via o.a. Katowice, Odessa en Marseille keerde Herman terug naar Nederland, waar hij op 30 mei zou aankomen in Tilburg. Na de oorlog ging Herman economie studeren en had een succesvolle carrière, o.a. als president-commissaris van de Weekbladpers. Hij was ook zeer actief binnen de Joodse gemeenschap. Het archief bestaat uit een Russisch-Duits/Duits-Russisch woordenboek, dagboekaantekeningen en interviewverslagen.