Zaanse Schans, monument aan de Leeghwaterweg

Het monument aan de Leeghwaterweg aan de Zaanse Schans (gemeente Zaanstad) is opgericht ter nagedachtenis aan vier verzetsmensen die hier door de bezetter zijn gefusilleerd. De namen van de vier slachtoffers luiden: J.P. de Barbanson, H.A. Groenendijk, P. Hartog en G. Verdonk. Op 13 september 1944 stortte boven de Zaanstreek een vliegtuig van het Amerikaanse leger neer. Negen bemanningsleden hebben het toestel tijdig met een parachute kunnen verlaten. Verzetsmensen brachten deze Amerikanen in veiligheid. De bezetter eiste dat de geallieerde militairen werden uitgeleverd, maar aan deze oproep werd geen gehoor gegeven. Toen kwam de Duitse officier Rauter met het dreigement dat in Zaandijk 100 of 150 mensen zouden worden doodgeschoten. Het verzet heeft toen drie van de parachutisten noodgedwongen uitgeleverd. Uiteindelijk zijn als vergelding vier leden van het verzet gefusilleerd. Bij een van de vier slachtoffers (drogist Verdonk uit Zaandijk) is een parachute gevonden. De negen Amerikaanse militairen hebben de oorlog wel overleefd.