Winterswijk, 'Monument voor de Gevallenen'

Het 'Monument voor de Gevallenen' in Winterswijk is opgericht ter nagedachtenis aan alle medeburgers die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen zijn omgekomen. Tevens worden zeventien militairen uit Winterswijk herdacht die in de meidagen van 1940 in de strijd tegen de bezetter in de omgeving van de Grebbeberg het leven lieten. Met de gedenkplaten worden 324 joden in herinnering gebracht die door de bezetter zijn omgebracht. Op 10 mei 1940 werd Winterswijk door de bezetter binnengevallen. Alle politieke partijen in de gemeente werden verboden, met uitzondering van de NSB. Er ontstond een grimmige verhouding tussen de NSB'ers en het verzet. Juist in deze gemeente, waar een groot deel van de bevolking sympathiseerde met de bezetter, is de grondslag gelegd voor de meest omvangrijke verzetsorganisatie van het land: de Landelijke Organisatie voor hulp aan Onderduikers. Door het werk van deze verzetsgroep konden ongeveer 300.000 mensen in Nederland zich aan de greep van de bezetter onttrekken. Dit kon echter niet voorkomen dat aan het einde van de oorlog de joodse burgers werden weggehaald en op transport gesteld naar de vernietigingskampen. Winterswijk werd in mei 1945 bevrijd door een Britse oorlogscolonne die met honderden tanks via de buurtschap 't Woold de gemeente binnenviel. Oprichting Al in het begin van de Tweede Wereldoorlog werd een comité gevormd dat een monument ter nagedachtenis aan de gesneuvelde soldaten uit Winterswijk wilde oprichten. Het gemeentebestuur reageerde aanvankelijk positief op de plannen. Maar naarmate de oorlog vorderde, werden de plannen gedwarsboomd. Doordat de opdracht al was verstrekt aan de Amsterdamse beeldhouwer Gerrit Bolhuis, kon het monument vlak na de bevrijding worden geplaatst. Onthulling Het monument is onthuld op 29 juni 1945 door mevrouw Kneppelhout (echtgenote van de toenmalige burgemeester). Op 28 april 2002 is het monument opnieuw onthuld door burgemeester C. Stigter en rabbijn J.S. Jacobs, omdat er dertien gedenkplaten aan het monument waren toegevoegd.