Driel, Nationaal Monument voor de 1e Onafhankelijke Poolse Parachutisten Brigade

Het 'Nationaal Monument voor de 1ste Onafhankelijke Poolse Parachutisten Brigade' in Driel (gemeente Overbetuwe) is opgericht ter nagedachtenis aan de 94 Poolse militairen die tijdens operatie 'Market Garden' zijn gesneuveld. Met een grootscheeps offensief ('Market Garden') van 17 tot 26 september 1944 wilden de geallieerden vanuit België de grote rivieren in Nederland oversteken door met luchtlandingstroepen in een bliksemsnelle aanval bruggen in Noord-Brabant en Gelderland veilig te stellen. Er werden drie complete divisies gedropt: de 101ste US Airborne Divisie bij Eindhoven en Veghel, de 82ste US Airborne Divisie bij Grave en Groesbeek en de 1ste Britse Airborne Divisie bij Arnhem en Oosterbeek. Vanuit Belgiē moest het Britse 30e Corps over de veroverde bruggen oprukken naar het IJsselmeer. Tijdens de Slag om Arnhem vond op 24 september 1944 bij Driel de landing plaats van de 1ste Onafhankelijke Poolse Parachutisten Brigade, onder bevel van generaal S. Sosabowski. De Polen werden ingezet om de in moeilijkheden geraakte geallieerde legers te helpen. Onder hevig Duits vuur probeerden zij in rubberbootjes de Rijn over te steken. Het doel was versterking van het Britse bruggenhoofd rond villa 'Hartenstein', dat dienst deed als hoofdkwartier van generaal Urquhart van de 1ste Britse Airborne Divisie. In de nacht van 25 op 26 september dekten zij met de 'Dorsets' de aftocht van de Britse parachutisten. Tijdens deze operatie zijn veel doden en gewonden gevallen. Het is Sosabowski en zijn mannen gelukt de zuidelijke Rijnoever bij Heteren en Driel van 21 tot 26 september 1944 bezet te houden. Toen ze uiteindelijk zelf terug moesten, waren er nauwelijks nog boten beschikbaar. Kleine groepjes bereikten nog de Betuwekant, maar een groot aantal sneuvelde of verdronk. Bij de Amerikanen verliep alles vrij goed. De bruggen over de Maas en het Maas-Waalkanaal bij Heumen en de bruggen bij Eindhoven vielen in hun handen en na harde strijd ook de Waalbrug bij Nijmegen. Maar de Rijnbrug bij Arnhem bleek een brug te ver. Onder leiding van commandant John D. Frost slaagde het 2de bataljon van de 1ste Parachutisten Brigade van de 1ste Airborne Divisie erin om de noordelijke oprit van de oude Rijnbrug te bezetten en deze oprit tijdens de daaropvolgende strijd dagenlang onder controle te houden. De Engelse para's werden echter verrast door Duitse pantsertroepen en moesten zich onder zware verliezen terugtrekken in de Betuwe. Nadat de Slag om Arnhem werd verloren, is de aanval gestokt. Wel was een deel van Noord-Brabant en Gelderland in geallieerde handen. Vanuit deze strook vrij gebied, 'de Corridor' genaamd, werd in de maanden daarna de rest van Brabant bevrijd. Tijdens operatie 'Market Garden' zijn meer dan 17.000 militairen van de luchtlandings- en grondtroepen gesneuveld, gewond geraakt of vermist. Dit aantal verloren manschappen was groter dan tijdens de invasie in Normandië (D-Day). Onthulling Het monument is onthuld op 16 september 1961 door de Commissaris van de Koningin in de provincie Gelderland.