Ga direct naar: Hoofdnavigatie
Ga direct naar: Inhoud
Alle bronnen

Apeldoorn, gedenkplaat 'Airborne Military Hospital'

De gedenkplaat 'Airborne Military Hospital' is aangebracht ter nagedachtenis aan de geallieerde militairen die zijn omgekomen of gewond zijn geraakt bij de Slag om Arnhem. Velen van hen werden vanuit het Airborne-hospitaal in de Willem III-kazerne overgebracht naar het krijgsgevangenkamp Fallingbostel in Noord-Duitsland. De commandant van het hospitaal, Graeme Warrack, wist zich echter te onttrekken aan krijgsgevangenschap door zich in een kast in de kazerne te verbergen. De speelfilm Travel by dark is gebaseerd op zijn boek. De Slag om Arnhem maakte deel uit van operatie 'Market Garden', Operatie 'Market Garden' was een groot offensief van 17 tot 26 september 1944, waarmee de geallieerden vanuit België een bruggenhoofd over de grote rivieren in Nederland wilden veroveren. Luchtlandingstroepen moesten in een bliksemsnelle aanval bruggen in Noord-Brabant en Gelderland veiligstellen. Er werden drie complete divisies gedropt: de 101ste US Airborne Divisie bij Son (ten noorden van Eindhoven) en Veghel, de 82ste US Airborne Divisie bij Grave en Groesbeek (ten oosten van Nijmegen) en de 1ste Britse Airborne Divisie ten westen van Oosterbeek. Later volgde ook nog de landing van de Poolse 1e Onafhankelijke Parachutistenbrigade bij Driel. Vanuit België moest het Britse 30e Corps via de veroverde bruggen oprukken naar het IJsselmeer. Bij de Amerikaanse luchtlandingstroepen verliep alles vrij goed. De bruggen over de Maas en het Maas-Waalkanaal bij Heumen vielen in hun handen en na harde strijd ook de Waalbrug bij Nijmegen. Ook rondom Eindhoven vielen de bruggen grotendeels in handen van de Amerikaanse para’s. Maar de Rijnbrug bij Arnhem bleek een brug te ver. Onder leiding van luitenant-kolonel John D. Frost slaagde het 2de bataljon van de 1ste Parachutisten Brigade van de 1ste Airborne Divisie erin om de noordelijke oprit van de oude Rijnbrug te bezetten en deze oprit tijdens de daaropvolgende strijd dagenlang onder controle te houden. De Engelse para's bij de Rijnbrug en rondom Oosterbeek werden echter verrast door Duitse pantsertroepen en moesten zich met zware verliezen overgeven. De landing van de Poolse 1e Onafhankelijke Parachutistenbrigade bij Driel was te laat om nog van enige hulp te kunnen zijn aan de belegerde Engelse luchtlandingstroepen. Ook de opmars van het 30e corps liep ernstige vertraging op door onder andere aanvallen van in de haast samengestelde Duitse eenheden. Nadat de Slag om Arnhem werd verloren, is de aanval gestokt. Wel was dankzij de samenwerking van Amerikaanse en Engelse soldaten een deel van Noord-Brabant en Gelderland in geallieerde handen terechtgekomen. Vanuit deze strook vrij gebied van Eindhoven naar Arnhem ('de Corridor' genoemd) werd in de maanden daarna de rest van Brabant bevrijd. Tijdens operatie 'Market Garden' zijn boven Nederland 35.000 parachutisten gedropt, waarvan circa 11.000 bij Arnhem zijn geland. Slechts 2400 man is het gelukt om na gevechten in Oosterbeek en Arnhem de Rijn terug over te steken naar de Betuwe. De overige soldaten raakten gewond, werden gedood of zijn krijgsgevangen gemaakt. In totaal zijn meer dan 17.000 militairen van de luchtlandings- en grondtroepen gesneuveld, gewond geraakt of vermist. Dit verliescijfer was hoger dan tijdens de invasie in Normandië (D-Day). Oprichting De oprichting van het monument was een initiatief van de toenmalige opperwachtmeester der Koninklijke Marechaussee, de heer P. van Garderen. Hij wist het benodigde geld bij elkaar te brengen voor een gedenkplaat. Onthulling Het monument is onthuld op 21 september 1984 door de Schotse kolonel-arts b.d., de heer Graeme Warrack, destijds commandant van het Airborne Military Hospital. Tijdens de jaarlijkse herdenkingsweek van 17 tot 24 september vindt er bij het monument een kranslegging plaats. Nog altijd tonen oud-strijders van de 1st Airborne Division hierbij hun belangstelling. Op vrijdag 17 augustus 2012 opende Graeme Warrack's zoon Bill de traditiekamer in gebouw 24, die van 25 september tot 29 oktober 1944 de slaap- en werkkamer was van zijn vader. In een holle ruimte boven de rechter kast in deze kamer heeft kolonel Warrack zich op17 oktober 1944 verstopt om te kunnen ontsnappen uit de kazerne zodra de Duitsers het 'Airborne hospital' zouden hebben verlaten. Op 29 oktober was het zover en in de avond wist de kolonel via het raam van deze kamer het gebouw te verlaten en door een gat in de afrastering uit de kazerne te ontsnappen. Ter herinnering daaraan zijn het gebouw en de traditiekamer naar Graeme Warrack vernoemd. Het Ministerie van Defensie draagt de verantwoordelijkheid voor de verzorging van het monument.

Vervaardiger
  • Majoor Koninklijke Luchtmacht W.J.M. Duyts
Plaats
Collectie
  • Oorlogsmonumenten
Type
  • monument
Identificatienummer van Nationaal Comité 4 en 5 mei
  • 1718
Trefwoorden
  • Plaquette
  • Geallieerde militairen
Disclaimer over kwetsend taalgebruik

Bij bronnen vindt u soms teksten met termen die we tegenwoordig niet meer zouden gebruiken, omdat ze als kwetsend of uitsluitend worden ervaren.Lees meer

Ontvang onze nieuwsbrief
Tweewekelijks geven we je een overzicht van de meest interessante en relevante onderwerpen, artikelen en bronnen van dit moment.
Ministerie van volksgezondheid, welzijn en sportVFonds
Contact

Vijzelstraat 32
1017 HL Amsterdam

info@oorlogsbronnen.nlPers en media
Deze website is bekroond met:Deze website is bekroond met 3 DIA awardsDeze website is bekroond met 4 Lovie awards