Weidum, monument voor mr. S.M. van Haersma Buma

Het monument voor mr. S.M. van Haersma Buma herinnert de inwoners van Weidum (gemeente Littenseradiel) aan de toenmalige burgemeester van Staveren en Wymbritseradiel, die op 11 december 1942 in het concentratiekamp Neuengamme is omgekomen. Burgemeester Sijbrand Marinus van Haersma Buma was de oprichter van het Legioen Oud-Frontstrijders (L.O.F.), een verzetsorganisatie van oud-militairen. Op 3 februari 1941 belegde de bezetter een bijeenkomst in Leeuwarden, waarbij de burgemeesters en de gemeentelijke politiechefs aanwezig moesten zijn. Na afloop werd Van Haersma Buma gearresteerd, omdat hij een uitgezaagd dubbeltje ('koninginnekopje') op zijn revers droeg. Eind februari moest hij zich hiervoor verantwoorden voor een Duitse instantie in Den Haag. Van Haersma Buma weigerde een verklaring te ondertekenen, waarin stond dat hij de beeltenis van zijn 'ehemalige Königin' had gedragen. Vervolgens werd hij uit zijn burgemeestersambt ontheven. Op 7 mei 1941 werd Van Haersma Buma gearresteerd toen hij clandestien in café 'Het Park' een vergadering van burgemeester en wethouders bijwoonde. Via de gevangenis 'Het Oranjehotel' in Scheveningen werd hij overgebracht naar kamp Amersfoort. Vervolgens werd hij weggevoerd naar het concentratiekamp Neuengamme, waar hij op 11 december 1942 overleed. Oprichting In 1945 schreef de Vereniging Friesland 1940-1945 een prijsvraag uit voor een Friese gedenksteen, te plaatsen op de graven van hen die in de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen in de strijd voor vrijheid en recht. De bekroonde spreuk van de heer J. de Vries uit Balk moest in het ontwerp worden opgenomen. In februari 1946 werd het ontwerp van de Amsterdamse architect Marinus Duintjer uitgekozen. Volgens het eindrapport van de jury kon dit ontwerp een waardig getuigenis zijn van het Friese volkskarakter: ook daarin immers gaat 'hoekigheid samen met lyrische zachtheid'. Op de Erebegraafplaats in Leeuwarden zijn identieke zuilen geplaatst.