Son, voormalig Amerikaanse Militaire begraafplaats

Het monument is opgericht ter nagedachtenis aan de tijdelijke Amerikaanse begraafplaats in Wolswinkel, Son (gemeente Son en Breugel). Van 17 tot 26 september 1944 wilden de geallieerden met een groot offensief (operatie 'Market Garden') een bruggenhoofd over de grote rivieren in Nederland creëren. In een bliksemsnelle aanval moesten luchtlandingstroepen bruggen veilig stellen. Grondtroepen moesten daarna vanuit België over deze bruggen oprukken naar het IJsselmeer. Bij de Amerikanen verliep alles vrij goed. De bruggen over de Maas en het Maas-Waalkanaal bij Heumen en de meeste bruggen in de omgeving van Eindhoven vielen in hun handen en na harde strijd ook de Waalbrug bij Nijmegen. Maar de Rijnbrug bij Arnhem bleek een brug te ver. De Engelse para's werden verrast door Duitse pantsertroepen en moesten zich onder zware verliezen terugtrekken naar de Betuwe. Tijdens de eerste drie dagen van operatie 'Market Garden' was Son de commandopost van de 101ste Airborne Divisie. De Sonse heide was de voornaamste landingsplaats voor parachutisten en zweefvliegtuigen. Para's van de 101ste Airborne Divisie slaagden er niet in de brug over het Wilhelminakanaal te veroveren. Vlak voor hun ogen heeft de bezetter de brug opgeblazen. Daardoor waren de Amerikanen genoodzaakt het kanaal over te zwemmen. Op dezelfde plaats werd in de nacht van 18 op 19 september een baileybrug gebouwd. Nadat de Slag om Arnhem werd verloren, is de aanval gestokt. Wel was een deel van Noord-Brabant en Gelderland in geallieerde handen. Vanuit deze strook vrij gebied, 'de Corridor' genaamd, werd in de maanden daarna de rest van Brabant bevrijd. Tijdens operatie 'Market Garden' zijn meer dan 17.000 militairen van de luchtlandings- en grondtroepen gesneuveld, gewond geraakt of vermist. Dit aantal verloren manschappen was groter dan tijdens de invasie in Normandië (D-Day). Tijdens de oorlogshandelingen bij Son verloren vele jonge Amerikaanse en geallieerde soldaten het leven. De slachtoffers werden onder andere begraven op de tijdelijke begraafplaats bij de boerderij 'Waterhoef' in Wolfswinkel. De Amerikanen openden de begraafplaats op 19 september 1944. Ooggetuigen hebben gezien hoe Duitse krijgsgevangenen te werk gesteld werden op de begraafplaats om graven voor de Amerikaanse slachtoffers te graven. Het pad waar het monument langs staat werd van 1944 tot 1949 gebruikt als toegangsweg tot de begraafplaats. Op de begraafplaats waren 411 Amerikanen, 48 Britten en een Canadees begraven. Saillant detail is dat van 1944-1946 enkele honderden Duitse militairen begraven zijn aan de rand van de begraafplaats. De Britse slachtoffers werden in 1947 herbegraven op andere begraafplaatsen als Mierlo en Bergen op Zoom. Rond 1948 werd nabestaanden van omgekomen Amerikaanse militairen de keuze voorgelegd om het familielid in Amerika te herbegraven, of op de Amerikaanse begraafplaats in Margaten (Limburg) een laatste rustplaats te geven. Circa 60% van de Amerikaanse slachtoffers kreeg in Amerika zijn laatste rustplaats. In 1949 kreeg de boer zijn stuk grond weer toegewezen als zijn bezit, tot op vandaag is het in gebruik als landbouwgrond. Oprichting De oprichting van het monument was een privé-initiatief van C. van Rulo, C. Dijkhuizen en M.T. Theunnissen. Onthulling Het monument werd onthuld op 8 december 2006.