Arnhem, Anker van het linieschip 'Waterloo'

Het monument op Landgoed Bronbeek te Arnhem is opgericht ter nagedachtenis aan de vele honderden mannen, die omkwamen bij de slag in de Javazee op 27-28 februari 1942. Het anker behoorde oorspronkelijk tot het linieschip ‘Waterloo’. Dit schip vertrok eind december 1826 met infanterietroepen naar Java, waar een oorlog gaande was. Het raakte onderweg in een zware storm en verloor al zijn masten. Door het anker uit te werpen bleven alle opvarenden behouden. De minister van Marine schonk het anker in 1877 aan Bronbeek. De slag in de Javazee vond plaats in de nacht van 27 op 28 februari 1942 en was een mislukte poging van een geallieerd eskader, de Combined Striking Force, onder commando van de Nederlandse schout-bij-nacht Karel Doorman om een Japanse invasievloot met troepen voor de aanval op Java te vernietigen. De Striking Force, bestaande uit 41 Nederlandse, Amerikaanse, Britse en Australische marineschepen die voor de kust van Nederlands-Indië opereerden, waren voornamelijk kruisers en torpedobootjagers. De operatie werd een ramp voor de geallieerden, en de Japanners konden zonder veel verdere moeite Nederlands-Indië veroveren. De pogingen om de landing van Japanse troepen op Java te verhinderen waren mislukt. De geallieerden hadden met hun ter beschikking staande zeestrijdkrachten geen kans gekregen om de Japanners te onderscheppen. Voor een groot deel was dit het gevolg van onvoldoende luchtsteun. De geallieerden waren eveneens niet in staat geweest om samen te oefenen en gezamenlijk tactische en verbindingsvoorschriften op te stellen, waardoor het collectief optreden zeer moeilijk verliep. In de zeeslag in de Javazee sneuvelden ruim 1000 man aan geallieerde zijde, waarvan een kleine 900 Nederlanders, terwijl de Japanners ongeveer tien man verloren. De hoge verliezen aan Nederlandse zijde waren vooral te wijten aan de ontploffing van de munitie wanneer hun schepen vergingen. Bovendien waren de bemanningen doodop door de voortdurende wekenlange strijd ter zee. Oprichting Sinds 1997 herdenkt men bij dit anker jaarlijks op 27 februari de vele honderden mannen, die omkwamen bij de slag in de Javazee op 27-28 februari 1942.