Berkhout, gedenkteken Berkhouterkerk

Het monument herinnert de inwoners van Berkhout aan de inwoners die tijdens de oorlog omgekomen zijn en aan de Engelse vliegers die op het grondgebied om het leven zijn gekomen. De namen van de omgekomen inwoners luiden: Nicolaas Koppes, Cornelis Koppes, Jan Maars Nierop, Arie Groot en Guurtje Bisschop. De namen van de omgekomen bemanningsleden luiden: C.A. Saunders, J.M. D’Arcy, J.E. Kehoe en S.G. Mullenger. Op zondag 22 april 1945, rond half vijf ’s middags zijn er bommen neergekomen. Een ontplofte bij de boerderij van Bisschop, waarbij Guurtje Bisschop om het leven kwam. De andere bom had even daarvoor op het land van de buurman een krater geslagen. De derde ontplofte niet, maar sloeg in in de walkant van een slootje dat bij de ruilverkaveling in de jaren tachtig is gedempt. Bij Jan Boots wonend aan de Veldhuizerweg, valt de landwacht in mei 1944 binnen in verband met het hebben van een doorgangshuis voor onderduikers en permanent voor een Joods echtpaar. Hij weet te ontvluchten. Het gezin (vrouw, twee kinderen en een kostganger Arie Groot) wordt gegijzeld. Bij een ontzetactie van de knokploeg van Hoorn op 20 op 21 mei komt Arie Groot om het leven en ook een landwacht, Doede Braaksma uit Haarlem. Vrouw en kinderen worden afgevoerd naar Kamp Vught. Kort daarna krijgt Gerrit Schmidt, blokhoofd van de NSB te Berkhout, bezoek van de SD. Hij maakt een lijst met namen van anti-Duitsgezinde mensen en geeft de lijst aan Maarten Kuiper. Deze Maarten Kuiper schiet vervolgens Jan Maars Nierop neer in de nacht van 1 juni. Dit is een zogenaamde Silbertanne Moord geweest, een wraakactie voor de dood van Doede Braaksma. Jan Maars Nierop was aangesloten bij een verzetsschakel die in Berkhout niet bekend was. Maarten Kuiper is kort na de bevrijding doodgeschoten. Nicolaas Koppes woonde in het Oosteinde van Berkhout en werkzaam als tuindersknecht en in de oorlog maakte hij deel uit van een zogenoemde knokploeg van de ondergrondse strijdkrachten. Op 1 juni 1944 raakte deze ploeg slaags met de landwacht in de gemeente Blokker. Hij raakte hier ernstig gewond en zijn kameraden konden hem niet meenemen. Koppes vreesde dat hij geprest zou worden om hen te verraden en verzocht zijn kameraden daarom hem het genadeschot te geven en dat is gebeurd. Cornelis Koppes was zijn broer, voor het gebeurde werd hij door de landwacht het huis uitgehaald en naar een Duits concentratiekamp gebracht. Volgens een later ontvangen bericht is hij op 1 december 1944 te Neuengamme overleden.