Groot Valkenisse, verzetsmonument

Het verzetsmonument in Groot Valkenisse (gemeente Veere) is opgericht ter nagedachtenis aan zes verzetsmensen (drie Nederlanders en drie Belgen) die op 9 september 1994 volgens het standrecht ter dood zijn veroordeeld. Zij werden op 11 september in de duinen bij Klein-Valkenisse geëxecuteerd. De namen van de zes slachtoffers luiden: Albert de Colvenaer, Yvan de Colvenaer, Andries Pieter Dieleman, Wim Niesthoven, André Pierets en Johan van der Weij. De zes verzetsmannen waren op 9 september 1944 volgens het standrecht veroordeeld. Dit is een snelle berechting door militairen of politieambtenaren in oorlogstijd of andere noodsituaties, waarbij de doodstraf wordt uitgesproken. Dit standrecht werd aanvankelijk alleen toegepast op militairen. Na 4 september 1944 werden ook burgers volgens het standrecht veroordeeld, met als doel verzetsbewegingen snel en hardhandig de kop in te drukken. Volgens het vonnis waren de drie Belgen uit Zelzate - Albert Colvenaer, Yvan Colvenaer en André Pierets - veroordeeld omdat ze piloten en onderduikers verborgen hadden gehouden en in het bezit waren van munitie en vlaggen van de geallieerden. Andries Dieleman uit Wissenkerke had volgens het vonnis op 5 september 1944 (Dolle Dinsdag) meegewerkt aan het ontwapenen en gevangen houden van vier Duitse soldaten. Wim Niesthoven werd veroordeeld voor een sabotagedaad, begaan in de avond van Dolle Dinsdag na spertijd. Samen met een kennis was hij het plaveisel gaan opbreken om vervolgens een gat te gaan graven als autoval. Het gat bevond zich op de kruising Poelendaeleweg/Koudekerkseweg in Middelburg; een belangrijke doorgaande route voor Duitse eenheden die vanuit Zeeuws–Vlaanderen kwamen en richting de Sloedam trokken. Johan van der Weij had samen met een vriend besloten om op 11 september 1944 naar de Sloedam te lopen en te kijken hoe de situatie daar was. Uit een op dat moment verlaten Duitse schuilplaats bij de Sloedam namen zij beiden een karabijn en 250 patronen mee. De vriend raakte gewond toen er werd geschoten. De chirurg die hem had geopereerd aan zijn buikwond kon hem op medische gronden uit handen van de Duitsers houden. Hierdoor ontkwam hij aan de uiteindelijke terechtstelling. De lichamen van de gefusilleerde verzetsmannen werden op 15 januari 1946 gevonden in een massagraf bovenop de duinen. Onthulling Het nieuwe kruis is onthuld in november 1979.