Zwolle, 'Indië-monument'

Het 'Indië-monument' in Zwolle is opgericht ter nagedachtenis aan vijftien medeburgers die als militair zijn omgekomen in het voormalige Nederlands-Indië of in Nieuw-Guinea. De namen van de vijftien slachtoffers luiden: H.J. van den Berg, M. Bruins R.H. Elemans, J. van Erven, H. ter Haar, E. Hillebrand, J. Lemstra, H.J. van der Linde, P. Melse, J.H.M. Poppe, F.H. Santing, L.M. Teeken, H.J.A. van der Vegt en D. Visser. Drie tijdperken worden in herinnering gebracht: 1941-1945: Tweede Wereldoorlog (de Japanse bezetting); 1945-1949: Bersiap-periode (de koloniale oorlog in Indonesië en de onafhankelijkheidsstrijd); 1949-1962: Nieuw-Guinea. Hendrik ter Haar werd geboren op 5 augustus 1926. In 1947 ging hij in dienst om te gaan vechten in voormalig Nederlands-Indië. Broer Gerrit was acht jaar toen Henk vertrok: 'Ik weet nog goed dat ik bij hem op schoot zat, vlak voor hij wegging. Later heb ik begrepen dat er overal in de stad reclamecampagnes waren. Daarin spiegelden ze de jongens voor hoe het overzee was. Het land werd mooi beschreven en er werd benadrukt hoe rechtvaardig het was om de bevolking te bevrijden van de tirannie van de guerrilla's. Daar zijn toen veel jongens voor gevallen. Ik weet nog dat Henk riep: "Daar ga ik ook heen, ik ga ze helpen bevrijden". Hij was misschien wat naïef, gemakkelijk te beïnvloeden.' Na een opleiding in Engeland zat Henk anderhalf jaar in het voormalige Nederlands-Indië. In december 1948 werd Henk, toen hij in de keuken aan het werk was, door een hakmes in zijn been getroffen. Het moest geamputeerd worden. Henk kreeg koudvuur en stierf op 31 december 1948. Vervolgens werd hij werd ter aarde besteld in het voormalige Nederlands-Indië. Broer Gerrit over de betekenis van het Indië-monument: 'Er was niets tastbaars, niets waar je naar toe kunt. Elk jaar op 4 mei sta ik met het Groot Mannenkoor Zwolle bij het oorlogsmonument te zingen. Ik denk dan aan mijn broer, maar toch klopte er iets niet. Dit nieuwe monument is terechter, het is voor hem, hier hoort hij bij. Eindelijk erkenning.' Leendert Marinus Teeken werd geboren op 14 november 1926. Hij was als dienstplichtig soldaat bij de mariniers. Terwijl hij in het voormalige Nederlands-Indië was, trouwde Leen 'met de handschoen'. Zus Corrie Sollie-Teeken herinnert zich de gebeurtenis als volgt: 'Een vriend van hem trad op als bruidegom. Mijn moeder had nog een leuke japon voor mijn schoonzus genaaid. Zij zou na de bruiloft ook naar Indië komen, maar Leen schreef toen al dat ze dat niet moest doen, omdat het veel te gevaarlijk was.' Eind juli 1949 ging de patrouille van luitenant Teeken onder zijn leiding op Oost-Java op onderzoek uit. Zowel Teeken als vier andere mariniers kwamen bij deze gevaarlijke tocht om het leven. Op 8 augustus 1949 berichtte het dagblad Trouw als volgt: 'Patrouille in hinderlaag, vijf doden. De stoffelijke overschotten van luitenant Teeken en vier mariniers zijn nabij Babad (...) aangetroffen. Zij werden donderdag op het ereveld te Surabaja begraven. Rust en orde zijn in de betrokken streek hersteld - aldus een officiële mededeling.' Zus Connie: 'Mijn ouders hebben er nooit meer over kunnen praten. Leen heeft postuum een lintje gekregen en er is over hem een boek verschenen, maar ze konden het niet opbrengen. Mijn moeder heeft alleen gezegd, pas toen ze al wat ouder was: 'Ik zou zo graag willen weten hoe Leen er nu uit zou hebben gezien.' Onthulling Het monument is onthuld op 15 augustus 2002.