Interview met Dhr Sanders Winterswijk, 15 februari 2005, Euregio Project

Interview met Dhr Henk Sanders Winterswijk, 15 februari 2005, Euregio Project op 2 DV-bandjes, in Euregio doos 6Bandje I (1)Beschrijving: 00:00 Over oorlogstijd in Mook, waar Henk Sanders bij bakkerij Poelen ging werken om na zijn militaire dienst gedemobiliseerd te worden en niet in de arbeidsdienst te hoeven. Hij werkte samen met Bakker Dinnessen. Op 17 september 1944 zag hij de landing van de Amerikaanse parachutisten, twee Duitse soldaten die dit zagen zeiden "Nou, jullie worden bevrijd hoor". Hij ontmoet de Amerikanen en gaat op hun verzoek met ze mee. De lokale bevolking hielp "Henk, hier zitten nog wat Duitsers in het hooi.". De Duitsers gaven zich over en werden gevangen gezet bij een Arbeidsdienst gebouw bij het spoor. 05:00 Beschrijving straatgevechten, veel SS'ers, die gevangen gezet werden in de Jongensschool. Dhr. Sanders zag hier ondervragingen. Dinsdagochtend nam het geweld toe, granaatvuur met veel gewonden en Duitse tegenaanvallen. Omsingeling dreigde en de Amerikanen trokken zich terug. Burgers bleven achter in het niemandsland. Er brandde een huis af. De Duitsers trokken woensdag Mook in maar trokken zich later op de dag weer terug. De burgers zoeken onderdak. Donderdag ochtend ontmoet Dhr. Sanders de Amerikanen weer. Mook werd ontruimd.10.00 Gedurende de komende drie weken bleef dhr. Sanders samenwerken met de Amerikaanse militairen. Zijn doel was om de Amerikanen te helpen, onder andere in Molenhoek, bij de begraafplaats en bij Berchmanianum op de Houtlaan te Nijmegen waar gewonden verpleegd werden. Later wordt hij door de Amerikanen voorgesteld aan de Welsh Guards te Malden waar hij als tolk fungeert, onder andere bij de Waalbrug te Nijmegen (oktober 1944). Daarna is hij naar Ysselsteyn getrokken. Hier was er veel weerstand van de Duitsers. Het Britse hoofdkwartier was gelegen in een boerderij. Op de dag van vertrek werd het hoofdkwartier beschoten met granaten, hierbij werden twee vrachtwagens met munitie vol geraakt. 15:00 Na een verblijf van drie weken in Ysselsteyn is dhr. Sanders vertrokken naar Tüddern in de Selfkant (D.), en ook Havert en Millen. Hier moest de eenheid van dhr. Sanders de Fleng (?) bewaken. Het front bleef lange tijd op één plaats. Dhr. Sanders bleef tot 16 december 1944 in Tüddern. Vervolgens is dhr. Sanders met zijn eenheid naar Bocholt (B.) getrokken. Daarna ging hij door naar Zétrud-Lumay en Hoegaarden (B.) waar hij verbleef tot kerstavond toen hij rond half elf 's avonds hals over kop moest vertrekken richting Namen (B.). Tweede Kerstdag trok men verder naar Marche-les-Dames waar men verbleef tot oudjaarsavond. Het ging vervolgens verder naar Wijgmaal bij Leuven (B.). voor de duur van twee weken. Via Vught (NL.) ging dhr. Sanders begin februari in de Snijderskazern in Nijmegen. 20:00 Tijdens zijn verblijf in deze kazerne bezocht hij op 8 februari 1945 familie in de regio. Bij terugkeer op de kazerne werd hij al gewaarschuwd voor het aanstaande offensief dat de volgende ochtend zou losbarsten met kanonvuur. Na een dag is dhr. Sanders met zijn regiment via Malden en Mook naar Gennep en Hassum en Hommersum (D.) getrokken. Met name bij Hommersum was veel Duits verzet. Dit werd gebroken door inzet van Typhoon vliegtuigen met raketten. Vervolgens ging de weg naar Siebengewald (Nl.), Goch (D.) en Bonnengaard (D. ?) tot aan de Rijn. Hier trof men rond 15 februari 1945 veel weerstand SS-ers. 25:00 Vervolging ging Sanders' groep terug naar Heumen en vervolgens half maart 1945 naar Rees (D.). Van daaruit ging het verder naar Dinxperlo (NL.), Heurne en Aalten. Dinxperlo werd door de geallieerden onder vuur genomen waarbij helaas het Nederlandse deel van Dinxperlo werd geraakt in plaats van het Duitse deel. Van Baarlo (OV.) ging het vervolgens verder via Zieuwent naar Beltrum (Goede Vrijdag). Hier trof hij 's avonds een andere tolk, Simon de Feber.30:00 Via Haarlo trok men verder naar Enschede (Eerste Paasdag). Bij het binnentrekken van de stad had dhr. Sanders op de wagen geschreven "niets vragen!", om onnodig oponthoud te voorkomen. Men zou die dag nog het vliegveld innemen. Dat kostte acht tanks. Vervolgens ging het naar Oldenzaal en vervolgens naar Denekamp waar de brug opgeblazen was. Na de middag bereikte men Nordhorn (D.). Dhr. Sanders kreeg bijscholing om de militaire termen te leren.35:00 Via Löningen (D.) en Cloppenburg (D.) ging het weer verder naar Ostertimke en Westertimke (D.). Bij Ostertimke dreigde de eenheid van dhr. Sanders ingesloten te worden door de Duitsers. Om niet als tolk herkend te worden had hij zijn insignes met een Nederlandse Leeuw en het opschrift "Interpreter" van de mouw verwijderd. Op het werk als tolk stond immers de doodstraf. Gelukkig werd men op tijd ontzet. De Duitse bevolking vertelde de geallieerden waar men nog Duitse soldaten kon vinden die zich verstopt hadden, om niet krijgsgevangen te worden. De route ging verder onder Bremen door naar de rivier de Aller die werd overgestoken richting Scheeßel (D.) naar Stade (D.) op welk moment de wapenstilstand werd gesloten op 8 mei 1945. Dat werd goed gevierd met gin en whisky.40:00 Op 9 mei werd Coxhaven bezet. hier passeerde men hierbij een gewapende Duitse trein met Duitse militairen die zich inmiddels hadden overgegeven, een vreemd gezicht. In Cuxhaven werden door een delegatie van Duitse militairen die zich hadden overgeven onder de burger bevolking pamfletten verspreid met de mededeling dat er een avondklok werd ingesteld. In Coxhaven waren ook velen Nederlanders die of dwangarbeider waren of collaboreerden met de Duitsers. Ook voor hen gold de avondklok.45:00 Coxhaven was een belangrijk verzamelpunt van krijgsgevangen. De route voerde verder naar Helgoland waar een onderzeeboothaven was gelegen met tien duikboten die als oorlogsbuit werden meegenomen naar Engeland. Dat gebeurde ook in Wipperfürth (D.) waar een machinefabriek werd ontmanteld en afgevoerd naar Engeland. Op Helgoland was ook een concentratiekamp van Russen. Twee kampcommandanten een dokter van dat kamp werden gearresteerd en aan de militaire politie/rechtbank overgedragen. De geallieerde werken nauw samen met de lokale Duitse gezag om de maatschappelijke orde te herstellen en economie weer draaiende te krijgen. Dhr. Sanders verbleef drie weken op Helgoland. Daarna trok hij naar Seedorf (D.)50:00 In Seedorf was een kamp waar Russen en Polen waren geïnterneerd (krijgsgevangenen?). Er vonden (door deze krijgsgevangen ?) verkrachtingen en plunderingen plaats en er werden fietsen gestolen. Deze krijgsgevangenen werden samen met Russische vrouwen die in de regio als dwangarbeider hadden gewerkt over gebracht naar de Russische zone. Er vonden ook verkrachtingen plaats door leden van Sanders' legeronderdeel. Verkrachters werden geïdentificeerd middels "identification parades". Een Engelse militair werd voor verkrachting veroordeeld tot vijf jaar dwangarbeid. Nadat het contract van dhr. Sanders was afgelopen in november 1945 tekende hij voor 6 maanden bij, tot april 1946. Na de periode in Seedorf trok Sanders' legeronderdeel naar Hipperfield ( spelling ?) in de regio Keulen, waar men 10 maanden verbleef tot begin februari 1946. Daarna ging het verder naar Hamburg (Lettow-Vorbeck kazerne). Iedere ochtend werden de Welsch Guards in uniform met wapen en groupe op orde en netheid geïnspecteerd vooraf aan het ontbijt, een straf die Koningin Victoria heb had opgelegd voor de duur van 100 jaar. Dhr. Sanders had in de regio Hipperfeld (spelling?) een rol in de registratie van Duitse huisbewoners en hun vee.einde na circa 60:00 minutenBandje II (2)Beschrijving0:00 Dhr. Sanders had een contract getekend voor de duur van de oorlog plus zes maanden na de wapenstilstand (burgerpesoneel). Sanders' bataljon van ongeveer 820 personen was vanaf begin februari gelegerd in de Lettow-Vorbeck kazerne in de wijk Wandsbeck van Hamburg. Sanders was bij de overgang van Hippefeld (spelling?) overgeplaatst van de Welsh Guards naar de Scots Guards. De Welsh Guards waren teruggegaan naar Engeland. Op 26 april werd dhr. Sanders gedemobiliseerd. Hij werd op de trein gezet op station Hamburg-Altona waar de reis ging naar een doorgangskamp voor Engelsen van waaruit het via Utrecht verderging naar Nijmegen waar Sanders' familie woonde. Daags er na werd dhr. Sanders gedemobiliseerd in Eindhoven. Van hieruit de Tot slot vertelt dhr. Sanders over het genot van verse groenten (wortels), een warme douche of bad en warme thee met suiker en melk uit blik Bandje II (2) eindigt na 7:05 minuten