Ga direct naar: Hoofdnavigatie
Ga direct naar: Inhoud
Alpenrose

Alpenrose

Lager Alpenrose in Peres was een Arbeitserziehungslager waar onder meer Merwedegijzelaars geïnterneerd waren. Het was gelegen in de bossen van een landgoed. Vanuit dit kamp werden de dwangarbeiders onder andere tewerkgesteld bij de Böhlener Werke van de A.S.W. Het kamp werd op 18 april 1945 door de Amerikanen bevrijd.

Filter op
Geen filters gevonden
Geen filters gevonden
Geen filters gevonden
Geen filters gevonden
Getuigen Verhalen, Kamp Amersfoort, interview 017
Audio

Geïnterviewde (1925) zijn vader had medicijnen gestudeerd en werd huisarts in Beverwijk, Velsen-Noord. Geïnterviewde zat aan het begin van de oorlog op school. De rector werd in september 1940 gevangen genomen en ging als gijzelaar naar Buchenwald. Geïnterviewde deed examen, maar omdat hij geen loyaliteitsverklaring had ondertekend, mocht hij geen medicijnen studeren. Daarom ging hij bij de Hoogovens werken als laborant. Op 16 april 1944 was de razzia van Beverwijk, geïnterviewde was thuis. Zijn Ausweis werd verscheurd en samen met de andere gevangenen werd hij verzameld in een bioscoop. Zestig mensen werden vrijgelaten omdat ze werknemers waren van de Hoogovens, de overigen daarna als gijzelaar overgebracht naar Kamp Amersfoort. In totaal waren dit 486 mannen. In Kamp Amersfoort werd men in een barak opgesloten, er volgde een appèl in de barak. In deze barak zaten ook mannen uit Bedum. Na een week werd men toch aan het werk gezet omdat een van de aanslagplegers was gedood. Ze moesten stro vlechten voor U-boten. Geïnterviewde ervoer het als “bevrijdend” om buiten te werken en niet meer opgesloten te zitten. De Hoogovens liet voedsel en handdoeken bezorgen. Men kreeg geen driehoek op, alleen een nummer. Het was merkbaar dat na de invasie in Normandië de bewakers anders waren, ze waren bang. Geïnterviewde zag dat de Joden die er waren, aan de schietbaan werkten. Geïnterviewde vertelt veel over het leven en werken in Kamp Amersfoort, over de appèls, Rode Kruispakketten, het goede werk van mevrouw Loes van Overeem en over het beroerde eten. Geïnterviewde was geïnteresseerd in medische zaken en was daarom regelmatig in de ziekenbarak. Er waren genoeg medicamenten vanuit diverse ziekenhuizen, daar zorgde mevrouw Van Overeem voor. Op 7 juli 1944 werd de hele groep op transport gezet naar Duitsland. Vooraf was het thuisfront verzocht om een koffer met spullen. Geïnterviewde kon zijn koffer niet dragen naar het station, die was veel te zwaar. Onderweg werd zijn koffer te dragen gegeven aan een medegevangene die zijn eigen koffer had weggegooid. Voor het transport weg ging, was er consternatie. In Duitsland werd hij tewerkgesteld in Lippendorf (de Kippe) en in kamp Alpenrose in Peres. Hij vertelt over de Duitse bewaker Heinz, die toch aan hun kant stond en ze zo min mogelijk liet marcheren, pas vlakbij het kamp moesten ze al zingend marcheren. Ze zongen dan o.a. "'t Is plicht dat ied're jongen". Bij de bevrijding door de Amerikanen was hij ziek. Hij had TBC, en is o.a. opgenomen in ziekenhuis in Leipzig. Na de oorlog heeft hij in de DDR de plaatsen weer opgezocht samen met zijn vrouw.

Vervaardiger
Pluijm, E. van der (Stichting Nationaal Monument Kamp Amersfoort)
Datum
1925
Kamp Amersfoort
Alpenrose
Oral history
Woerden, 'Monument voor Woerdense Oorlogsslachtoffers'

Het 'Monument voor Woerdense Oorlogsslachtoffers' in Woerden (gemeente Woerden) is opgericht ter nagedachtenis aan de medeburgers van de gemeente die tijdens en na de Tweede Wereldoorlog door oorlogshandelingen zijn om het leven zijn gekomen. De de slachtoffers die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gevallen luiden: Wilhelmus Theodorus Besemer 07-09-1923 - 05-01-1945 Tewerk gesteld in Duitsland en overleden in gevangenschap in Magdeburg. Arie Burggraaf 05-08-1879 - 18-04-1945 Getroffen door verdwaalde kogels tijdens een aanval van Engelse vliegtuigen op een Duitse militaire vrachtauto nabij Woerden. Faas van Elk 27-08-1912 - 11-05-1940 Dienstplichtig militair (infanterie), gesneuveld in een vuurgevecht met de Duitsers op de aanval bij vliegveld Valkenburg. Postuum onderscheiden met het oorlogsherinneringskruis voor bijzondere krijgsverrichtingen in Nederland mei 1940. Jan van Elk 26-11-1906 - 27-02-1945 Verzetstrijder en lid van de verzetsgroep Oranje Vrijbuiters. Gearresteerd voor hulp aan Joodse onderduikers. Afgevoerd naar Dachau en daar tengevolge van vlektyfus overleden. Postuum onderscheiden met de Legion of Honor Award of The Chapel of Four Chaplains Gerrit Jan Feijt 29-05-1907 - 06-03-1945 Gearresteerd voor sabotage en op transport gesteld naar concentratiekamp Bergen-Belsen en aldaar overleden. Wilhelmina Griffioen-van Arkel 11-09-1900 - 11-09-1944 Op haar verjaardag overleden ten gevolge van een beschieting op de trein tussen Woerden en Gouda. Melis Heijveld 25-11-1891 - 24-12-1942 Dodelijk getroffen tijdens rangeer werkzaamheden bij een aanval door Engelse vliegtuigen op een locomotief bij station Woerden. Leendert Gerrit Immerzeel 28-05-1922 - 13-04-1945 Als lid van een plaatselijke verzetsgroep gesneuveld in een vuurgevecht met de Duitsers bij de verdediging van een brug bij Olst. Cornelis Koene 04-08-1916 - 07-07-1943 Vrijwillig in dienst gegaan bij de KNIL en uitgezonden naar Nederlands-Indie. In Japans gevangenschap overleden te Nantjoeng. Jan Willem Koene 27-03-1924 - 15-03-1942 Vrijwillig in dienst gegaan bij de KNIL en uitgezonden naar Nederlands-Indie. In Japans gevangenschap overleden te Batavia. Cornelis Koning 05-11-1920 - 22-10-1943 Tewerk gesteld in Duitsland en overleden bij een bombardement in Kassel. Lambertus Kroon 07-07-1908 - 14-05-1944 Gearresteerd op verdenking van diefstal van duitse goederen en gevangen gezet in de gevangenis van Siegburg en aldaar overleden. Bertje Loch 29-10-1929 - 14-04-1941 Dodelijk getroffen bij een aanval door vliegtuigen op het spoor nabij station Haarlem. Dirk Maas 19-08-1919 - 05-01-1945 Als voormalig marinier tewerk gesteld in Duitsland en overleden bij een bombardement in Cochem. Cornelis Jan Petrus Oskam 13-02-1923 - 05-04-1945 Tewerk gesteld in Duitsland en overleden in gevangenschap in kamp Alpenrose nabij Leipzig. Jan Hendrik Pels 18-12-1914 - 10-05-1940 Als dienstplichtig militair gestationeerd nabij Cuijk en daar op de eerste oorlogsdag gesneuveld in de strijd tegen de Duitsers. Pieter Catharinus Pels 24-01-1923 - 07-04-1945 Tewerk gesteld in Polen en Duitsland en overleden bij een bombardement op een wapenfabriek in Gustrow. Eduard Leonard van Reenen 03-02-1911 - 28-11-1944 Als journalist actief in verzetswerk en door de SD in een hinderlaag nabij Gouda doodgeschoten. Johannes Hendrikus Scholten 25-02-1912 10-05-1940 Dienstplichtig militair (infanterie), gesneuveld in een vuurgevecht met de Duitsers op een aanval nabij vliegveld Valkenburg. Jacob van Staveren 13-05-1911 - 20-04-1945 Tewerk gesteld in Duitsland en overleden bij een bombardement in Brandenburg. Hermannus Arnoldus Antonius Struik 07-04-1921 - 13-02-1945 Voormalig commandant van de Binnenlandse Strijdkrachten te Benschop en tijdens een razzia in Benschop tijdens een vuurgevecht met de Duitsers gedood. Hendrik Vennik 24-09-1893 - 05-04-1945 Verzetsstrijder, door verraad gearresteerd en ondergebracht in kamp Neuengamme. Tijdens het overbrengen naar kamp Ravensbruck overleden. Gerrit Vergeer 25-11-1893 - 21-01-1945 Drukker van illegale bladen, gearresteerd door de Duitsers, tewerk gesteld in Siegburg en aldaar overleden. Jan Vergeer 19-06-1891 - 14-011945 Drukker van illegale bladen, gearresteerd door de Duitsers, tewerk gesteld in Siegburg en aldaar overleden. Johannes Willem Vermaak 13-05-1902 - 12-01-1943 Vrijwillig in dienst gegaan bij de KNIL en uitgezonden naar Nederlands-Indie, gevangen genomen en in gevangenschap overleden in kamp Thanbuzayat (Birma). Matthijs Vermaak 30-09-1897 - 03-101943 Vrijwillig in dienst gegaan bij de KNIL en uitgezonden naar Nederlands-Indie, als krijgsgevangene gewerkt aan de Birmaspoorweg, in gevangenschap overleden in kamp Thanbuzayat. Rachel Elisabeth van Vliet 25-01-1931 - 28-031945 Dodelijk getroffen bij een aanval door Engelse vliegtuigen op een militaire trein bij station Woerden. Cornelis De Vries 12-06-1923 - 18-04-1945 Tewerk gesteld in Duitsland en overleden bij een bombardement in Hamburg. Jannigje van der Vlist - van Maanen 10-03-1874 - 05-01-1945 Omgekomen bij een bombardement door Engelse bommenwerpers op het spoor bij Breeveld nabij Woerden. Jacomijntje Petronella van der Wind-Montijn 08-11-1873 - 30-03-1945 Omgekomen bij een bombardement door Engelse bommenwerpers op huizen aan de Utrechtsestraatweg te Woerden.   De namen van de slachtoffers die na de Tweede Wereldoorlog zijn gevallen luiden: Cornelis (Cor) van Duuren, Maarten Griffioen, Herman Lammers, Jan Makkink, Frederik de Wit, Jan Willem van Winsen. Cornelis (Cor) van Duuren (21-8-1928 — 23-1-1949). Hij was dienstplichtig militair bij het Korps Mariniers en uitgezonden naar Nederlands-Indie. Hij is nabij Soerabaja omgekomen. Maarten Griffioen (16-11-1921— 8-7-1945). Hij is als sergeant-vlieger-navigator met 10 anderen neergestort op zee nabij Colombo, kort na vertrek van de Liberator bommenwerper op weg naar een Japans oorlogsdoel. Hij was in dienst van de Koninklijke Nederlandse Marine, onderdeel Marine Luchtvaart Dienst. Herman Lammers (8-4-1916 — 15-3-1949). Hij diende als luitenant tijdens de koloniale oorlog in Indonesië in Medan, waar hij verongelukt is. Jan Makkink (3-11-1924 — 29-7-1945). Hij werd in de Tweede Wereldoorlog te werk gesteld in Duitsland. Bevrijd door het Russische leger, werd hij ernstig verzwakt opgenomen in het ziekenhuis in Haldensleben, waar hij aan de gevolgen van de ontberingen is overleden. Frederik De Wit (24-1-1925 — 1-3-1947). Hij is als dienstplichtig militair uitgezonden naar Nederlands-Indie, waar hij aan de gevolgen van malaria en tyfus is overleden. Jan Willem van Winsen (5-12-1926 — 2-3-1949). Hij is als dienstplichtig militair uitgezonden naar Nederlands-Indië, waar hij bij gevechten op Oost-Java tijdens een vuurgevecht sneuvelde. Oprichting Het monument is opgericht op initiatief van de Stichting Eerbetoon Omgekomen Oorlogsslachtoffers Woerden. Onthulling Het monument met de eerste plaquette met namen is onthuld op 4 mei 2005, door vice-minister-president Andre Rouvoet. Voorafgaand aan de onthulling van het aangepaste monument hebben loco-burgemeester B.A. van der Woude-Ekker (voorzitter van de Stichting Eerbetoon Omgekomen Oorlogsslachtoffers Woerden) en prof dr W.C. Ultee (hoogleraar Radboud Universiteit Nijmegen) het woord gevoerd. Het aangepaste monument werd vervolgens onthuld door professor Ultee en de heer J. Telussa. Een aantal nabestaanden en instanties heeft kransen gelegd. Harmonie De Vriendschap zorgde voor de muzikale omlijsting. Na de onthulling is door de stichting het boekje "Opdat wij niet vergeten” uitgedeeld. Dit boekje bevat een korte beschrijving van de oorlogsslachtoffers in de gemeente Woerden.

Vervaardiger
Ineke Smienk
Organisatie
Nationaal Comité 4 en 5 mei
Oranje Vrijbuiters
Neuengamme
Dachau
Monument
Dienststellen und Einheiten des Sanitätswesens der Waffen-SS
Archief

Die ärztliche Behandlung und Betreuung kranker und verwundeter Angehöriger der Waffen-SS erfolgte seit 1936 in „SS-eigenen Lazarett-Abteilungen der kasernierten SS". Bei den SS-Lazaretten unterschied man analog zur Wehrmacht zwischen Feldlazaretten bei den Brigaden, Divisionen und Korps der Waffen-SS, die als Bestandteil der Verbände galten, Ortslazaretten, die durch die Sanitäts-Abteilungen der Truppe bei Stationierung außerhalb des Heimatgebietes vorübergehend errichtet wurden, Kriegslazaretten als ortsfeste Einrichtungen außerhalb des Heimatgebietes, Reservelazaretten im Heimatgebiet bzw. Lazarett-Abteilungen für die Behandlung spezieller Verwundungen und Krankheiten, Standortlazaretten an SS-Standorten, Krankenstuben (Revieren) bei den Einheiten in den Standorten sowie Genesungsheimen als Kur- und Erholungsstätten zur Nachbehandlung. Bei der Einlieferung in all diese Einrichtungen wurde keine Unterscheidung zwischen SS- und Waffen-SS-Angehörigen gemacht. Seit 1938 waren von verschiedenen SS-Hauptämtern SS-Erholungsheime eingerichtet und unterhalten worden, diese dienten Angehörigen von Allgemeiner SS, Verfügungstruppe und Totenkopfverbänden und deren Familien als Erholungsstätten. Im Frühjahr/Sommer 1940 wurden dann sechs von diesen der Waffen-SS als „Genesungsheime" zur Verfügung gestellt, darunter die Heime Karlsbad, Gießhübl (Sudetenland) und Bayrischzell. Letzteres in der Nähe von München gelegene Heim, dessen Überlieferung die größte Aktenportion im Bestand RS 9 ausmacht, war bei Kriegsausbruch von der „Gesellschaft zur Förderung und Pflege deutscher Kulturdenkmäler e.V." dem SS-Sanitätsamt als SS-Berghaus (100 Betten) zur Verfügung gestellt worden und wurde durch Unterstellung unter den Korpsarzt der bewaffneten-SS mit Wirkung vom 16. November 1939 zum ersten Kur- und Erholungsheim der Waffen-SS. Im Frühjahr 1940 wurde es dann SS-Genesungsheim und widmete sich der Behandlung von Folgezuständen nach Verwundungen. Ab Oktober 1942 wurde die Einrichtung, die ebenfalls das gepachtete Haus „Alpenrose" und weitere Liegenschaften in Bayrischzell umfasste, wie die übrigen Kur- und Genesungsheime, zur Vereinheitlichung der in Bezug auf ihren Zweck zum Teil verwirrenden Bezeichnungen zu SS-Lazaretten oder (so auch im Falle Bayrischzells) zu SS-Lazarett-Abteilungen. SS-Lazarette und -Lazarett-Abteilungen, die ärztlich geleitet und betreut wurden, unterstanden dem SS-Sanitätsamt, solche, die nicht ärztlicher Leitung unterstanden und nur von Vertragsärzten versorgt wurden, unterstanden als Fürsorge- und Versorgungseinrichtungen dem Rasse- und Siedlungs-Hauptamt der SS (RuSHA-SS). Ebenfalls im Jahr 1942 wurde, um die Heime zusammenzufassen und eine juristische Person als Vermögensträger zu schaffen, der Verein „Erholungsheime für naturgemäße Heil- und Lebensweise e.V." gegründet und dem Amt W VII/SS- RuSHA-SS unterstellt. In diesen wurden die Einrichtungen eingebracht und nun von ihm betrieben und bewirtschaftet. Im Sommer 1944 wurde dann die Handelsgesellschaft „Erholungsheime für naturgemäße Heil- und Lebensweise GmbH" gegründet und wiederum die bestehenden Heime hierin eingebracht. Die Gesellschaft sollte in ein Organverhältnis zur Deutschen Wirtschaftsbetriebe GmbH (DWB) treten, um die wirtschaftlichen Verluste der SS-Erholungsheime durch den Gewinn der übrigen Gesellschaften ausgleichen zu können. Im Oktober 1944 gab es insgesamt 35 Heime mit ca. 1500 Betten. Verschiedene Quellen sprechen im Zusammenhang mit Bayrischzell auch vom „SS-Berghaus Sudelfeld" - diese Bezeichnung taucht auch im amtlichen Schriftgut auf -, wo sich auch ein Außenlager des KZ Dachau befunden haben soll, welches Arbeitskräfte u.a. für die Versorgung des Hotels Alpenrose zur Verfügung gestellt haben soll. Des Weiteren befindet sich im Bestand Schriftgut der SS-Korps-Sanitäts-Abteilung 101 bzw. dem Feldlazarett 501. Als im Juli 1943 das Generalkommando des 1. SS-Panzer-Korps „Leibstandarte" aufgestellt wurde, wurde ebenso die Aufstellung entsprechender Sanitätsdienste befohlen. Mit Wirkung vom 4. Dezember 1943 wurden dann die Sanitätsdienste des Generalkommandos in SS-Korps-Sanitäts-Abteilung 101 umbenannt. Am 15. Februar 1944 wurde diese dann nach ihrer Verlegung von Italien nach Aschel/Belgien durch das Führungshauptamt der SS (SS-FHA) umgegliedert und in SS-Feldlazarett 501 umbenannt. Am 24. 5. wurde die Einheit der 12. SS-Panzer-Division „Hitlerjugend" zugeteilt, mit Wirkung vom 25. Juni 1944 schied sie aus dem Korpsverband aus und wurde Sondertruppe Reichsführer-SS, blieb aber weiterhin dem Generalkommando 1. SS-Panzerkorps zugeteilt. Im Juli 1944 war sie 16 Führer, 35 Unterführer, 145 Mannschaften und zusätzlich 26 DRK-Schwestern, 24 ukrainische Helferinnen und 12 russische Hilfswillige stark. Ebenfalls befindet sich im Bestand RS 9 Schriftgut zur SS-Sanitäts-Abteilung 12, welche am 5. September 1943 in Turnhout/Belgien aufgestellt wurde und der 12. SS-Panzer-Division „Hitlerjugend" unterstellt war, sowie von der Sanitäts-Abteilung „Das Reich", aus der im Oktober 1943 die SS-Sanitäts-Abteilung 2 hervorgegangen war. Auch findet sich Schriftgut der Zahnstation der SS-Lazarett-Abteilung Würzburg, die für die zahnärztliche Versorgung zuständig war, im Bestand.

Organisatie
Bundesarchiv, Freiburg (Abteilung Militärarchiv)
Rasse und Siedlungshauptamt
Dachau
SS
Ontvang onze nieuwsbrief
Tweewekelijks geven we je een overzicht van de meest interessante en relevante onderwerpen, artikelen en bronnen van dit moment.
Ministerie van volksgezondheid, welzijn en sportVFonds
Contact

Herengracht 380
1016 CJ
Amsterdam

020 52 33 87 0info@oorlogsbronnen.nlPers en media
Deze website is bekroond met:Deze website is bekroond met 3 DIA awardsDeze website is bekroond met 4 Lovie awards