Pieter Leendert (Piet) van Zijl

ZIJL van (Pieter Leendert, roepnaam Piet), geboren te Rotterdam op 25 maart 1904, als nummer zes van de negen kinderen in het gezin. Hij trouwt in 1929 en woont in 1944 met zijn vrouw in de Rotterdamse wijk Oud-Charlois, op het adres Jaersveltstraat 64b. Bij de razzia van 10 november 1944 wordt Piet opgepakt, hij is dan 40 jaar en boekhouder. Hoewel hij eraan denkt om weg te kruipen, acht hij de risico’s te groot voor zijn huisgenoten, die hem aanraden om te proberen met zijn papieren vrijstelling te krijgen. Maar eerst moet hij naar de in aanbouw zijnde remise van de R.E.T. aan de Sluisjesdijk, dat dienstdoet als verzamelplaats voor opgepakte mannen. Daar is Piet een van de vele mannen voor wie de papieren niet helpen. “Closetpapier is meer waard” (dan zijn Ausweis), schrijft hij in zijn “relaas”. Hij sluit zich aan bij vier bekenden en aan het begin van de avond gaan zij met een grote groep mannen op pad. Via onder andere de Wolphaertsbocht en de Oranjeboomstraat moeten zij in de stromende regen en harde wind lopend naar de Nassaukade. Daar komt Piet terecht in een overvol en met kolenstof bezaaid ruim van een rijnaak. Piet vindt de hele situatie een “Gods onterend schandaal en een nachtmerrie”. Via Amsterdam en het IJsselmeer komen Piet en zijn lotgenoten aan in Kampen en vandaaruit moeten zij lopend naar Kamp Wezep. Daar zijn al andere lotgenoten. De ook tot de lotgenoten behorende politie- en brandweermannen worden door de Duitse kampleiding ingeschakeld voor de interne organisatie, zoals de verdeling van het eten. Aan de aanwijzing van een kamerleider gaat een felle discussie vooraf; een van de kandidaten is een NSB’er. Op 16 en 17 november 1944 houden Piet en vier anderen zich bezig met het bedenken en uitwerken van een vluchtplan. In de vroege nacht van 18 november 1944 nemen de vijf mannen de benen. Een van hen weet waar kort ervoor het hek is doorgeknipt en via die opening verlaten zij het kamp. In het stikdonker kunnen zij zich niet oriënteren en daarom wachten zij tot het licht wordt om hun vlucht voort te zetten. Via een drietal opvangplekken in de omgeving, lopen zij een dag later naar Apeldoorn. Weer een dag later gaan zij naar Voorthuizen, waar zij worden opgevangen en horen dat op Radio Oranje in eerste instantie laatdunkend is gesproken over de razziaslachtoffers van 10 en 11 november 1944. Wanneer Piet en een buurman uit Charlois in de buurt van Scherpenzeel zijn, kunnen ze meerijden met een paardenwagen met zeildoekoverkapping. Na een tocht door geïnundeerd gebied en een overnachting in Montfoort (in een stal met veel ratten), gaat de reis verder via Moordrecht en Nieuwerkerk aan den IJssel naar Rotterdam-Kralingen. Piet en zijn buurman stappen af op de Oudendijk en gaan vanaf het Oostplein met de tram verder. Na een overstap bij station D.P. komen ze nog bij daglicht thuis aan. Maar het is niet de bevrijding waarop Piet heeft gehoopt. Bang voor verraad door jaloerse en opstandige buurvrouwen, besluit hij nog enige tijd onder te duiken. Op 20 maart 1973 overlijdt Piet in Monster, 68 jaar oud.

Bron: Stadsarchief Rotterdam