Victor Johannes Maria Swane

Ook bekend als: Vic

Vic wordt geboren op 14 april 1920 in ’s-Hertogenbosch als een van de zeven kinderen van de Vughtse advocaat en Tweede Kamerlid Isidorius Swane en Maria Jurgens. Het gezin woont sinds 1921 in Vught in goede welstand op landgoed Reeburg; Vics vader is zoon van een rijke linnenfabrikant en zijn moeder is een telg van de Osse fabrikantenfamilie Jurgens die een fortuin hebben vergaard als multinationale boter- en margarineproducenten. Vic studeert in Leiden en sluit zich tijdens de Duitse bezetting aan bij het verzet. Ook zijn broers Albert en Rudi nemen deel aan de strijd tegen de vijand; Albert als hulpverlener aan joden en gevangenen in kamp Vught en Rudi als piloot in Oost-Azië in de strijd tegen de Japanners. Vic wordt hoofd van een pilotenhulporganisatie. Deze helpt neergestorte geallieerde piloten vanuit Nederland op weg naar neutraal Spanje, via Brussel en Parijs, om uiteindelijk terug te keren naar Engeland. In zijn netwerk zit ook de dubbelspion Chris Lindemans (alias ‘King Kong’) en Gilou Letuppe, de Franse vrouw van Chris. Op 24 februari 1944 wordt Vic in hotel Montholon in Parijs door de Gestapo gearresteerd en vastgezet. Vervolgens wordt hij in de gevangenis van Fresnes hardhandig verhoord en gemarteld. Vanwege het oprukken van de geallieerde strijdmacht richting Parijs wordt Vic in augustus overgebracht naar Fort de Romainville, dat door de Duitsers wordt gebruikt als doorgangskamp. Op 15 augustus wordt Vic gedeporteerd naar concentratiekamp Buchenwald, waar hij vijf dagen later per trein aankomt. Vier dagen na aankomst, op 24 augustus, is Vic getuige van het geallieerde bombardement op Buchenwald en de naastgelegen wapenfabriek Gustloff-Werke, waarbij bijna 300 gevangenen om het leven komen en 2000 gewonden vallen. Op 1 september wordt Vic op transport gezet naar het buitenkamp Dora bij Nordhausen, vanaf eind oktober het zelfstandige concentratiekamp Mittelbau-Dora. Vanuit Dora wordt Vic op 8 september doorgezonden naar het buitenkamp Ellrich-Juliushütte, tien kilometer verderop. In de kampen wordt Vic als dwangarbeider aan het werk gezet bij het uitgraven van tunnels voor de onderaards verhuisde wapenfabrieken en bij de productie van wapens en munitie in diezelfde installaties. Voor Vic en zijn medegevangenen betekent het lange dagen van extreem zwaar werk onder de grond, terwijl huisvesting en voeding ernstig tekortschieten. In hun verzwakte toestand lopen de gevangenen het grote risico ernstige ongelukken te maken. Ondertussen staan ze bloot aan voortdurende mishandelingen door de bewakers die gewelddadig optreden als het werk niet hard genoeg opschiet, of bij verdenking van sabotage. Even zo vaak zijn de dwangarbeiders slachtoffer van willekeur en sadisme. Ook voor Vic worden de ontberingen uiteindelijk te veel. Als gevolg van de slechte leefomstandigheden loopt hij een dubbele longontsteking op, die hem door het ontbreken van adequate zorg fataal wordt. Hij overlijdt op 8 oktober 1944 in Ellrich op 24-jarige leeftijd. Zijn lichaam wordt vier dagen later in het crematorium van Dora verbrand. Voor zijn hulp aan geallieerde piloten is Vic postuum onderscheiden met de Medal of Freedom.

Bron: Brabantse Gesneuvelden