Aitze Hoks

Hoks behoorde tot de landelijke Organisatie voor hulp aan Onderduikers (LO) Ooststellingwerf. Ook was hij belast met het veilig stellen van, door geallieerden gedropte, wapens. In verband met zijn illegale activiteiten was hij ondergedoken. Op 10 februari 1945 kwam Aitze even thuis in verband met ziekte. Dit was de Landwacht door de verrader Lammert van der Velde ter ore gekomen. Leden van de beruchte Norger Bloedgroep, een groep landwachters en medewerkers van de Sicherheitsdienst (SD), omsingelden het huis van de familie Hoks. Aitze heeft nog geprobeerd via een raam aan de westzijde van het huis over een plat dak te ontvluchten. Hij werd evenwel opgemerkt en moest met de armen op de openstaande ramen blijven staan, terwijl hij door de landwachter Lammert van der Velde op de begane grond onder schot werd gehouden. Daarna werd hij meteen gearresteerd. Aitzes vader heeft nog aangeboden de plaats van zijn zieke zoon in te nemen, waarop niet werd ingegaan. Op zijn fiets werd hij afgevoerd naar Norg en enkele dagen later vervoerd naar cel 13 in het huis van bewaring te Assen. In de avond van 7 maart 1945 werd Hoks door de Duitse gevangenisdirecteur medegedeeld dat hij zich moest gereed maken voor transport naar Duitsland. Hij werd echter overgebracht naar Apeldoorn en daar met 116 lotgenoten gefusilleerd. In het najaar van 1945 vond een tuinman bij het huis van bewaring in Assen een trouwring met de inscriptie 'Grietje 4-8-1936'. Onderzoek van de Politieke Opsporingsdienst (POD) leerde dat deze ring afkomstig was van Hoks. Op 21 september 1945 bezorgde een medewerker van de Politieke Opsporingsdienst, de heer H. Amsing, deze ring terug bij de weduwe. Vermoedelijk heeft Hoks met het weggooien van de ring een spoor willen achterlaten. Op basis van een in zijn kleding aangetroffen op zijn naam staande visakte, een portemonnee en knipsels van zijn kledingstukken is op 15 mei 1945 zijn identiteit vastgesteld door zijn moeder. Hoks ligt begraven in Haulerwijk, op zijn graf staat een toorts van de Vereniging Friesland 1940-1945. Zijn naam staat ook vermeld op het gedenkteken bij de fusilladeplaats en op een monument voor oorlogsslachtoffers op het nieuwe gedeelte van de algemene begraafplaats te Haulerwijk.

Bron: Een Laatste Saluut