Iman Jacob van den Bosch

Ook bekend als: Iman, Pa van den Berg, Iman van den Bosch

Iman Jacob wordt geboren op 31 mei 1891 in Groningen als zoon van viceadmiraal Isaac van den Bosch. Hij woont in Eindhoven, waar hij werkt als directeur bij de buitenlandse expeditie-dienst van Philips. Eerder heeft hij in de marine gediend. Eind 1940 richt hij in Eindhoven de verzetsgroep Tromp op, met het bijbehorende Tromp Fonds. Dit fonds biedt financiële steun aan de gezinnen van Nederlandse zeevarenden die na het begin van de oorlog in dienst van de geallieerden waren gekomen. Op last van de Duitse bezetter worden deze transacties in april 1941 stopgezet. Hierna ontstaan verschillende initiatieven van verzetslieden en –groepen om alsnog financiële steun te bieden aan zeemansgezinnen. Samen met bankier en oud-koopvaardijofficier Walraven van Hall richt Iman Jacob begin 1942 het Nationaal Steun Fonds (NSF) op, waarin al deze verschillende initiatieven worden verenigd. De doelgroep wordt dan ook verbreed; ook ondergedoken joden en gezinnen van ondergedoken beroepsofficieren komen in aanmerking voor financiële steun. Later ontvangen ook de gezinnen van onderduikers van de Arbeitseinsatz steun van het NSF. Na 17 september 1944 vormt de spoorwegstaking van dertigduizend personeelsleden een extra belasting voor het NSF. De voortzetting van de staking is een grote verdienste geweest van het fonds. Van de tweeduizend medewerkers van het NSF worden er 84 door de Duitsers gefusilleerd. Onder hen bevindt zich medeoprichter Iman Jacob, die in 28 oktober 1944 in Kamp Westerbork wordt gefusilleerd. Hij is 53 jaar geworden. Voor zijn verdiensten is hem postuum het Verzetskruis en de Amerikaanse Medal of Freedom toegekend.

Bron: Brabantse Gesneuvelden

Iman Jacob van den Bosch (Eindhoven, 30 mei 1891 - Kamp Westerbork, 28 oktober 1944) was een verzetsstrijder. Hij was oprichter van verzetsgroep Tromp en had een leidende positie binnen het Nationaal Steun Fonds. Uiteindelijk werd Van den Bosch opgepakt en in Kamp Westerbork geëxecuteerd.

Bron: Stichting WO2Net | Oorlogsbronnen.nl

Iman Jacob Van den Bosch was een van de eersten die in “het stille verzet” ging. Hij was werkzaam bij Philips als afdelingsdirecteur Buitenlandse Expeditie in Eindhoven.

In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog zag Van den Bosch op zijn reizen door Duitsland wat daar gebeurde. ,,Hij had in de gaten dat het de verkeerde kant op ging en waarschuwde. In Eindhoven en omgeving belegde hij informatieavonden over het Duitse gevaar. Daarvoor werd hij door de autoriteiten wel eens op zijn vingers getikt”, vertelt zijn kleinzoon in een interview met Eindhovens Dagblad en andere edities.

Deze Groningse oud-marineofficier was al snel betrokken, in december 1940, bij het door C. G. A. Gehrels opgerichte Verjaardagsfonds. Dit fonds richtte zich vooral op de financiële ondersteuning van de achtergebleven gezinnen van Engelandvaarders, zeelieden en marinemensen die in geallieerde dienst voeren. Cor Gehrels is er op kleine schaal mee begonnen, om geld verzamelen onder collegas van het NatLab. Al snel werd meer geld ingezameld dan nodig was voor de “verjaardagen” van achtergebleven kinderen. Lees hieronder alles over het Gehrels-fonds dat zijn eigen financieringsstroom is geweest in de bezettingsjaren.

Waarschijnlijk is Van den Bosch betrokken bij de verdeling, toen het meer een landelijk gebeuren werd. Andere Philipsnamen die hierin actief zijn, waren o.a., Harry Linthorst Homan, dr. ir. N.A.J. Voorhoeve, ir. A.J. Gelderblom, A. Voorwinde en Mr. J. L. Hamming. Deze komen hieronder verder aan de orde.

In 1942 kwam Van den Bosch in aanraking met de in Rotterdam opgerichte Zeemanspot door kapitein Abraham Filippo en met een Amsterdamse groep die zich onder leiding van Walraven van Hall eveneens bekommerde om de gezinnen van niet naar Nederland teruggekeerde zeelieden en deelnemers aan de Februaristaking in 1941. De “landrottenpot” waar vooral Philips mensen in actief ging samen werken met de Filippo s Zeemanspot en van Hall. Later heeft van Hall, in goed overleg, het NSF afgesplitst van de Zeemanspot, dit om vooral het verzetswerk te financieren. Kapitein Filippo heeft tot het einde van de oorlog, met de Zeemanspot, de gezinnen ondersteund.

Duitsland had steeds meer Nederlanders nodig, en uit veroverde landen, om arbeidsproductie in nazi Duitsland gaande te houden. Door maatregel van Sauckel (verplicht werken in Duitsland) ontstond de noodzaak om ook de gezinsleden van onderduikers en gevangenen te ondersteunen. Dit vormde voor Walraven van Hall en Van den Bosch de aanleiding om een nieuwe landelijke organisatie in het leven te roepen, het Nationaal Steun Fonds, die zich de financiering van het verzet ten doel stelde. Het NSF werd de financier van de illegaliteit en had het zijn contacten met de OD, RW en LKP en vooral natuurlijk met de Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers. Philips-personeel gaven ook aan de onderduikers uit eigen kring. (249-0463A Dossier – Nationaal Steun Fonds). Het NSF krijgt een aparte afdeling voor hulp aan Joden die onderduiken om aan deportatie te ontkomen.

De wijze waarop het Nationaal Steun Fonds [NSF] geld inzamelde en verdeelde is populair vertolkt in de speelfilm “Bankier van het verzet”. Helaas is de belangrijke rol van Van den Bosch is in de film totaal afwezig. De NRC van 2 maart 2018 beschrijft uitgebreid hoe deze verzetsbankier, uit de film-geschiedschrijving is verdwenen. Harm Ede Botje beschrijft in Vrij Nederland 6 maart 2018 de 10 historische missers in de film.

Bron: Herinner U de namen, Stichting 18 September.