Franciscus Christianus van der Donk

Frans van der Donk, geboren in Amsterdam maar opgegroeid op verschillende plekken door het werk van zijn vader, ontwikkelde al vroeg anarchistische overtuigingen. Hij was lid van diverse anarchistische groepen en stond bekend om zijn activistische daden, waaronder het vernielen van een militaire opslagplaats in 1932. Zijn politieke betrokkenheid leidde tot meerdere gevangenisstraffen, onder andere voor dienstweigering en het schrijven van opruiende artikelen. In augustus 1936 vertrok Frans naar Spanje om te vechten tegen het fascisme tijdens de Spaanse Burgeroorlog. Hij sloot zich aan bij de anarchistische Durruti-colonne en vocht aan het front bij Aragon. Ondanks een verwonding aan zijn dijbeen bleef hij actief tot augustus 1937, toen hij terugkeerde naar Nederland vanwege de dreiging van onderhandelingen tussen Franco en de Spaanse Republiek. Bij zijn terugkeer werd hij verhoord en verloor hij zijn Nederlandse nationaliteit, waardoor hij tijdens de Tweede Wereldoorlog als staatloze anarchist ondergedoken moest leven. Hoewel hij kort werd vastgehouden door de nazi’s, ondervond hij verder weinig problemen tijdens de bezetting. Na de oorlog trouwde hij in 1947 en kreeg een dochter, maar het huwelijk eindigde rond 1957. Frans bleef politiek actief, werd lid van de PSP en betrokken bij anti-militaristische acties. Pas tussen 1970 en 1972 kreeg hij zijn Nederlanderschap terug. Zijn laatste jaren bracht hij door in Breda, waar hij in 1984 nog herinneringen deelde over zijn strijd tegen het fascisme. Frans van der Donk overleed na een leven van politieke inzet en verzet tegen onderdrukking.

Bron: IISG | Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog (tekst ingekort met behulp van AI)