Stephanus Jacobus van Roijen

Stephanus Jacobus van Roijen werd op 5 augustus 1899 geboren in Den Haag. Zijn ouders waren Pieter van Roijen en Johanna Maria Eerkens. Ten tijde van zijn geboorte woonden zij in Utrecht. In 1923 trouwde Stephanus Johannes met Henriette Adriana Sloot. Op 9 juli 1927 werd hun dochter Emilie Lucie geboren. Stephanus studeerde in 1921 af aan de KMA. Vanaf 1923 woonde de tweede luitenant in Amersfoort, eerst op Leusderweg 177; enkele jaren later verhuisde hij met vrouw en dochter naar Borneoplein 21. Toen de inmiddels tot eerste luitenant bevorderde Stephanus een opleiding volgde aan de Hoogere Krijgsschool woonde het gezin, van 1933 tot 1936, in Den Haag. Vanuit Den Haag keerden ze terug naar Borneoplein 21. In 1938 werd Stephanus bevorderd tot kapitein. Het eerste OD-proces In de oorlog maakte Stephanus Jacobus van Roijen deel uit van de Ordedienst (OD), een illegale organisatie van militairen, oud-militairen en burgers. In eerste instantie had men als doel de openbare orde te handhaven na het spoedig verwachte vertrek van de Duitsers. Toen dit niet reëel bleek, gingen de leden steeds meer actief verzet plegen, door middel van sabotage van Duitse netwerken en door het verzamelen van inlichtingen over de vijand, om die naar Engeland te kunnen sturen. De organisatorische kern van de OD werd in de lente van '41 door de Duitsers opgerold; een groot deel van de districts- en plaatselijke commandanten werd toen gearresteerd. Een eerste grote groep van 86 arrestanten, onder wie niet alleen OD-leden, werd begin '42 geleidelijk aan samengebracht in Kamp Amersfoort. Het 'eerste OD-proces' begon eind maart '42 in het paviljoen van het Berghotel in Amersfoort. Telkens werd uit de 86 arrestanten een groep opgeroepen om verhoord te worden. Op 3 april werd de laatste groep verhoord. Vijf dagen later, 8 april, werd in de SS-kantine van het kamp de slotzitting gehouden. Tegen 80 van de 86 werd de doodstraf geëist. De mannen werden in een aparte barak, barak 4, opgesloten. Deze barak werd streng geïsoleerd. Op 11 april werd vonnis gewezen. Van de 86 hoorden zes tuchthuisstraffen tegen zich uitspreken, 80 werden ter dood veroordeeld. Die 80 werden naar barak 4 teruggebracht. In overvalwagens werden ze vervolgens naar de gevangenis in Utrecht overgebracht. Door familieleden werden gratieverzoeken ingediend. In zeven gevallen werd de doodstraf omgezet in levenslange tuchthuisstraf, in één geval werd een nieuw onderzoek geëist. Vanuit Utrecht werden 72 personen, van wie doodvonnissen bekrachtigd waren, naar concentratiekamp Sachsenhausen afgevoerd. Op zondagmorgen 3 mei werden zij daar man voor man met een schot in de nek afgemaakt. Onder hen waren naast Stephanus Jacobus nog zes andere Amersfoorters. Naar Stephanus Jacobus van Roijen werd in de wijk Rustenburg een straat genoemd: het Van Roijenpad. Informatie Voor de informatie over de OD en het eerste OD-proces is o.a. gebruik gemaakt van Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog 1939-1945 , door Dr. L. de Jong en Om niet te vergeten. De Tweede wereldoorlog herdacht in Amersfoort , een uitgave van de Gemeente Amersfoort.

Bron: Stichting Herdenkingsstenen Amersfoort