Johannes Leemans

Ook bekend als: Jan

Jan wordt geboren op 20 februari 1894 in Valkenswaard als vierde kind van sigarenmaker Gerardus Leemans en Antonette Kees. Tijdens zijn werk op het PTT-kantoor in Valkenswaard leert hij zijn toekomstige vrouw Elisabeth Marto kennen, met wie hij in 1927 trouwt en een gezin van vijf kinderen sticht. Samen met zijn zwager Frans van Abeelen richt Jan het plaatselijke weekblad De Grenspost op waarvoor Jan het redactionele werk op zich neemt. In 1944 gaat Jan als makelaar en verzekeringsagent werken bij het assurantiekantoor van Priem. Op 7 augustus 1944 staat om vier uur in de ochtend de Gestapo voor de deur bij de familie Leemans. De exacte reden van zijn arrestatie is niet duidelijk, maar zijn naam is gevallen in verband met het opsporen van hulpverleners aan onderduikers, geallieerde piloten en joden. Als het naar hun zin te lang duurt voordat iemand opendoet, wordt de voordeur opengebroken. Zonder schoenen ontvlucht Jan zijn huis via het afdak, maar bij de sprong naar de grond verstuikt hij zijn enkel. De Duitsers menen dat hij al op de vlucht is geslagen en schieten iemand neer, maar dat blijkt een van hun eigen soldaten te zijn. Om tien uur in de ochtend wordt Jan gevonden en afgevoerd naar kamp Vught, waar hij op de ziekenzaal belandt en naar omstandigheden redelijk wordt behandeld. Contact met de familie wordt echter niet toegestaan. Op 5 september, ‘Dolle Dinsdag’, wordt het kamp door de SS geëvacueerd vanwege het naderen van de geallieerde troepenmacht. Een dag later wordt Jan met de mannelijke gevangenen van het kamp op transport gezet naar concentratiekamp Sachsenhausen ten noorden van Berlijn. Ook hier komt Jan terecht in een ziekenbarak en vervolgens in een rustblok. Daarna wordt hij in een buitenkamp van Sachsenhausen als dwangarbeider ingezet voor het isoleren van kabels. Op 6 februari 1945 wordt het buitenkamp vanwege het naderen van de Russen opgeheven en wordt Jan op transport gezet naar Buchenwald bij Weimar. Vandaaruit wordt hij op 15 februari naar het buitenkamp Langenstein-Zwieberge doorgezonden. Gevangenen die zijn veroordeeld tot Vernichtung durch Arbeit (‘vernietiging door arbeid’) worden hier ondergebracht, terwijl ze verderop als dwangarbeider in de Thekenberge bij Halberstadt tunnels graven voor de Duitse industrie. Met de intensivering van de geallieerde bombardementen op Duitse steden en industriegebieden worden fabrieken en munitiedepots naar onderaardse stelsels verplaatst. Deze worden door de kampgevangenen onder erbarmelijke omstandigheden uitgegraven, met immense aantallen doden tot gevolg. Ook de omstandigheden in Langenstein-Zwieberge zelf zijn door overbevolking, ondervoeding, ziekte en verwaarlozing zeer slecht. Hier loopt Jan dysenterie op waardoor zijn toestand snel verslechtert. Hij wordt echter al snel beter verklaard en opnieuw aan het werk gezet, om enkele dagen later opnieuw snel af te takelen. Met een longontsteking, veroorzaakt door de slechte hygiëne, wordt hij opnieuw in de ziekenbarak opgenomen. Hij bezwijkt hieraan op 20 maart 1945, op 51-jarige leeftijd. Zijn vrouw zou begin juni 1945 van het Rode Kruis bevestiging krijgen van zijn overlijden.

Bron: Brabantse Gesneuvelden