Jacob Heshof

Jaap Heshof was een Rotterdamse havenarbeider en fervent antifascist die al op jonge leeftijd zijn ouders verloor. In 1936, na het verliezen van zijn baan door de economische crisis, besloot hij zich aan te sluiten bij de strijd tegen het fascisme in de Spaanse Burgeroorlog. Hij vocht van eind 1936 tot september 1938 in de Internationale Brigades, met name in de XIe Brigade waar ook andere Nederlanders vochten. Heshof raakte gewond bij de gevechten rond Madrid en vocht onder zware omstandigheden aan het Aragon-front, onder meer bij de strijd om Teruel in de winter van 1937/1938. Zijn persoonlijke ervaringen en politieke overtuigingen legde hij vast in een plakboek, waarin zijn trots en betrokkenheid bij de democratische strijd duidelijk naar voren komen. Hoewel hij sympathie had voor het communisme, zag hij zichzelf vooral als een arbeider die vocht voor democratie. Na zijn terugkeer in Nederland in 1938 verloor Heshof zijn Nederlandse staatsburgerschap en werd door de inlichtingendienst als linkse extremist geregistreerd. Volgens communistische bronnen was hij een moedige soldaat en onderofficier, die in Spanje zelfs communist werd en contact onderhield met trotskisten in Nederland. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zette hij zijn verzet tegen het fascisme voort in Enschede. Na de oorlog kreeg hij in 1947 zijn staatsburgerschap terug en woonde hij in Oldenzaal en later in Coevorden, waar hij in 1949 op 42-jarige leeftijd overleed. Diverse bronnen noemen hem bootwerker, bankwerker en magazijnbediende; hij was ongehuwd, leed aan bronchitis en was een fanatiek dammer. Heshofs leven weerspiegelt de inzet van een gewone arbeider die zich onvermoeibaar inzette tegen fascisme, zowel in Spanje als in Nederland.

Bron: IISG | Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog (tekst ingekort met behulp van AI)