Leentje van Elst

Ook bekend als: Leentje

Leentje wordt geboren op 16 april 1921 in Roosendaal, als oudste van de drie kinderen van Pieter Teunis van Elst en Dirkje Bakker. Leentje heeft een creatieve en muzikale aanleg; ze borduurt, houdt van gedichten, zingt in het christelijk koor Excelsior en speelt viool. Tijdens de Duitse bezetting worden er nu en dan (Engelse) onderduikers in huis genomen en wordt de tuin gebruikt om groente te verbouwen. Nu en dan biedt Leentjes moeder Dirkje de Duitse soldaten op wacht soms koffie aan, mogelijk om geen argwaan te wekken. Het stelt Leentje in staat om naast haar Engels ook haar Duits te onderhouden. Net als haar vader, werkzaam als brievenbesteller, gaat Leentje werken voor de posterijen, als telex-typiste bij de PTT. Ze raakt betrokken bij het verzet van de West-Brabantse groep Dienst-Wim. Vanwege de gedwongen verhuizing van de PTT naar Arnhem, vertrekt Leentje naar die stad, waar ze op de Veluwestraat gaat wonen. Ze blijft echter actief voor het verzet in West-Brabant; met carbonpapier geeft ze de dienstorders van de Duitsers door, onder andere aan de groep van Aart van de Gruiter in Roosendaal. De geallieerden komen zo onder andere de locatie te weten van een bunker in Zeist van waaruit de Duitse onderzeebootstations te Rotterdam, Cherbourg en Saint-Nazaire worden aangestuurd. De Duitse contraspionage in Den Haag, onder leiding van Joseph Schreieder, komt er snel achter dat er een groot lek is en zet de beruchte V-mann Anton van der Waals erop. Begin 1943 slaagt hij erin Dienst-Wim te infiltreren, een spionagenetwerk dat militaire inlichtingen doorspeelt naar Londen. In juli wordt de groep opgerold en volgt een golf van arrestaties van alle betrokkenen. Leentje wordt een tijd lang geschaduwd en het verzet waarschuwt haar, maar ze kan niet meer op tijd onderduiken. Eind juli wordt ze gearresteerd en via de gevangenis in Scheveningen (het ‘Oranjehotel’) naar de SD-gevangenis te Haaren gebracht. Hier volgt haar veroordeling tot gevangenisstraf; via Kamp Vught en Utrecht wordt ze daarna naar Duitsland gedeporteerd. Leentje wordt van de ene na de andere gevangenis overgebracht: Anrath, Düsseldorf, Ziegenhain, Wiesbaden en Frankfurt-Höchst. Op 21 maart 1945 wordt ze met 48 andere vrouwelijke strafgevangenen naar Hirzenhain in Hessen gedeporteerd. Hier is een buitenkamp opgericht van het door de Gestapo geleide Arbeitserziehungslager Heddernheim. De buitenkampen van Heddernheim hebben als doel de ‘heropvoeding’ van politieke vijanden van de nazi’s door dwangarbeid. Vanaf de zomer van 1944 fungeert Hirzenhain als vrouwenkamp. Als in de laatste dagen van maart 1945 de geallieerden achtereenvolgens de steden Wiesbaden, Mainz, Darmstadt en Frankfurt am Main bereiken, wordt het kamp ontruimd. Zes mannelijke gevangenen worden op 25 maart naar het bos aan de weg naar Giessen gestuurd om daar een grote kuil te graven, zogenaamd voor een benzinedepot. De volgende dag, terwijl een gedeelte van het kamp wordt geëvacueerd, wordt het zestal met nog 5 andere mannen en 76 vrouwelijke gevangenen naar de kuil gebracht en daar door een SS-commando geëxecuteerd. In kleine groepjes zijn ze achter elkaar met een mitrailleur doodgeschoten. Een van de slachtoffers van moordpartij is Leentje; ze is 23 jaar geworden. Hirzenhain wordt enkele dagen later bevrijd, waarna de Amerikanen op aanwijzingen van de lokale bevolking het massagraf ontdekken. Van slechts een gevangene kan de identiteit worden vastgesteld. Sinds 1959 rusten de lichamen anoniem op de oorlogsbegraafplaats van klooster Arnsburg. Leentje ontving postuum de Belgische onderscheiding Ridder in de orde van Leopold II met palm en het Oorlogskruis 1940 met palm.

Bron: Brabantse Gesneuvelden