Maarheeze, 'Pan-monument 1943'

Het 'Pan-monument 1943' in Maarheeze (gemeente Cranendonck) is opgericht ter nagedachtenis aan de drie omgekomen bemanningsleden van de Short Stirling die hier in de nacht van 22 op 23 juni 1943 is neergestort. Ook worden met het gedenkteken alle oorlogsslachtoffers herdacht die in de omgeving van het dorp door oorlogshandelingen zijn omgekomen. De namen van de drie slachtoffers luiden: Sgt. Stan H. Burrows, Sgt. B. Kermode en piloot Donald R. Rich. In de nacht van 21 op 22 juni 1943 steeg vanaf vliegbasis Downham Market in Norfolk, Engeland, een viermotorige Short Stirling bommenwerper op, met als doel de Duitse stad Krefeld. Het was een toestel van het 218 Squadron R.A.F. (Gold Coast squadron). Waarschijnlijk werd het vliegtuig neergeschoten door de Duitse luchtafweer (FLAK). De bommenwerper vatte vlam en ontplofte door de nog aanwezige bommen en munitie op de grond. Het toestel kwam neer in de Panbossen, niet ver van de boerderij 'Hoef aan de Pan' (Panweg 5). Drie bemanningsleden verloren hierbij het leven: Donald R. Rich, 21 jaar (piloot) uit Queensland, Australië, Sgt. Stan H. Burrows, 28 jaar (radiotelegrafist) uit Ardleigh Green, Essex G.B. en Sgt. Brian Kermode, (bommenrichter) uit Engeland. Het stoffelijk overschot van sergeant Burrows werd pas op 25 juni 1943 gevonden bij Sterksel. Volgens ooggetuigen vond men hem nabij Chijnsgoed 5-7. De drie gesneuvelden liggen begraven op de Algemene Begraafplaats te Woensel, Eindhoven. De vier andere bemanningsleden hebben de brandende bommenwerper met hun parachute tijdig kunnen verlaten, maar werden gevangengenomen door de bezetter. Dit waren sergeant F. Fawcett, sergeant A.J. Small, sergeant J.J. McDonald en sergeant H. Hill. Eén van hen, McDonald, is vlak voor de bevrijding in een Duits krijgsgevangenkamp om het leven gekomen. De drie andere bemanningsleden hebben de oorlog overleefd. Oprichting In 1997 ontstond bij een aantal inwoners uit de omgeving (die zich verenigden in het Projekt Team Pan-monument 1943) het idee om op de locatie waar het toestel was neergestort een monument op te richten. Er werd contact opgenomen met de broer van de piloot Rich in Queensland, Australië. Hij was zeer verheugd over het initiatief. Ook werd met de hulp van een Britse veteraan, Frank Walsh, de familie van Stan Burrows opgespoord. Als eerste werd met succes de Rabobank te Someren-Heide benaderd voor financiële steun. Staatsbosbeheer ging akkoord met de locatie en het Kadaster verrichte de metingen en de kartografie. De gemeente Cranendonck verstrekte, ondanks het feit dat het Project Team buiten alle commissies viel, toch een subsidie. Door de kerkgemeenschap van de Sint-Jozefparochie van Someren-Heide werd een overtollig stenen altaar geschonken, een mooi brok graniet (van ± 2.000 kilo) dat uiterst geschikt was voor het monument. Hurkmans Natuursteen V.O.F. Someren schonk hierna een plaat graniet voor de tekst. Bovendien hebben veel vrijwilligers hun medewerking verleend aan de totstandkoming van het monument. Onthulling Het monument is onthuld op 5 mei 2000 door de familie Burrows uit Engeland. In de Panbossen is op de plaats van de ramp op 19 februari 1998 een houten kruis geplaatst.