Ga direct naar: Hoofdnavigatie
Ga direct naar: Inhoud
Kamp Sondel

Kamp Sondel

Kamp Sondel te Sondel (Friesland) was een Bewarings- en verblijfskamp van 1946-1951. Het kamp werd vanaf 1941 gebouwd als radarstation voor de Duitse defensie en heette toen Kamp Eisbär, niet te verwarren met de bijnaam van het werkkamp Kochendorf, buitenkamp van Natzweiler.

Filter op
Geen filters gevonden
Geen filters gevonden
Geen filters gevonden
Geen filters gevonden
NSB'ers in Westerbork. Interview 12
Video

De geïnterviewde werd op 16 maart 1943 geboren. Haar oudste zus is van 1940, haar broertje is van 1944 en haar jongste zus is van 1949. Haar vader groeide op in een rood gezin. Grootvader was voorman van de SDAP en bracht het zelfs tot locoburgemeester. Vader werd hoofdonderwijzer. Omdat hij in het onderwijs zat, vroeg de burgemeester in de oorlogsjaren collectes te organiseren voor de Winterhulp. Dit deed hij zo goed, dat het bestuur van de Winterhulp hem in 1942 heeft gevraagd in dienst te komen. Vader zei zijn baan in het onderwijs op en werd uiteindelijk adjunct-directeur Winterhulp in de provincie Friesland. Later dat jaar sloot hij zich aan bij de NSB. Op 15 april 1945 werden de ouders van de geïnterviewde gearresteerd. Haar moeder werd vrijwel meteen weer vrijgelaten. Huis en de huisraad werden in beslag genomen. Moeder en kinderen woonden op verschillende adressen. Uiteindelijk konden ze bij haar oma in Ter Apel terecht. Daar werkte haar moeder als tegenprestatie in de kruidenierszaak van haar ouders. Van andere familieleden was er weinig steun. Vader zat opgesloten in onder andere Leeuwarden, Harlingen, Sondel, Sellingen Beetse en kamp Westerbork. Er werd contact met elkaar gehouden via brieven. Na twee jaar gevangenschap, op 17 april 1947, werd vader vrijgelaten. De geïnterviewde was toen vier jaar. Het gezin kende de jaren daarna veel armoede. Over de ervaringen in de oorlog werd thuis weinig gesproken. Wel kregen de kinderen van hun ouders te horen dat de zaken in werkelijkheid genuanceerder lagen. De geïnterviewde voelde zich in haar kinderjaren minderwaardig en buitengesloten. Ze begreep niet waar dit aan lag. Rond haar dertigste is ze twee jaar lang enorm boos op haar vader en verdenkt hem van allerlei zaken. Later zakt deze woede weg en werd het contact hersteld. Haar ouders woonden inmiddels in Spanje. Met haar vader heeft ze nooit kunnen praten over zijn ervaringen in het kamp, wel met haar moeder over de gehele periode. Rond haar vijftigste liep ze vast en kwam ze bij het RIAGG terecht, die haar weer doorstuurde naar ‘Herkenning’. Ze vindt het jammer dat er over het algemeen zo eenzijdig naar de oorlog gekeken wordt.

Vervaardiger
Herinneringscentrum Kamp Westerbork
Datum
1940
Organisatie
NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
Internering
SDAP
Kinderen
Getuigen Verhalen, NSB'ers in Westerbork, Interview 12
Audio

De geïnterviewde werd op 16 maart 1943 geboren. Haar oudste zus is van 1940, haar broertje is van 1944 en haar jongste zus is van 1949. Haar vader groeide op in een rood gezin. Grootvader was voorman van de SDAP en bracht het zelfs tot locoburgemeester. Vader werd hoofdonderwijzer. Omdat hij in het onderwijs zat, vroeg de burgemeester in de oorlogsjaren collectes te organiseren voor de Winterhulp. Dit deed hij zo goed, dat het bestuur van de Winterhulp hem in 1942 heeft gevraagd in dienst te komen. Vader zei zijn baan in het onderwijs op en werd uiteindelijk adjunct-directeur Winterhulp in de provincie Friesland. Later dat jaar sloot hij zich aan bij de NSB. Op 15 april 1945 werden de ouders van de geïnterviewde gearresteerd. Haar moeder werd vrijwel meteen weer vrijgelaten. Huis en de huisraad werden in beslag genomen. Moeder en kinderen woonden op verschillende adressen. Uiteindelijk konden ze bij haar oma in Ter Apel terecht. Daar werkte haar moeder als tegenprestatie in de kruidenierszaak van haar ouders. Van andere familieleden was er weinig steun. Vader zat opgesloten in onder andere Leeuwarden, Harlingen, Sondel, Sellingen Beetse en kamp Westerbork. Er werd contact met elkaar gehouden via brieven. Na twee jaar gevangenschap, op 17 april 1947, werd vader vrijgelaten. De geïnterviewde was toen vier jaar. Het gezin kende de jaren daarna veel armoede. Over de ervaringen in de oorlog werd thuis weinig gesproken. Wel kregen de kinderen van hun ouders te horen dat de zaken in werkelijkheid genuanceerder lagen. De geïnterviewde voelde zich in haar kinderjaren minderwaardig en buitengesloten. Ze begreep niet waar dit aan lag. Rond haar dertigste is ze twee jaar lang enorm boos op haar vader en verdenkt hem van allerlei zaken. Later zakt deze woede weg en werd het contact hersteld. Haar ouders woonden inmiddels in Spanje. Met haar vader heeft ze nooit kunnen praten over zijn ervaringen in het kamp, wel met haar moeder over de gehele periode. Rond haar vijftigste liep ze vast en kwam ze bij het RIAGG terecht, die haar weer doorstuurde naar ‘Herkenning’. Ze vindt het jammer dat er over het algemeen zo eenzijdig naar de oorlog gekeken wordt.

Vervaardiger
Herinneringscentrum Kamp Westerbork
Datum
1940
SDAP
Oral history
Nijemirdum, monument op de Zandvoorderhoek

Het monument op de Zandvoorderhoek bij Nijemirdum (gemeente De Fryske Marren) is opgericht ter nagedachtenis aan vijf medeburgers die hier op 6 april 1945 door de bezetter zijn gefusilleerd. De namen van de vijf slachtoffers luiden: Durk Dijkstra, Hendrik Huizenga, Jurjen Hoomans, Gerrit Vlietstra en Herre Winia jr. Van deze executie heeft niemand iets gezien of gehoord. De onzekerheid over het lot van de vijf slachtoffers heeft geduurd tot 18 oktober 1946. Toen heeft een van de daders, die deel uitmaakte van het vuurpeloton, de plaats aangewezen waar de mannen waren begraven. Durk Dijkstra werd geboren op 26 april 1915 in Terzool. Hij was groenteboer. Tijdens de bezetting sloot Dijkstra zich aan bij het verzet en hield hij zich met name bezig met het vervoer en verbergen van gedropte wapens. Op 29 maart 1945 werd hij door de Grüne Polizei uit Sneek thuis gearresteerd, samen met zijn onderduiker Herre Winia. In Sneek werden de twee gevangenen verhoord. De bezetter was echter al op de hoogte van de verzetsbeweging in die streek. De volgende dag is de bezetter weer naar Terzool gegaan. Het interieur van Dijkstra's woning werd vernield met een handgranaat, nadat de bezetter de waardevolle dingen mee had genomen. Mevrouw Dijkstra en de kinderen waren toen al elders ondergebracht. Dijkstra werd in oktober 1946 herbegraven op de N.H. begraafplaats in Terzool. In dit dorp is ook een straat naar hem vernoemd. Hendrik Huizenga werd geboren op 26 november 1909 in IJlst. De visser was onder de schuilnaam 'Taeke' werkzaam voor de Landelijke Organisatie voor hulp aan Onderduikers. Jurjen Hoomans werd geboren op 5 april 1913 in Eppinghoven (Duitsland). Hij was landarbeider in IJlst en werd door verraad op zijn verjaardag (5 april 1945) samen met Huizenga gearresteerd, toen ze voor de Knokploeg wapens vervoerden. Hoomans en Huizenga werden herbegraven op de Algemene begraafplaats te IJlst. In deze stad zijn straten naar hen vernoemd. Gerrit Vlietstra werd geboren op 2 januari 1922 in Drachtster Compagnie. Tijdens de bezetting kreeg hij een politieopleiding in Schalkhaar. Toen hij merkte in welke propagandistische gemeenschap hij terecht was gekomen, stopte hij met de opleiding. Vlietstra dook onder in 's-Gravenhage, waar hij zich meldde bij de verzetsbeweging. Later werd hij lid van de Sneker Knokploeg. In deze stad had hij een onderduikadres gevonden. Op Goede Vrijdag 30 maart 1945 werd hij gearresteerd en overgebracht naar kamp Sondel. Vlietstra werd herbegraven op de N.H. begraafplaats in Drachtster Compagnie. Herre (Harry) Winia jr. werd geboren op 15 november 1911 in Amsterdam. Hij was werkzaam op de luchthaven Schiphol. Tijdens de oorlog was Winia samen met zijn vrouw ondergedoken bij de familie Dijkstra in Terzool. Winia was actief betrokken bij de verzetsbeweging, onder andere als wapeninstructeur. Hij werd in oktober 1946 herbegraven in Amsterdam. Onthulling Het monument is onthuld in 1950.

Vervaardiger
Steenhouwerij Eijgelaar
Organisatie
Nationaal Comité 4 en 5 mei
Politieschool Schalkhaar
Ordnungspolizei
Monument
Ontvang onze nieuwsbrief
Tweewekelijks geven we je een overzicht van de meest interessante en relevante onderwerpen, artikelen en bronnen van dit moment.
Ministerie van volksgezondheid, welzijn en sportVFonds
Contact

Vijzelstraat 32
1017 HL Amsterdam

info@oorlogsbronnen.nlPers en media
Deze website is bekroond met:Deze website is bekroond met 3 DIA awardsDeze website is bekroond met 4 Lovie awards