Kinderdorp Ilaniah: een tijdelijk thuis voor 500 Roemeens-Joodse kinderen
Vier jaar na de ontruiming van de joodse psychiatrische inrichting Het Apeldoornsche Bos, worden in hetzelfde pand vijfhonderd Roemeens-Joodse kinderen opgevangen die hun ouders zijn verloren tijdens de Tweede Wereldoorlog. In dit 'Kinderdorp Ilaniah' worden ze voorbereid op hun vertrek naar Palestina.
Fifian Kroes
Onmiddellijke hulp gevraagd
Bilthovenaren krijgen op 15 september 1947 een oproep: “Onmiddellijke hulp op het gebied van kleding, recreatie en handarbeid moet geboden worden. Morgen dinsdag 16 september zullen wij met enige wagens door Bilthoven rijden om huis aan huis op te halen wat u missen kunt”. Het is afkomstig van de Stichting 500 Joodse kinderen, die de opvang van vijfhonderd Joodse kinderen in Apeldoorn regelt.
Thema
Stichting 500 Joodse Kinderen
De Stichting 500 Joodse Kinderen werd opgericht nadat de Nederlandse regering na de oorlog had toegezegd om 440 Joods-Roemeense kinderen op te vangen. De Stichting huurde het gebouwencomplex van 'het Apeldoornsche Bosch', waar de kinderen van 1947 tot 1948 verbleven.
Meer over Stichting 500 Joodse KinderenWeeskinderen opgevangen
Als na de oorlog Europese landen de oproep krijgen om een aantal van deze mensen op te nemen, zodat de vluchtelingenkampen en opvangplaatsen gesloten kunnen worden, laat de Nederlandse regering weten plek te hebben voor vijfhonderd Roemeens-Joodse weeskinderen in Apeldoorn. Gebouwencomplex ‘Het Apeldoornsche Bosch’, dat eerder diende als Joods psychiatrische instelling, wordt omgedoopt tot Kinderdorp Ilaniah.
Organisatie
Het Apeldoornsche Bosch
Het Apeldoornsche Bosch was een Joods-psychiatrische instelling die van 1909 tot 1943 gevestigd was aan de Zutphensestraat in Apeldoorn. In 1933 werd de nabijgelegen dochterinstelling 'Paedagogium Achisomog' geopend, een plek voor Joodse zwakzinnige kinderen.
Meer over Het Apeldoornsche Bosch
Joodse weeskinderen arriveren in Nijmegen. De kinderen zijn tussen de zes en veertien jaar oud en zijn in de oorlog hun ouders verloren. Hun lichamelijke toestand is bij aankomst slecht en ze maken een verwaarloosde indruk.Beeld en Geluid | Open Beelden | Polygoon-Profilti
"Alles werd van ons afgenomen. We werden gewassen, geknipt en we kregen nieuwe kleren. Ook mijn gescheurde rugzak, waar ik een band mee voelde met mijn moeder, die werd mij afgenomen."
Meir HirschEen van de wezen over zijn aankomst in kinderdorp Ilaniah
Palestina
Het is de bedoeling dat de Joodse kinderen in 1948 vertrekken naar Palestina, waar ze de staat Israël gaan opbouwen en hun leven kunnen oppakken. Het Kinderdorp wordt beschouwd als een voorbereiding op het vertrek. ’s Ochtends gaan zij naar school en krijgen zij vakken zoals: handarbeid, timmeren, naaien en tuinieren. In de middag trekken ze eropuit of spelen ze in het nabijgelegen bos. En er wordt er streng op toegezien dat de kinderen een dag in de week Hebreeuws spreken.
Thema
ORT
De afkorting ORT is een benaming voor een wereldwijd onderwijsnetwerk, dat wordt gedreven door Joodse waarden. De Nederlandse ORT werd in het begin van 1946 opgericht. Na de oorlog hield de ORT zich bezig met de 'displaced person camps', en andere plekken waar ontheemde Joden werden opgevangen. Zo keek de ORT bijvoorbeeld toe bij het Joodse Kinderdorp Ilaniah in Apeldoorn.
Meer over ORT
Op 16 mei 1948 organiseert de Nederlandse Zionisten Bond een nationale bijeenkomst, waar een koor met kinderen van Ilaniah zingt.IISG
David Rosenstein (van ORT) met Truus Wijsmuller en Prof. Sonnabund, medewerkers van Joods Kinderdorp Ilaniah in Apeldoorn. USHMM
Mens
Truus Wijsmuller-Meijer
Truus was voor de oorlog Akela. Ze was actief met het Kindertransport en wist heel veel joodse kinderen naar Engeland over te brengen. Bron: Vereniging Scouting Nederland. Geertruida (Truus) Wijsmuller-Meijer (Alkmaar, 21 april 1896 – Amsterdam, 30 augustus 1978) was een Nederlandse verzetsheld en en redder van meer dan 10.000 Joden. Al voor de oorlog ging zij regelmatig naar Duitsland om daar Joodse kinderen op te halen en naar veilig gebied te brengen. Zij bleef zich tijdens de gehele bezetting inzetten voor de Joden en was betrokken bij een veelvoud aan organisaties in het verzet en op maatschappelijk gebied. Ook na de oorlog bleef zij zich inzetten voor maatschappelijke doelen en was zij onder andere betrokken bij de oprichting van de Anne Frank Stichting. Bron: WO2 Biografieën Netwerk Oorlogsbronnen. Geertruida Wijsmuller-Meijer speelde, als lid van Groep 2000, de volgende rol(len) in het verzet: Leiderschapspositie en Smokkelen Joodse Kinderen. De volgende korte omschrijving van het verzetswerk is bekend: [Nog uitzoeken]. Bronvermelding: Noord-Hollands Archief: Lijst van Vrouwen in verzet.
Meer over Truus Wijsmuller-MeijerVertrek
In oktober 1948 vertrekken 426 kinderen vanuit het Kinderdorp Ilaniah naar Israël. 33 blijven in Nederland en worden ondergebracht in een vakantiehuis in Zandvoort. Acht kinderen die te jong zijn om naar Israël te vertrekken, gaan naar een 'Jeugd Alijah (of Aliyah) huis' in Frankrijk.
