Amsterdam, De Hollandsche Schouwburg

De Hollandsche Schouwburg in Amsterdam is opgericht ter nagedachtenis aan de meer dan 50.000 Amsterdamse joden die in dit doorgangshuis gevangen hebben gezeten voordat zij door de bezetter uit de stad werden weggevoerd. Tussen 1892 en oktober 1941 was de Hollandsche Schouwburg een van de belangrijkste theaters in de Plantagebuurt in Amsterdam. Nergens werden zoveel oorspronkelijk Nederlandstalige stukken gespeeld als in dit theater. Tijdens de bezettingsjaren werd de naam van de schouwburg in oktober 1941 veranderd in Joodsche Schouwburg. Vanaf dat moment mocht er alleen door joodse musici en artiesten worden gespeeld voor uitsluitend joods publiek. In de zomer van 1942 werd deze schouwburg (ca. 750 zitplaatsen) door de bezetter gevorderd als verzamelplaats. Hier moesten de joden wachten tot zij naar het doorgangskamp Westerbork in Drenthe vertrokken. Vervolgens werden zij op transport gesteld naar de vernietigingskampen in Polen. In de nacht van 15 juli 1942 reden voor het eerst trams met joodse gevangenen van de Hollandsche Schouwburg naar het Centraal Station van Amsterdam. De Schouwburg werd onder beheer gesteld van de door de bezetter opgerichtte Joodse Raad, waar Süskind deel van uit maakte. De uiteindelijke macht lag bij het hoofd van de Sicherheitsdienst, Ferdinand Hugo Aus der Fünten. Walter Süskind wist het vertrouwen te winnen van de Duitsers. Ondertussen maakte hij gebruik van zijn positie door gevangenen uit de Hollandse Schouwburg te laten ontsnappen en joodse kinderen weg te laten halen uit de crèche aan de overzijde van de Schouwburg. Hij kon via zijn contacten in bezit komen van Hollandse jenever, die hem dankbaar werd afgenomen door Aus der Fünten. Wanneer deze beschonken was, was Süskind in de gelegenheid om persoonskaarten te ontvreemden en de sporen van de ontsnapte gevangenen uit te wissen. In totaal zijn er vanuit de Hollandsche Schouwburg 60.000 tot 80.000 mensen op transport gesteld naar de concentratie- en vernietigingskampen. Onthulling Het monument is op 4 mei 1962 ingewijd door burgemeester Van Hall als algemene herdenkingsplaats. In een toespraak zei de burgemeester: 'Amsterdam heeft in de oorlog dát deel van de bevolking verloren dat roem en kleur aan de stad bracht.' De Stichting Hollandsche Schouwburg is verantwoordelijk voor het beleid en beheer van de Hollandsche Schouwburg als educatief monument. Deze stichting heeft zich ten doel gesteld het gebouw en het monument op zodanige wijze te beheren dat de herinnering aan de geschiedenis, verbonden met deze plek, met name in de jaren 1940-1945, levend wordt gehouden.