Christelijke H.B.S. en de christelijke scholengemeenschap college Blaucapel te Utrecht

Schoolleiding Dr. S.L. Schouten bioloog Ir. C. Roodenburg civiel ingenieur Dr. G.J. Laman historicus Drs. H. Groenhuyzen scheikundige Dr. G.J. Snijders econoom Christelijke Hoogere Burger School De Christelijke Hoogere Burger School (HBS) werd in 1917 opgericht op verzoek van een aantal Utrechtse protestanten van Nederlands Hervormde en Gereformeerde huize. Een bestuur concretiseerde dit initiatief en institutionaliseerde zich als Vereeniging voor Christelijk Middelbaar Onderwijs te Utrecht. De school begon op 1 september 1917 onder leiding van de heer dr. S.L. Schouten als directeur in een pand aan de Heerenstraat (nr. 35) en de groei noodzaakte al snel tot een omzien naar een ruimere behuizing. Deze vond het bestuur aan de Nieuwegracht (nr. 36). In de achtertuin grenzend aan de Oude Kamp verrees in 1923 nieuwbouw met daarin een gymnastieklokaal en lokalen voor vakken natuur-, scheikunde en biologie. De school werd op 27 januari 1924 in aanwezigheid van de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen dr. J.Th. de Visser plechtig geopend. De school, enkel bestaande uit een HBS-B afdeling (accent op de exacte vakken), had een redelijke omvang. Al snel waren er twee parallelklassen en schommelde het leerlingenaantal rond de 200. Eerst na de Tweede Wereldoorlog werd er een HBS-A afdeling (accent op de talen, boekhouden en handelsrekenen) aan de school toegevoegd. In de jaren na deze oorlog besloot het bestuur tot verdere uitbouw van zijn scholenbestand. In 1952 stichtte het bestuur het Christelijk Lyceum (later dr. F.H. de Bruijne Lyceum). Deze school had een gymnasiumafdeling. Er bestond overigens al een Christelijk Gymnasium sedert 1897. In 1971 ging het bestuur, inmiddels Vereniging voor Christelijk Voorbereidend Hoger en Middelbaar Onderwijs geheten, samen met het bestuur van het Christelijk Gymnasium verder onder de naam Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs (CVO) te Utrecht. Specificatie van de inventarisnummers 76-87 N.B. De onder deze inventarisnummers beschreven stukken zijn niet uitputtend gespecificeerd. Het gaat om een indicatie van de stukken die onder de verschillende nummers te vinden zijn De onder deze inventarisnummers beschreven stukken zijn niet uitputtend gespecificeerd. Het gaat om een indicatie van de stukken die onder de verschillende nummers te vinden zijn 76. Schoolzaken 1970-1971 Betreft: algemene zaken de school betreffende (onderwijs, orde, onderwijskundige activiteiten), klassenavonden, excursies en activiteiten van diverse secties, leerlingen: jaaropeningen, Kerst- en Paaswijdingen, excursies, informatie aan de ouders over schoolzaken als overgang, bevorderingsnormen etc. 77. Schoolzaken 1972-1973 Betreft: map docenten; status van verschillende vakken (tekenen, muziek, gymnastiek) en de becijfering), benoemingsprocedures. leerlingen: de invulling van de studielessen in de brugklassen. 78. Schoolzaken 1973-1974 Betreft: docenten: verslag vergadering met inspectie, harmonisatie brugklassen: gevaar van vermindering uren Frans, geschiedenis en aardrijkskunde. (samenvoeging laatste twee vakken en een moderne taal minder), benoemingsbeleid, ongedeeld VWO discussie (geen afzonderlijke gymnasium klassen in de bovenbouw) en levensbeschouwelijke zaken, leerlingen: excursies, zeilkampen, invoering van een enquête betreffende sex. 79 . Schoolzaken 1974-1975 Betreft: discussie over de werkweken, invoering projectweek, ongedeeld VWO, communicatie intern, discussies ongedeeld VWO en nota over werkvormen. 80. Schoolzaken 1975-1976 Betreft: notities over ouderspreekuur, Tibetactie, brugklasactiviteiten (bosdag, boerenkoolmaaltijd), orde en netheid in de school, notities over Toneelgroep Centrum, Loosdrechtdag voor docenten, informatie over het IVO (Individueel Voortgezet Onderwijs) systeem, contacten met het curatorium (schoolbestuur), onderwijsstaking (Den Bosch), de naamsverandering: van Reformatorisch College Blaucapel naar College Blaucapel, christelijke scholengemeenschap,Leerlingen: projectkrant, enquête buitenschoolse activiteiten, enquête over functioneren van het decanaat (beroepenvoorlichting), instroom van de MAVO naar de HAVO (vierde klas). 81. Schoolzaken 1976-1977 Betreft: rapport over beeldende vorming (doelstellingen en beoordelingscriteria), wijzigingen urentabel in HAVO 4 en 5 (engels en maatschappijleer), notitie over rol van de leerlingen bij de beoordeling voor een vaste aanstelling van en docent, notities over bijzondere werkvormen, differentiatie binnen klassenverband (DBK), zelfwerkzaamheid, coördinatie taal- en literatuuronderwijs, toneelgroep Centrum op school, 'kreatieve' dagen van de brugklassen, buitenschoolse activiteiten, zeilkampen. 82. Schoolzaken 1977-1978 Betreft: muziek als examenvak, aansluiting lager onderwijs-voortgezet onderwijs (LOVO/BOVO- project), differentiatie in de brugklas, rol van de schoolarts, lustrumjaar (Elixer) 83. Schoolzaken, 1978-1979 Betreft: nota's over decanaat, LOVO-project, studielessen of steunlessen in de brugklas, rapportages van de verschillende secties, notitie over huiswerkbegeleiding van HAVO 2, enquête over de schoolonderzoeken, rapport over DBK (differentiatie binnen klassenverband), urentabel problematiek en rapport over de 'vakken achter de streep'(tekenen, muziek, gymnastiek en religie) en de becijfering, rol van de leerlingenraad/ leerlingenparlement. 84. Schoolzaken 1980-1981 Betreft: voorstel over het vak informatica/computerkunde, enquête over verlenging determinatie in en na de brugklas, contacten met de Elout van Soeterwoude MAVO, rapport over afvloeiingsvolgorde bij teruglopend urenaantal, LOVO/BOVO-project, start discussie over installeren van een Medezeggenschapsraad, doelstellingen buitenlandse excursies, enquête over de problematiek in HAVO3 (visie leerlingen), leerplan godsdienst voor klas 1/5, excursiebeleid, aanwezigheid bij staking in 1980, nota benoemingsprocedure conrector, landelijke verkiezingen in de school, muziekavond, project VWO 4, introductie brugklassers. 85. Schoolzaken 1981-1982 Betreft: nota over dyslexie/woord- en leesblindheid, het BOVO-project, medezeggenschapsraad in oprichting, verslag over huiswerkbegeleiding, notitie over bezuiniging lerarenlessen (minder taakuren), verlengde determinatie, aanpassing cijfernormen, excursies in HAVO2, verbouw fietsenstalling tot kantine, HAVO4 kampen, inspraak leerlingen bij benoeming docenten in vaste dienst, Projectweek Energie, notulen leerlingenparlement, nota over faalangst. 86. Schoolzaken 1982-1983 Betreft: dyslexieproblematiek, leerlingbegeleiding, decanaat, toelating van HAVO5 naar VWO5, urentabel, huiswerkbegeleiding, contact met Jan van Nassau kweekschool in verband met de opheffing van de HAVO-afdeling aldaar, enquête HAVO- kampen en excursiebeleid, afscheid mevr. Fokkema, conrector MMS en later HAVO en brugklassen (tekst van een toneelstuk ter ere van haar geschreven en opgevoerd), werkonderbreking op 14 december 1982, verbouwing rijwielstalling tot kantine, project fascisme en project Kromme Rijngebied. 87. Schoolzaken 1983-1984 Betreft: notie leerlingbegeleiders, nota gespreksvaardigheid voor leerlingbegeleiders, nota over HAVO4 problematiek. De HOS-nota ( salaris bezuinigingen), de eerste besprekingen over de fusie met de Elout van Soeterwoude mavo, ontmoeting sectie biologie met curatorium, nota over de motivatie van de HAVO4 leerling, nota schoolregels, nota overgang MAVO4 naar HAVO4, Kerst- en Paaswijding. Literatuur P. van Hees en E.A.J. van der Wal, Een beeld van een school Blaucapel in het verleden. 1917-1982. Utrecht 1982. HUA bibl.sign. IV F 62. P. van Hees (red.), Over de Christelijke HBS en het College Blaucapel-Enkele opstellen aangeboden aan drs. J.G. Snijders bij zijn afscheid als rector op 23 december 2004. Utrecht, 2004. HUA bibl.sign. DK2005-2. [G. van Ton], Niet onopgemerkt. Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Utrecht, 1971-2002. Uitgave van de Stichting CVO te Utrecht. Addendum Het archief van het College Blaucapel is in oktober 2005 door de Willibrord Stichting bij akte van schenking in eigendom overgedragen aan Het Utrechts Archief. Er zijn geen beperkingen aan de openbaarheid gesteld. De omvang van het archief bedraagt 2,90 meter. G.J. Röhner Het archief De archivalia geven vooral een beeld van de dagelijkse gang van zaken op de bovengenoemde school. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om de notulen van de docentenvergaderingen (1917-1984), te vinden onder de inventarisnummers 5 t/m 14. Vanaf 1970 is ook ander materiaal in de vorm van notulen van besprekingen van de schoolleiding met docenten met een begeleidende taak te vinden naast de traditionele notulen van de algemene docentenvergaderingen en de rapport- vergaderingen. Nieuw zijn ook de notulen van de docentenraad, een zelfstandig overlegorgaan van de docenten, dat ook contacten onderhield met schoolleiding en schoolbestuur en vertegenwoordigers had bij het schoolbestuur en de ouderraad. Daarnaast zijn er stafvergaderingen, te weten de kleine staf-rector en conrectoren ofwel de eigenlijke schoolleiding-en de grote staf, te weten de rector, conrectoren en de coördinatoren/moderatoren. De kleine staf, ook wel rectoraat genoemd, vergadert één keer per week, de grote staf één keer in de veertien dagen. Het bijzonder onderwijs verkreeg bij de grondwetsherziening van 1917 financiële gelijkstelling met het openbaar onderwijs. Hoewel het bijzonder voortgezet onderwijs, zoals de HBS en het gymnasium, al vanaf het begin van de twintigste eeuw van overheidswege enige subsidie genoot, nam de definitieve uitwerking van de financiële gelijkstelling nog enige jaren in beslag. Over de gevolgen van deze situatie is een en ander in het archief terug te vinden. De archiefbescheiden van het bestuur van de school zijn niet in dit archief ondergebracht. Meer bijzondere gegevens over de leerlingen zelf zijn voor de jaren vóór 1940 te vinden in de inv.nrs. 56 t/m 58 (de zgn. strafregisters) en in de inv.nrs. 51 t/m 53. De keuze van deze leerlingendossiers is willekeurig geweest en er is niet naar volledigheid gestreefd. De overige dossiers zijn vernietigd. Voor de leerlingen na 1945 zijn deze gegevens te vinden in de inv.nrs. 61 en 62. Ook hier gaat het om een willekeurige keuze en is niet naar volledigheid gestreefd. De overige leerlingendossiers zijn vernietigd In de inv.nrs. 107 t/m 110 bevinden zich, helaas niet volledige, jaargangen van schoolkranten en gegevens over de scholierenvereniging WINO (Willen In Niets Onderdoen) en haar opvolger. Voor bijzondere activiteiten in en buiten de school als feesten, lustra, excursies e.d. zijn gegevens te vinden in de inv.nrs. 89 t/m 104. Fotomateriaal is eveneens te vinden in deze inventarisnummers. Niet opgenomen zijn: circulaires van de overheid, i.c.q. van het ministerie van OK & W staten met rapportcijfers en eindexamen resultaten, de persoonsdossiers van alle leerlingen (zie voor de uitzonderingen hierboven), sollicitatiebrieven (zie voor de uitzondering de inv.nr. 47) en de nota's van jaarlijkse financiële kosten. Deze stukken zijn alle vernietigd. Wel zijn bewaard de notulen en andere bescheiden van de contacten tussen schoolbestuur en schoolleiding en de overzichten van de materiële en personele kosten van de school. Gegevens over laatstgenoemde zaken zijn te vinden in het archief van de Willibrord Stichting, welke eind 2004 gevormd is na de fusie van de Stichting Christelijk Voortgezet Onderwijs (CVO) te Utrecht met de Stichting Voortgezet Katholiek Onderwijs (STIVKO) te Utrecht. P. van Hees en E.A.J. van der Wal, 2005 Christelijke H.B.S. en de christelijke scholengemeenschap college Blaucapel te Utrecht College Blaucapel In 1965 opende het bestuur een nieuw schoolgebouw voor de oude Christelijke HBS. De ruimten aan de Nieuwegracht en een inmiddels (1958) gebouwde tijdelijke dépendance aan de Notebomenlaan werden geruild voor een fraaie nieuwe school op de grens van Tuindorp en Tuindorp Oost. Het pand kwam te liggen aan de Winklerlaan (nr. 373). De school kreeg als naam Reformatorisch College Blaucapel, school voor HBS, MMS (Middelbare Meisjes School) en Gymnasium. Het voorvoegsel Reformatorisch verdween in 1975 en werd vervangen door christelijke scholengemeenschap voor HAVO, atheneum en gymnasium. Deze onderwijsvormen waren in 1968 ingevoerd als gevolg van de in 1963 aangenomen Wet op het voortgezet onderwijs, de zgn. Mammoetwet. De eerste klas heette voortaan brugklas en zou in theorie in alle onderdelen van het voortgezet onderwijs gelijk zijn wat betreft aanbod van vakken en idealiter ook wat betreft leerstof. Daarna zou de HAVO (Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs) in de klassen twee tot e n met vijf voorbereiden op de toelating tot het Hoger Beroepsonderwijs. Het VWO (Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs; atheneum en gymnasium) zou in de klassen 2 tot en met 6 voorbereiden op het universitair onderwijs. Nieuw was ook dat voor HAVO en VWO de leerlingen in een zekere vrijheid een eigen examenpakket aan vakken konden kiezen (voor de HAVO zes vakken en voor het VWO zeven). In feite zouden de traditionele HBS-leerlingen kiezen voor de HAVO of voor het VWO, de MMS-leerlingen kwamen in de HAVO terecht en de gymnasiumleerlingen konden alleen maar naar het VWO. De MAVO (Middelbaar Algemeen Voortgezet Onderwijs), de oude MULO (Meer Uitgebreid Lager Onderwijs) speelde op Blaucapel tot 1987 geen rol. Wel zien we in de archiefstukken dat al in het begin van de jaren '80 de discussie over de uitbreiding van de school met een MAVO een rol gaat spelen. In 1987 nam het bestuur van CVO een aantal MAVO- en VMBO- (Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs) scholen over en fuseerde Blaucapel met de in Tuindorp staande Elout van Soeterwoude MAVO. Opvallend is dat vanaf de invoer van de Mammoetwet de schoolorganisatie ingewikkelder is geworden. Er was aan het einde van de jaren '60 sprake van een flinke toestroom van leerlingen, waardoor steeds met de ruimte gewoekerd moest worden. Maar het was niet alleen de getalsmatige groei die speelde. Ook bleek dat in de grote toestroom van leerlingen meer en meer leerlingen bijzondere aandacht en zorg nodig hadden. Niet alleen gold dit voor de specifiek vakinhoudelijke zaken, maar ook voor de meer in het persoonlijke vlak liggende problemen. In concreto betekende dit nieuwe taken voor de schoolleiding en voor de docenten. Naast hun lestaak kwam er meer en meer het zoeken naar nieuwe didactische werkvormen en werd hun lestaak uitgebreid met een meer intensieve begeleiding van leerlingen. Er trad een verschuiving op, waarbij een toenemend aantal docenten taken kreeg buiten het directe vakonderwijs. Er kwamen decanen voor de beroepskeuze en begeleiders, mentoren, moderatoren of hoe ook genoemd, die de zorg kregen voor leerlingen in bepaalde klassen in HAVO of VWO. Veel tijd en energie werd gestoken in zaken als studielessen in de brugklassen, de overgang van de lagere school naar de brugklas (de zgn. LOVO projecten (Lager Onderwijs Voortgezet Onderwijs) en later BOVO projecten (Basis Onderwijs Voortgezet Onderwijs), de bestudering van verschillende werkvormen in de klas, het ontwikkelen van projecten in de vorm van vakoverstijgende activiteiten, die veelal enkele dagen achtereen duurden en waaraan meestal leerlingen d eelnamen uit een zelfde leerjaar verdeeld over meer dan een klas. Daarnaast speelden zaken als de organisatie van werkweken en excursies, huiswerkbegeleiding, het onderzoeken en oplossen van sociaal-psychische problemen als faalangst, pesten in de klas en leerstoornissen als dyslexie en dergelijke. Dit alles bracht een toenemende vergaderdruk met zich mee en ook een complexere communicatie tussen docenten onderling en de schoolleiding. In de archieven is dit terug te vinden in een groeiende stroom nota's, notities en vergader- en rapportagemomenten.