Ga direct naar: Hoofdnavigatie
Ga direct naar: Inhoud
Utrechts Kindercomité

Utrechts Kindercomité

Het Utrechts Kindercomité was een verzetsgroep, opgericht in 1942 door de studenten Jan Meulenbelt en Rut Matthijsen, die vooral bestond uit Utrechtse studenten. De organisatie had tot doel Joodse kinderen een veilig onderduikadres te verschaffen en hen te voorzien van kleding, bonkaarten en - zo nodig - kostgeld. De kinderen werden in eerste instantie ondergebracht bij pleeggezinnen, maar als dat niet lukte bij de crèche 'Kindjeshaven' in Utrecht.

Filter op
Geen filters gevonden
Geen filters gevonden
Geen filters gevonden
Geen filters gevonden
Utrecht, monument op de Israëlitische begraafplaats

Het monument op de Israëlitische begraafplaats in Utrecht is opgericht ter nagedachtenis aan de meer dan duizend Joodse medeburgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter zijn gedeporteerd en omgebracht. In het begin van de bezettingsjaren, toen buitenlandse Joden uit het kustgebied werden verdreven, vormde zich in Utrecht een grote gemeenschap van Joodse vluchtelingen uit Duitsland. Net als de overige Joodse inwoners van Utrecht kregen zij al spoedig te maken met alle beperkende maatregelen, die de bezetter invoerde. In november 1940 werden de Joden uit overheidsdienst ontslagen. De burgemeester van Utrecht werd ontslagen, omdat hij te weinig medewerking verleende bij het uitvoeren van de anti-Joodse maatregelen. In september 1941 werden de Joodse kinderen uit het openbare onderwijs verwijderd, waarop er op alle niveaus speciaal Joods onderwijs georganiseerd werd. Een maand later werd een vertegenwoordiger van de Joodse Raad ingesteld. De deportaties uit Utrecht begonnen in februari 1942. Desondanks bleef de Joodse gemeenschap tot het einde toe actief op cultureel en religieus gebied. De laatste Joden werden ruim een jaar later, in april 1943, naar het kamp Vught afgevoerd. In Utrecht bleven enkele honderden onderduikers achter, dankzij het feit dat er in de stad diverse verzetsgroepen opgericht waren, waaronder het Kindercomité (een Utrechtse verzetsgroep, bestaande uit vooral studenten, die zich bezighield met het laten onderduiken van enkele honderden Joodse kinderen uit Amsterdam). Onthulling Het monument is onthuld op 6 juni 1948 door de Utrechtse opperrabbijn J. Tal.

Organisatie
Nationaal Comité 4 en 5 mei
Joodsche Raad voor Amsterdam
Utrechts Kindercomité
Monument
Amsterdam, plaquette in de Universiteit van Amsterdam

De plaquette in de Universiteit van Amsterdam is opgericht ter nagedachtenis aan de studenten, hoogleraren en het personeel van de Universiteit van Amsterdam die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen om het leven zijn gekomen. In juni 1940 sprak Radio Bremen over 'de joodse en communistische Universiteit van Amsterdam' als 'de grootste rotte plek van Amsterdam die met bekwame spoed opgeruimd diende te worden'. Ondanks deze bedreiging werd het academische jaar in september 1940 als altijd geopend met een rectorale rede, gehouden door professor J.J. van Loghem. In maart 1942 pleitte een deel van de senaat van de universiteit voor sluiting, maar dit zou als gevolg hebben dat de bijna vierduizend studenten opgeroepen zouden worden voor de Arbeitseinsatz in Duitsland. Om deze reden werd van sluiting afgezien. Het verzet onder de studenten was groot. Het illegale studentenblad De Vrije Katheder, opgericht door Bertus Willebrandts, Bart Rizouw en Tilly de Vries, riep na de razzia's van februari 1941 op tot een staking. Een maand later werd Tilly de Vries opgepakt door de bezetter en naar Auschwitz gedeporteerd, alwaar zij om het leven is gekomen. Studenten Jur Haak, Piet Meerburg, Wouter van Zegveld en Tineke Haak zetten zich in voor joodse kinderen en zochten onderduikadressen voor hen, met medewerking van het Utrechts Kindercomité. In de zomer van 1942 brachtten zij 150 kinderen onder. De student Arend Hijner bracht neergestorte geallieerde piloten in veiligheid door hen complete uitrustingen, uniformen en papieren van onder andere de Wehrmacht en de SS te verschaffen. Hijner werd in januari 1945 gefusilleerd door de bezetter. Op 5 februari 1943 werd er een aanslag gepleegd op generaal Seyffardt. Voor de bezetter was dit dé aanleiding om op te treden tegen de Amsterdamse studenten. De Grüne Polizei deed op 6 februari een inval in collegezalen, bibliotheken en laboratoria van de Universiteit van Amsterdam. Vijfhonderd studenten werden hierbij opgepakt en afgevoerd naar kamp Vught. De Nederlandse autoriteiten zorgden ervoor dat de studenten weer vrij kwamen, maar in ruil hiervoor moesten alle studenten van de universiteit een loyaliteitsverklaring tekenen. Degenen die weigerden te tekenen, moesten naar Duitsland. Op 10 februari waren er ruim zeshonderd handtekeningen binnen. De weigeraars moesten zich melden bij het Koloniaal Instituut. Vierhonderd studenten voldeden aan deze oproep en werden in Duitsland tewerkgesteld. Vanaf 23 oktober 1941 verordende de bezetter dat joden geen lid meer mochten zijn van verenigingen en stichtingen zonder economisch doel. Uit protest hieven verschillende studentenverenigingen zich op. De studentenvereniging SSRA wilde het werk alleen opschorten, maar dit werd niet geaccepteerd door de studenten. Een van hen was Joop den Uyl. Deze zei tijdens een vergadering: 'Een punt, waarop iedereen aan zijn klompen aanvoelt: nu kan het niet langer, komt nooit. Dat behoort tot de fabeltjes van de zondagsschool. Nú is er een punt waar we na vele capitulaties nog een gebaar van solidariteit met onze joodse studenten kunnen maken'. Het aantal opzeggingen was vervolgens zo groot dat de studentenvereniging ophield te bestaan. In totaal zijn er tijdens de bezettingsjaren 234 studenten en 27 personeelsleden door oorlogshandellingen om het leven gekomen. Onthulling Het monument is onthuld op 4 mei 1950.

Organisatie
Nationaal Comité 4 en 5 mei
Ordnungspolizei
Auschwitz
Burgerslachtoffers
Monument
Ontvang onze nieuwsbrief
Tweewekelijks geven we je een overzicht van de meest interessante en relevante onderwerpen, artikelen en bronnen van dit moment.
Ministerie van volksgezondheid, welzijn en sportVFonds
Contact

Herengracht 380
1016 CJ
Amsterdam

020 52 33 87 0info@oorlogsbronnen.nlPers en media
Deze website is bekroond met:Deze website is bekroond met 3 DIA awardsDeze website is bekroond met 4 Lovie awards