Artikelen

Artikelen over de Tweede Wereldoorlog aan de hand van onze bronnen.

Drie Nederlandse spionnen geëxecuteerd

Drie Nederlandse spionnen, Teun Paques, Warner Salomons en Henk Eggers, worden in oktober 1944 opgepakt in bevrijd Noord-Brabant. Ze moeten in opdracht van de Duitsers Britse tanks bij Oss opblazen. De Nederlandse krijgsraad te velde veroordeelt ze op 27 december 1944 ter dood. De drie spionnen worden op 3 mei 1945 geëxecuteerd op de fusilladeplaats van Kamp Vught, vlak voor de Duitse capitulatie en voor het officiële begin van de Bijzondere Rechtspleging.

Collaboratie Bevrijding

Marteling en moord in Kasteel Groot Engelenburg

Twee dagen voor de bevrijding worden acht mannen gefusilleerd bij het Gelderse Kasteel Groot Engelenburg: zes verzetsmensen en twee overgelopen collaborateurs. De daders zijn SS’ers onder leiding van Andries Pieters.

VervolgingBevrijding

Kamp Vught op de grens van oorlog naar vrijheid

Op 26 oktober 1944 slaan Britse militairen van de 51st Highland Division rechtsaf op de Boslaan in Vught. Tussen de bomen van de beboste Vughtse heide zien ze het prikkeldraad en de wachttorens van Konzentrationslager Herzogenbusch. Het kampterrein is nagenoeg verlaten, maar de lege barakken, werkplaatsen en gevangenisbunker laten er geen misverstand over bestaan dat ze een terrein betreden waar tot voor kort gevangenen zaten.

Bevrijding

Bevrijding in beeld

Om 8 uur ‘s ochtends op 5 mei 1945 capituleerde het Duitse leger en is Nederland vrij. De bevrijding begint al op 12 september 1944 in Limburg. Twee dagen later wordt Maastricht, als eerste Nederlandse stad, bevrijd. Schiermonnikoog wordt als laatste bevrijd op 11 juni. Een ding is overal hetzelfde: de geallieerde bevrijders worden enthousiast binnengehaald en daarna wordt er uitgebreid gefeest.

Bevrijding

De geallieerde mislukking van Operatie Market Garden

Het nemen van te grote risico's heeft geleid tot het geallieerde verlies van Operatie Market Garden, wordt verondersteld. In de voorbereidingen van Market Garden gaan de geallieerden ervan uit dat het Duitse leger bijna verslagen is en de geallieerde opmars in razend tempo verder zal stoten. Beide veronderstellingen blijken niet juist. De rol van de sterke Duitse verdediging is onderschat.

Bevrijding

Wachten op de bevrijding

Vanaf het begin volgen de meeste Nederlanders de oorlogshandelingen op de voet. Op 6 juni 1944 wordt met D-Day het startsein voor de bevrijding van Europa gegeven. Maar het duurt tot september 1944 voor de eerste Amerikaanse soldaten de Nederlandse grens passeren in Limburg. In de tussentijd wordt er volop gespeculeerd en doen de wildste geruchten de ronde.

Bevrijding

Begraven op de Grebbeberg

Tijdens de meidagen van 1940 wordt het Nederlands leger binnen vijf dagen verslagen. De hevigste gevechten vinden tussen 11 en 13 mei plaats, tijdens de slag om de Grebbeberg. De gesneuvelde militairen worden begraven op de Grebbeberg zelf. Ruim vierhonderd Nederlandse militairen en ongeveer honderdvijftig Duitse militairen vinden hier vlak na de slag hun laatste rustplaats. De graven zijn voorzien van houten kruizen, maar worden later geleidelijk vervangen door grafstenen.

Bevrijding

Bevrijd en belegerd: Nijmegen als frontstad

Bij Operatie Market Garden ligt de focus vaak op de militaire mislukking bij Arnhem – een brug te ver. Maar terwijl de geëvacueerde Arnhemse bevolking in spanning wacht op de bevrijding, hebben de Nijmegenaren het ook zwaar te verduren. Het bevrijde Nijmegen verandert in een frontstad, met de bevolking in de vuurlinie. Het leven gaat ondergronds verder, in de schuilkelders.

Bevrijding

Oorlogsleed op een praalwagen

Praalwagens door het centrum van Amsterdam op 28 juni 1945, kort na de bevrijding. Hierop worden de ervaringen van de bezetting uitgebeeld met thema's als honger, de illegale pers, het stakende NS-personeel, executies, onderduik, knokploegen en de concentratiekampen Buchenwald, Ravensbrück, Dachau, Vught en Amersfoort.