Artikelen

Artikelen over de Tweede Wereldoorlog aan de hand van onze bronnen.

Nederlandse krijgsgevangenen komen om na bevrijding

Op het Duitse treinstation Lauterecken botst op 20 mei 1945 een trein met aardappels achterop een stilstaande trein met Nederlandse ex-krijgsgevangenen die worden gerepatrieerd naar Nederland. Meerdere wagons worden versplinterd, negen Nederlanders overleven de treinbotsing niet en twee Nederlander overlijden later aan hun verwondingen.

MilitairVooroorlogs

Spanjestrijder Piet Laros: verzetsstrijder op twee fronten

In de jaren voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog is Europa in rep en roer. Honderden Nederlanders strijden tijdens de Spaanse Burgeroorlog in de Internationale Brigades tegen de nationalisten onder leiding van Franco. Een van hen is Piet Laros.

Militair

Joodse legionair Visser Wolf Nooitrust ontsnapt aan de Holocaust

De Joodse Visser Wolf Nooitrust sluit zich in 1936 aan bij het Franse Vreemdelingenlegioen, zijn vijfjarige contract loopt tot 1941. Hoe overleeft hij de Holocaust?

Militair

Lotgevallen van Sovjetsoldaat Vladimir Botenko

Vladimir Vasiljevitsj Botenko wordt in 1941 opgeroepen voor dienst in het Rode Leger, dat in de Tweede Wereldoorlog strijdt tegen nazi-Duitsland. Hij verlaat zijn vrouw Alexandra en kinderen Stepan, Pjotr, Dmitri en Valentina en keert nooit meer terug naar hun woonplaats op de Krim. Bijna 60 jaar weet zijn familie niets over zijn lot, totdat Stichting Sovjet Ereveld hen in 2000 traceert en vertelt dat hij op het Sovjet Ereveld in Leusden begraven ligt.

MilitairKoloniaal

Van Zeeland naar de Oost: De Transformatie van Bataljon Zeeland

Na de bevrijding van Zeeland reageerden de jonge mannen van de provincie op een oproep van Koningin Wilhelmina om de bevrijding van de rest van Nederland en later Nederlands-Indië/Indonesië te ondersteunen. Dit markeerde het begin van een onverwachte reis voor deze mannen, die zich aanmeldden onder de veronderstelling dat ze hun landgenoten zouden helpen bevrijden, maar zichzelf terugvonden in een heel andere strijd ver van huis.

Militair

De Blitzmädel van Fliegerhorst Deelen

Tijdens de Duitse bezetting van Nederland zijn er tienduizenden Duitsers gestationeerd in Nederland. De meeste van hen zijn mannen die militaire of bestuurlijke functies bekleden. Er bevinden zich echter ook honderden tot duizenden Duitse vrouwen in Nederland. Zij werken vooral in ondersteunende functies en zijn zo indirect betrokken bij de oorlogsvoering. Zij worden in de bezette gebieden in de volksmond ook wel Blitzmädel genoemd. Op het vliegveld bij Deelen zijn enkele honderden Blitzmädel gestationeerd die een bijzondere rol vervullen in de Luftwaffe.

Militair

Luchtoorlog boven bezet Nederland

De luchtoorlog boven bezet Nederland wordt deels uitgevochten tijdens de meidagen van 1940 met luchtlandingen bij de Moerdijkbrug en Den Haag en met het bombardement op Rotterdam. Tijdens de bevrijding van Nederland in 1944 en 1945 vechten de Duitse en geallieerde luchtmachten ook veelvuldig in de lucht. Maar ook in de tussentijd wanneer de geallieerden via bezet Nederland naar Duitsland vliegen om te bombarderen of bezet Nederland zelf bombarderen, met vaak burgerslachtoffers als gevolg. Ook crashen daarbij regelmatig vliegtuigen in bezet Nederland.

Militair

Nederlandse bemanning van 320 Dutch Squadron komt om tijdens crash in Normandië

In de avond van 18 augustus 1944 om 23:05 uur stijgt de Nederlandse crew, bestaande uit Hugo Jan Hadiwidjojo Seelig, Wilhelmus Antonius Henricus Melissen, Rudolf Langendam en Folkert Bouma, van het 320 Dutch Squadron met de Mitchell FW 258-G op vanaf vliegveld Dunsfold. Zeven vliegtuigen doen mee aan de missie, de eerste drie vliegtuigen werpen lichtfakkels af boven de Zak van Falaise in Normandië en met behulp van dat licht bombarderen de andere vier vliegtuigen de Duitse geschutstellingen. Eén vliegtuig keert niet terug: de Mitchell FW 258-G stort neer bij Acqueville.

Militair

Vier geheim agenten crashen in het IJsselmeer

In 1997 wordt het vliegtuigwrak van de Lockheed Hudson FK790 nabij Kornwerderzand uit het IJsselmeer geborgen. Het toestel is in de nacht van 5 op 6 juli 1944 tijdens een speciale missie neergeschoten. Aan boord zijn behalve de vier bemanningsleden ook vier Nederlands geheim agenten: Jan Bockma, Pleun Verhoef, Pieter Kwint en Johannes Walter. Geen van de acht inzittenden brengen het er levend vanaf, zes van hen worden tijdens de oorlog begraven, twee anderen pas na de oorlog.

MilitairKoloniaal

De massamoord in Rawagede en extreem geweld in de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog

Op 9 december 1947 overvielen Nederlandse militairen de West-Javaanse kampong Rawagede, het huidige Balongsari. Een groot deel van de mannelijke bevolking van Rawagede is daarbij zonder vorm van proces om het leven gebracht. In Nederland was er tot in de jaren ’90 nauwelijks aandacht voor de massamoord. Waar zulke gewelddadigheden door de Nederlandse overheid decennialang werden afgedaan als ‘excessen’, weten we tegenwoordig dat ze passen binnen een patroon van veelvuldig en structureel extreem geweld van de Nederlandse krijgsmacht tijdens de onafhankelijkheidsoorlog.

Militair

Vechten voor andermans vrijheid

In de Tweede Wereldoorlog vochten meer dan 1,2 miljoen Afro-Amerikaanse soldaten mee. Ruim 900.000 van hen gingen naar Europa. Daar vochten ze, ook in Nederland, voor een vrijheid die zij zelf in hun eigen land niet hadden. Toch ontbreekt hun verhaal in het heersende narratief over de Tweede Wereldoorlog.

Militair

Jan van Manen overleeft twee torpederingen op koopvaardij

In 1938 gaat Jan van Manen bij de Holland Amerika Lijn werken als kommie, de hulp van een kelner. Tijdens de Duitse inval in Nederland vaart Jan in de buurt van New York. Eenmaal terug in Engeland wordt hij met de vaarplicht gedwongen te blijven varen voor de koopvaardij. Jan komt op de SS Volendam terecht. Het schip wordt getorpedeerd in augustus 1940, maar Jan ontsnapt aan de dood in de Atlantische Oceaan. Dit gebeurt in maart 1944 wederom op de MS Dempo voor de Afrikaanse kust.

Militair

Luchtlandingen in voorbereiding: geallieerde bommen op Wolfheze

Op 17 september 1944 landen geallieerde parachutisten rondom Eindhoven, Nijmegen en Arnhem. Hiermee begint Operatie Market Garden. Dit grote geallieerde offensief zorgt niet alleen voor militaire slachtoffers. Om de geallieerde luchtlandingen een zo groot mogelijke kans van slagen te geven worden militaire doelen in de omgeving gebombardeerd, daarbij komen ook burgers om het leven.

Militair

Marokkaanse soldaten vechten in Zeeland

Op 10 mei 1940 schiet bondgenoot Frankrijk te hulp en trekken Franse militairen via Zeeuws-Vlaanderen Nederland binnen. Als gevolg van de gezagvoering van Frankrijk over Marokko en Algerije, bevinden zich onder deze troepen ook Marokkaanse soldaten. Zij doen dienst in gewone legeronderdelen, maar er zijn ook complete Marokkaanse en Algerijnse regimenten. Nadat Nederland op 15 mei 1940 capituleert vechten Franse en Nederlandse troepen door in Zeeland. Er wordt een bloedige strijd gevoerd waarbij veel Fransen sneuvelen.